GALİP ERDEM’İN HAYATI VE KİŞİLİĞİ (1930-1997)

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 133 - 146, 15.04.2023

A. Kutalmış Yalçın

https://doi.org/10.59445/ijephss.1272697

Öz

Bu çalışmada Türk basın-yayın ve siyasi hayatında milliyetçi ve muhafazakar kimliğiyle öne çıkan çok önemli bir gazeteci ve yazar, deneyimli bir bürokrat ve aynı zamanda bir avukat olan Galip Erdem’in hayatı ve kişiliği incelenmiştir. Galip Erdem basın-yayın hayatı boyunca yazı işleri müdürlüğü, yazarlık ve genel yayın yönetmenliği gibi çok aktif görevlerde bulunmuştur. Galip Erdem bu görevlerini Türk Yurdu, Orkun, Tercüman, Son Havadis, Yeni İstanbul, Bizim Anadolu, Zafer, Bab-ı Alide Sabah, Ortadoğu, Ölçü, Devlet, Bozkurt, Yeni Sözcü, Bakış, Töre ve Millî Hareket isimli dönemin milliyetçi ve muhafazakar görüşte olan dergi ve gazetelerinde sürdürmüştür. Kendisi bu faaliyetleri devam ederken başta Hüseyin Nihal Atsız, Dündar Taşer, Prof. Dr. Osman Turan, Osman Yüksel Serdengeçti ve Emine Işınsu olmak üzere pek çok akademisyen, sanatçı, yazar ve bilim insanıyla birlikte çalışma fırsatı bulmuştur. Çok üretken bir yazar olarak dikkat çeken Galip Erdem’in, sadece Devlet’te 340 makalesi yayınlanarak en fazla makalesi yayınlanan yazar unvanına sahip olmuştur. Kerkük Türklüğüne ise özel bir önem atfeden Galip Erdem, Irak Türkmenlerini devamlı surette Anadolu’nun bir parçası olarak görmüştür. Galip Erdem siyasi yaşamı esnasında ise Samsun, Burdur ve Niğde illerinden 1965, 1969 ve 1973 yıllarında yapılan genel seçimlerde milletvekili adayı olmuştur. Kendisi aynı zamanda 12 Eylül 1980 Darbesi’nden sonra görülen MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası’nın avukatlarındandır.

Anahtar Kelimeler

Türk Milliyetçiliği, MHP ve Ülkücü Kuruluşlar Davası, Devlet Gazetesi.

THE LIFE AND PERSONALITY OF GALIP ERDEM (1930-1997)

Öz

The life and personality of Galip Erdem, a very notable journalist and writer, an experienced bureaucrat and a lawyer, who stands out with his nationalist and conservative identity in the Turkish press and political life, is analyzed in this study. Galip Erdem worked in very active positions such as editor-in-chief, author and executive editor throughout his press life. Galip Erdem performed these duties in Türk Yurdu, Orkun, Tercüman, Son Havadis, Yeni İstanbul, Bizim Anadolu, Zafer, Bab-ı Alide Sabah, Ortadoğu, Ölçü, Devlet, Bozkurt, Yeni Sözcü, Bakış, Töre ve Millî Hareket, which were nationalist and rightwinger magazines and newspapers of the period. While continuing these activities, he had the opportunity to work with a great many academicians, artists, authors and scientists, especially Hüseyin Nihal Atsız, Dündar Taşer, Prof. Dr. Osman Turan, Osman Yüksel Serdengeçti and Emine Işınsu. Galip Erdem, who was a very prolific author, had 340 articles published only in Devlet newspaper, making him the author with the highest number of articles published. Galip Erdem, who attributed special importance to Kirkuk Turkishness, always considered Iraqi Turkmen as a part of Anatolia. During his political life, Galip Erdem became a candidate for parliamentarian from Samsun, Burdur and Niğde in the general elections held in 1965, 1969 and 1973. He was also one of the lawyers of the MHP (Nationalist Movement Party) and Ülkücü Kuruluşlar (Idealistic Associates) Case after the September 12, 1980 coup d'état.

Anahtar Kelimeler

Turkish Nationalism, MHP (Nationalist Movement Party) and Ülkücü Kuruluşlar (Idealistic Associates) Case, Devlet Newspaper.

Kaynakça

• Alıshov, S. (2020). “57. Hükümet Döneminde MHP ve Türk Dünyası”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Baykara, T. (2017). Zeki Velidi Togan: İlmî Hayatı Eserleri Siyasî Faaliyetleri Hatıralar. (Ed. Serkan Acar), Akçağ Yayınevi, Ankara.
• BCA, 30.11.1.0.417.54.14.
• BCA, 30.11.1.0.541.18.15.
• Bozkurt, A. (2003). “Tevfik İleri’nin Yaşamı ve Fikirleri”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Çakır, O. (2022). Adı Devlet Olsun: Devletli Yıllar. Ötüken Yayınevi, İstanbul.
• Çakır, O. (Mart 2012). Türk Milliyetçiliğine Adanan Bir Ömür: Galip Erdem’in Fikir Hayatından Kesitler. Türk Yurdu, Sayı: 295, s. 485.
• Çirkin, S.(2022). “Örgütlü Türkçülüğün Doğumu: Türk Yurdu Cemiyeti ve Dergisi”, (Ed. Ahmet Şahin, Emin Yarımoğlu), Milliyetçi Fikrin Sesi: Türkçü Dergiler, ss. Bozkurt Yayınları.
• Erdem, G. (18 Ağustos 1969). Ön Seçim Sohbeti. Devlet, Yıl:2, Sayı: 20, s. 5.
• Erdem, G. (1975). Sosyalizm ve Milliyetçilik Üzerine Mektuplar, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Erdem, G. (2008).Türk Kimdir? Türklük Nedir?, Der. İbrahim Metin, Töre Devlet Yayınları, İstanbul.
• Erdem, G. (2016). Ülkücünün Çilesi, 9. Basım, Ötüken Yayınevi, İstanbul.
• Erdem, G. (2018). Milliyetçilik ve Sosyalizm Üzerine Mektuplar, Ötüken Yayınevi, İstanbul.
• Erdem, G. (23 Haziran 1969). Turancılık Nedir?. Devlet, Yıl:1, Sayı:12, s. 5.
• Erdem, G. (25 Ağustos 1969). Acı Bir Hikâye. Devlet, s. 5.
• Erdem, G. (25 Ağustos 1969). Acı Bir Hikâye. Devlet, Yıl:2, Sayı:21, s. 5.
• Erdem, G. (3 Ağustos 1970). Zeki Velidi Hoca. Devlet, Yıl:2, S. 70, s. 5.
• Erdem, G. (3 Eylül 1973). Ana Davalar. Devlet, s. 5.
• Erdem, G. (3 Kasım 1969). Erbakan Böyle Konuşmaz. Devlet, Yıl:3, Sayı:31, s. 5.
• Erdem, G. (7 Nisan 1969). Millî Birlik Şartı. Devlet, Yıl:1, Sayı:1, s. 5.
• Erdem, G. (8 Eylül 1969). Bağımsız Adaylık Hikâyesi. Devlet, Yıl:3, Sayı: 23, s. 5.
• Erdem, G. (Mart 1969). Eğitim ve Gençlik. Milli Hareket, S.32, s. 11.
• Erdem, G.(15 Eylül 1969). Söğüt’teki Çınar, Devlet, s. 6.
• Erdem, G.(2001). 12 Eylül Kenan Evren’e Açık Mektup, Ocak Yayınları, Ankara.
• Karataş, M.(2022). “Tek Parti Dönemi Siyasal Oluşumları Üzerine Bir Değerlendirme” (Ed. Murat Karataş), Tek Parti Dönemi Üzerine Yazılar,ss. 1-44, Berikan Yayınevi, Ankara.
• Kazkaldıran, K. (2019). “Töre Dergisi Üzerine Bir inceleme”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi/ Sosyal Bilimler Enstitüsü, Edirne.
• Kösoğlu, N.(2010). Galip Erdem, 3. Basım, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Kösoğlu, N.(2010). Galip Erdem. Ötüken Yayınevi, Ankara. MİT. Millî İstihbarat Teşkilâtı. Mit Müsteşarları Biyografiler. 14.01.2023, https://www.mit.gov.tr/must-biyog11.html
• Sediroğlu, S.C.(2022). “İç ve Dış Dinamikleri Bağlamında Türk Demokrasi Mücadelesinde 1980 Askeri Darbesine Gidiş Süreci ve Dönemsel Kırılmalar (1971-1980)” (Ed. Murat Karataş), Türk Demokrasi Tarihi (1980’den Günümüze Liderler, Partiler ve Seçimler), ss.19-48, Efe Akademi Yayınları, İstanbul.
• Sekman, N. (2019). “Türk Milliyetçiliği Düşüncesini Tanımlama ve Temellendirme Çalışmalarına Bir Örnek: Orkun Dergisi (1961-1965)”, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi /Sosyal Bilimler Enstitüsü,Van.
• Tekinsoy. Y. E. (2020). “1929 Dünya Ekonomik Buhranı ve Türkiye’de Devletçilik Politikaları” (Ed. Mustafa Turan), 95. Yılında Türkiye Cumhuriyeti’nde Siyasî, Sosyal ve Ekonomik Hayat (1918-1938), ss.277-314, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• Türkmen, İ. (2021).“Türkiye’nin Ortadoğu, Afrika ve ABD Politikaları” (Ed. Nurgün Koç), Türkiye Cumhuriyeti Tarihi Demokrasi ve Dış Politika (1938’den 2000’li Yıllara), ss. 396-465, İdeal Kültür Yayıncılık, İstanbul.
• Yalçın, A.K. (2019). Fikriyat ve Eylemlilik Arasında Yeniden Millî Mücadele Hareketi ve Türk Siyasal Hayatına Etkileri. Berikan Yayınevi, Ankara.
• Yalçın, A.K. (2021). “Müstakiller Hareketi ve Prof. Dr. Necmettin Erbakan” (Ed. İsmet Türkmen, Yunus Emre Tekinsoy, Murat Hanilçe, Nazim Boy ve Fatih Erarslan), TBMM’nin Açılışının 101. Yıl Dönümünde Türk Demokrasi Tarihi Yazıları, ss.701-716, Berikan Yayınevi, Ankara.
• Yalçın, A.K. (2022). “Türk Düşünce Hayatında Hüseyin Nihâl Atsız: Hayatı, Kişiliği ve Eserleri (1905-1975)” (Ed. Murat Karataş), Tek Parti Dönemi Üzerine Yazılar, ss.169-199, Berikan Yayınevi, Ankara.
• Yalçın, A.K. (2022). Millî Hareket Dergisinin CKMP’nin MHP’ye Dönüşümü Sürecindeki Yeri ve Önemi (1966-1971). Berikan Yayınevi, Ankara.
• Yalçın, E. S. (2001).Türk Milliyetçiliği’nin Bir Hizmetkârı:Alparslan Türkeş. Sivas Ülkü Ocakları Yayını, Ankara.