Pandemi Sürecinde Akademisyenlerin Tükenmişlik Algısının Belirlenmesi: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Örneği

Yıl 2021, Cilt: 4 Sayı: 4, 207 - 220, 15.10.2021

Elif Alar Erkal

Öz

Salgın hastalıklar geçmişi eskiye dayanan, tehlike ve belirsizlik hissi yaratan negatif durumlardır. Salgınlar yarattığı bu belirsizlik hissi nedeniyle birçok meslek grubunu etkilediği gibi akademisyenler açısından da olumsuz duygu ve davranışların ortaya çıkmasına neden olmaktadır. Bu çalışmanın temel amacı Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi akademisyenlerinin pandemi döneminde yaşadıkları işte var olamama durumunun tükenmişliğin alt boyutları olan duygusal tükenme, kişisel başarıda azalma ve duyarsızlaşma boyutları açısından etkisini belirlemektir. Analizler SPSS ve AMOS paket programları kullanılarak yapılmış ve amaca ulaşmak için hipotezler oluşturulmuş, tükenmişlik ve işte var olamama tutumları doğrulayıcı faktör analizi, yapısal eşitlik modeli ve ilişkinin yönünün belirlenmesi amacıyla korelasyon analizi yapılarak değerlendirilmiştir. Analiz sonuçları Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi’ndeki akademisyenlerin pandemi döneminde işte var olamama sorunu ile karşılaştıklarını ortaya çıkarmaktadır. Elde edilen bulgular, pandemi döneminde akademisyenlerin işte var olamama sorunu ile karşılaştıklarında duygusal olarak tükendiklerini göstermektedir. Ayrıca işte var olamama sorununun akademisyenler üzerinde duyarsız davranışlara neden olduğu belirlenmiştir. Analiz sonuçları akademisyenlerin yaşadığı işte var olamama sorununun kişisel başarılarını etkilemediğini ortaya koymaktadır. İşte var olamama sorunu neticesinde akademisyenlerin duygusal olarak tükendikleri ve bunun bir sonucu olarak kişisel başarılarında düşüş yaşadıkları gözlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Pandemi, İşte Var Olamama, Tükenmişlik

Determining Academicians Perception of Burnout During the Pandemic Process: Case of Agri Ibrahim Cecen University

Öz

Epidemics are negative situations that have a long history and create a sense of danger and uncertainty. Due to this sense of uncertainty, epidemics not only affect many professional groups, but also cause negative emotions and behaviors in terms of academics. The main purpose of this study is to determine the effect of academics' inability presenteeism during the pandemic period in terms of emotional exhaustion, decrease in personal achievement and depersonalization, which are sub-dimensions of burnout. Analyzes were made using SPSS and AMOS package programs and hypotheses were formed to reach the goal, burnout and presenteeism attitudes were evaluated by using confirmatory factor analysis, structural equation model and correlation analysis to determine the direction of the relationship. The results of the analysis reveal that the academicians at Ağrı İbrahim Çeçen University faced the problem of not being presenteeism from work during the pandemic period. The findings show that academicians are emotionally exhausted when faced with the problem of not being presenteeism from work during the pandemic period. In addition, it has been determined that the problem of not being presenteeism at work causes insensitive behaviors on academicians. The results of the analysis reveal that the problem of not being presenteeism at work experienced by academicians does not affect their personal success. It has been observed that academics are emotionally exhausted as a result of the problem of not being presenteeism at work, and as a result, they experience a decrease in their personal achievements.

Anahtar Kelimeler

Pandemic, Presenteeism, Burnout

Kaynakça

• Ahorsu DK, Lin C-Y, Imani V, Saffari M, Griffiths MD, Pakpour AH. The Fear of COVID-19 Scale: development and initial validation. Int J Ment Health Addict. 2020;27:1–9. Anderson, James C. ve David W. GERBING; (1988), “Structural Equation Modeling in Practice: A Review and Recommended Two-Step Approach”, Psychological Bulletin, 103, ss. 411-423.
• Baltaş, Z. (2000). Sağlık Psikolojisi (Halk Sağlığında Davranış Bilimleri), İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Başören, M. (2005). Çeşitli Değişkenlere Göre Rehber Öğretmenlerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi (Zonguldak İli Örneği). (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), Zonguldak: Zonguldak Karaelmas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baysal, A. (1995). Lise ve Dengi Okul Öğretmenlerinde Meslekte Tükenmişliğe Etki Eden Faktörler. (Yayınlanmamış Doktora Tezi). İzmir: Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Baysal, İ. A. (2012). Presenteeism (İşte Varolamama Sorunu) İle Örgütsel Bağlılık Arasındaki İlişki, Adnan Menderes Üniversitesi Akademik Personeli Üzerinde Bir Uygulama. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bozkurt, A., & Sharma, R. C. (2020). Emergency remote teaching in a time of global crisis due to CoronaVirus pandemic. Asian Journal of Distance Education, 15(1), i-vi. https://doi.org/10.5281/zenodo.3778083
• Burton, W.N., Conti, D.J. (1999). “The Real Measure Of Productivity”, Bus Health, 17(11), 1999, 34-36.
• Cooper, C., Cartwright, S. (1994). ‘Healthy Mind; Healthy Organization: A Proactive Approach to Occupational Stress’, Human Relations, 47 (4), 455-470.
• Cordes, C. L., Dougherty, T. W., Blum, M. (1997). “Patterns of Burnout Among Managers and Professionals: a Comparison of Models”. Journal of Organizational Behavior, 18, 685-701.
• Cucinotta D, Vanelli M. WHO Declares COVID-19 a Pandemic. Acta Biomed. 2020;91:157–60.
• Çam, O. M. (2001). “The Burnout in Nursing Academicians in Turkey”, International Journal Of Nursing Studies, 38, 201-207Hays JN. Epidemics and Pandemics: Their Impacts on Human History. New York, ABC-CLIO; 2005.
• D’Abate C.P., Eddy, E. R. (2007). “Engaging in Personal on the Job: Extending the Presenteeism Construct”, Human Resource Development Quarterly,18 (3), 361- 383.
• Demerouti, E., Le Blanc, P. M., Bakker, A. B., Schaufeli, W. B. & Hox, J. (2009). “Present But Sick: A Three-Wave Study on Job Demands, Presenteeism and Burnout”. Career Development International, 14(1), 50-68.
• Demirbulat, Ö.G., Bozok, D. (2015). “Presenteeism (İşte Varolamama) ile Yaşam Doyumu, Fiziksel ve Ruhsal İyilik Halinin Etkileşimine Yönelik Seyahat Acentası İşgörenleri Üzerinde Bir Araştırma”, Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 16 (27), 7-13.
• Doherty, P. C. (2013). Pandemics. Oxford University Press.
• Dursun, S. (2000). Öğretmenlerde Tükenmişlik ile Yükleme Biçimi, Cinsiyet, Eğitim Düzeyi ve Hizmet Süresi Değişkenleri Arasındaki Yordayıcı İlişkilerin İncelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Hemp, P. (2004). “Presenteeism: At Work: But Out of It”. Harvard Business Review, 82, 49–58.
• Hock, R. (1988). “Professional Burnout Among Public School Teachers”, Public Management, 17 (2), 167-189.
• Kaya B. (2020). Pandeminin Ruh Sağlığına Etkileri. Klinik Psikiyatri.;23:123-124.
• Kaymaz, L. (2014). İlköğretim Kurumları Yöneticilerinin Karşılaştıkları İdari Sorunların İş Doyumları ve Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ile İlişkisi. İstanbul: İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi ve Denetimi Bilim Dalı.
• Koçoğlu, M. (2007). İşletmelerde Presenteeism Sorunu ve İnsan Kaynakları Yönetimi Çerçevesinde Mücadele Yöntemleri. (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Köse, Ö. (2019). Presenteeism (İşte var olamama) ile Örgütsel Özdeşleşme ve Tükenmişlik Arasındaki İlişkinin Analizi, (Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi), İstanbul: Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Üniversitesi.
• Levinson, H. (1996). “When Executives Burn Out”. Harvard Business Review, 74, 152–157.
• Lorenz, E. N. (1972). Predictability: Does the flap of a butterfly’s wings in Brazil set off a tornado in Texas? Paper presented at 139th Annual Meeting of the American Association for the Advancement of Science, Washington DC, The US.
• Lowe G. (2012). “Here İn Body, Absent ın Productivity: Presenteeism Hurts Output, Quality Of Work-Life and Employee Health”. Canadian HR Reporter, the National Journal of Human Resource Management, 12, 9-10.
• Maslach, C., Zimbardo, P., G. (1982). Burnout- The cost of Caring. New Jersey: Prentice Hall, Inc., New Jersey: Englewood Cliffs.
• Maslach, C., Micheal P., Leiter. (1997). The Truth About Burnout, San Francisco,CA: Jossey-Bass.
• Maslach, C., Schaufeli W., Leiter, P. (2001). “Job Burnout”, Annual Review of Psychology, 52, 397–422.
• Munir, F., Yarker, J. ve Haslam, C. (2008). “Sickness Absence Management: Encouraging Attendance or Risk-taking Presenteeism in Employees with Chronic Illness?”, Disability and Rehabilitation, 30 (19), 1461-1472.
• Örmen, U. (1993). Tükenmişlik Duygusu ve Yöneticiler Üzerinde Bir Uygulama. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. Pines, A.M., Aronson, E. (1988). Career Burnout (Causes and Cures). The Free Press, New York: A Division of Macmillan, Inc.
• Ricci, J. A. ve Chee, E. (2005). “Lost Productive Time Associated with Excess Weight in the U.S. Workforce”. Journal of Occupational Environmental Medicine, 47(12), 1227-1234.
• Sarıçam, H., Çetintaş, K. (2015). “Ergenlerde Presenteeism İle Okul Tükenmişliği Arasındaki İlişkinin İncelenmesi”, 13. Ulusal Psikolojik Danışma ve Rehberlik Kongresi, 13 (264), 803-806.
• Shirom, A. (1989). ‘Burnout in work organizations’. In C.L. Cooper & I. Robertson (Eds.), ‘International review of industrial and organizational psychology’ (pp. 2548). New York: Wiley.
• Wright, T. A., Douglas, B. G. (1998). ‘The Contribution of Burnout to Work Performance’, Journal Of Organization Behavior, 18 (5), 491-499.
• Wright T., Cropanzano R. (1998). “Emotional Exhaustion as a Predictor of Job Performance and Voluntary Turnover”, Journal of Applied Psychology, 83 (3), 486-493.
• Yıldırım, F. (1996). Banka Çalışanlarında İs Doyumu ve Algılanan Rol Çatışması ile Tükenmişlik Arasındaki İlişkisi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Anakara Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yıldırım, M. Ö. (2020). Risk Toplumundan Kriz Yönetimine Medya ve COVİD-19.
• Zengin, Y., ve Kaygın, E. (2016). “Tükenmişlik Sendromu ile Presenteeism (İşte Var Ol(ama)ma) Arasındaki İlişkinin İncelenmesi: Kars SGK Örneği”. Eurasian Academy of Sciences Social Sciences Journal, 487-500.