Türkiye's Energy Sector Analysis Since 1980 From An Ecological Economics Perspective – Institution, Developmental Policies, Resources, Market, and Labour

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 3, 187 - 215, 15.07.2023

Armağan Canan

https://doi.org/10.59445/ijephss.1319996

Cited By: 1

Öz

This research discusses the energy production and ecological sustainability in Türkiye. Türkiye’s energy production per capita has increased since 1980, however, the country is considered ecologically indebted. Carbon emissions have led to environmental pollution, and reducing CO2 emissions has become a priority for achieving economic development sustainably worldwide. The research examines the developments in the energy sector in Türkiye after 1980 through an ecological economics approach. It observes the relationship between energy, development, and nature. First, the study discusses the relationship between the ecological economics approach and the Turkish economy. Then it covers a detailed analysis, where legal and institutional structures, development policies, resources, market design, and labour are evaluated to understand sustainability problems in the sector. Finally, it provides policy recommendations. The literature lacks in evaluating the development of the energy sector in Türkiye from an ecological macroeconomics view, and this research aims to fill that gap.

Anahtar Kelimeler

Energy sector analysis, ecological economics, developmental policies, ecological macroeconomics

Ekolojik Ekonomi Perspektifinden 1980'den Bu Yana Türkiye'nin Enerji Sektörü Analizi – Kurum, Kalkınma Politikaları, Kaynaklar, Piyasa ve İşgücü

Öz

This research discusses the energy production and ecological sustainability in Türkiye. Türkiye’s energy production per capita has increased since 1980, however, the country is considered ecologically indebted. Carbon emissions have led to environmental pollution, and reducing CO2 emissions has become a priority for achieving economic development sustainably worldwide. The research examines the developments in the energy sector in Türkiye after 1980 through an ecological economics approach. It observes the relationship between energy, development, and nature. First, the study discusses the relationship between the ecological economics approach and the Turkish economy. Then it covers a detailed analysis, where legal and institutional structures, development policies, resources, market design, and labour are evaluated to understand sustainability problems in the sector. Finally, it provides policy recommendations. The literature lacks in evaluating the development of the energy sector in Türkiye from an ecological macroeconomics view, and this research aims to fill that gap.

Anahtar Kelimeler

enerji sektörü analizi, ekolojik iktisat, kalkınma politikaları, ekolojik makroekonomi

Kaynakça

• Acaroğlu, İ. (1966). Toplum Kalkınması - Teori ve Uygulanması [Social Development - Theory and Implementation]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi Yayınları, NO.4, Ankara.
• Ahmad, F. (2014). İttihatçılıktan Kemalizme [From Unionism to Kemalism]. Kaynak Yayınları, İstanbul.
• Akbulut, B. (2015). Adaletsizlik Ekseni Olarak Kalkınma: Adalet ve Kalkınma Partisinin Kalkınma Stratejileri [Development as an Axis of Injustice: Justice and Development Party's Development Strategies]. Perspectives, Temmuz, 10-15.
• Akbulut, B., Adaman, F., & Arsel, M. (2014). Türkiye'de Çevre Siyasasının Ekonomi-Politiği: Kurumlar ve Devletin İnşası [The Political Economy of Environmental Policy in Turkey: Institutions and State-Building]. In A. F. Aysan &
• D. Dumludağ (Eds.), Kalkınmada Yeni Yaklaşımlar [New Approaches in Development] (pp. 277-288). İmge Kitabevi, Ankara.
• Akın, G. (2009). Ekoloji-Çevrebilim ve Çevre Sorunları [Ecology-Environmental Science and Environmental Problems]. Tiydem Yayıncılık, Ankara.
• Ataay, F. (2003). Elektrik Enerjisi Hizmetinin Tarihsel Gelişimi ve Özelleştirme Politikaları [Historical Development of Electricity Service and Privatization Policies]. Tes-İş Sendikası Yayını.
• Atiyas, I., Çetin, T., & Gülen, G. (2012). Reforming Turkish Energy Markets - Political Economy, Regulation and Competition in the Search for Energy Policy. Springer Science&Business Media.
• Balkan Energy. (2016, October 17). EDF Interested in Hydro and Renewable Projects in Turkey [Web log post]. Retrieved March 25, 2017, from http://balkanenergy.com/edf-interested-in-hydro-and-renewable-projects-in-turkey-turkey-17-october-2016/
• Barlas, N. (2013). Küresel Krizlerden Sürdürülebilir Topluma - Çağımızın Çevre Sorunları [From Global Crises to Sustainable Society - Environmental Problems of Our Era]. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul.
• Bilgen, S., Keleş, S., Sarikaya, İ., & Kaygusuz, K. (2015). A Perspective For Potential And Technology Of Bioenergy In Turkey: Present Case And Future View. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 48, 228-239.
• Coşkun, A. A., & Türker, Y. Ö. (2012). Wind Energy And Turkey. Environmental Monitoring and Assessment, 184(3), 1265-1273.
• Çağlar, Y. (2011). Çevreleme - Çevre Üzerine Sessiz Tartışmalar. İmge Kitabevi, Ankara.
• Çağlar, Y. (2005). Kırsal Çevrede Dönüşüm: Kim, Neyi, Nasıl Koruyor? In F. Özlüer, S. Yardımcı, & I. Özkaya (Eds.), Kırda Yoksulluk ve Direniş (pp. 21-43). Kül Sanat Yayıncılık, Ankara.
• Çukurçayır, M. A., & Sağir, H. (2008). Enerji Sorunu, Çevre ve Alternatif Enerji Kaynakları. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20, 257-278.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (1984). Beşinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1985-1989.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (1993). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı ÖİK Raporu - Sanayi ve Çevre.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (1991). Altıncı Beş Yıllık Kalkınma Planı ÖİK Raporu, Taşkömürü.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (1995). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı 1996-2000.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (1996). Yedinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Jeotermal Enerji Çalışma Grubu, Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (2001a). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Kömür Çalışma Grubu Madencilik Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (2001b). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Elektrik Enerjisi Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (2001c). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Nükleer Enerji Hammaddeleri Çalışma Grubu Raporu.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (2001d). Sekizinci Beş Yıllık Kalkınma Planı, Jeotermal Enerji Çalışma Grubu Özel İhtisas Komisyonu Raporu.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (2006). Dokuzuncu Yıllık Kalkınma Planı 2007-2013.
• Devlet Planlama Teşkilâtı. (2009). Dokuzuncu Kalkınma Planı – Madencilik Özel İhtisas Komisyonu - Enerji Hammaddeleri (Linyit-Taşkömürü-Jeotermal) Çalışma Grubu Raporu.
• Ekoiq. (2017, January 14). Türkiye'de Kömür Karşıtı Hareket. Retrieved from http://ekoiq.com/turkiyede-komur-karsiti-hareket/
• Enerjisa. (2017, March 15). Enerjisa E.ON'la Birlikte Hedef Büyütüyor. Retrieved from https://www.enerjisa.com.tr/tr/enerjisa-hakkinda/medya-merkezi/basin-bultenleri/64
• Enkapower. (2016, February 1). GE ve ENKA Türkiye'ye Enerji Sağlıyor. Retrieved from http://www.enkapower.com/ge-enka-turkiyeye-enerji-sagliyor/
• ETİ Menkul Kıymetler. (2008). Enerji Sektörü Raporu.
• EÜAŞ. (2015). 2014 Elektrik Üretim Sektör Raporu.
• Faroqhi, S. (2013). Osmanlı İmparatorluğu Tarihi [The History of the Ottoman Empire]. (E. Ertürk, Trans.). Tarih Vakfı Yurt Yayınları, İstanbul.
• Freely, J. (2012). At Üstünde Fırtına: Anadolu Selçukluları [Storm on Horseback: The Anatolian Seljuks]. (N. Domaniç, Trans.). Doğan Egmont Yayıncılık, İstanbul.
• Gazete Vatan. (2016, December 23). Fransız Engie, Sinop NGS'den Çekildiği Haberlerini Yalanladı. Retrieved from http://www.gazetevatan.com/fransiz-engie-sinop-ngs-den-cekildigi-haberlerini-yalanladi-1020865-ekonomi/
• Godelier, M. (1974). Asya-Tipi Üretim Tarzı Kavramı ve Marksist Şemalara Göre Toplumların Evrimi [The Concept of the Asiatic Mode of Production and the Evolution of Societies According to Marxist Schemas]. (A. Tokatlı, Trans.). Özgün Yayın, İstanbul.
• Gündüz, T. (2012). Çevre Kimyası [Environmental Chemistry]. Gazi Kitabevi, Ankara.
• Haklıdır, F. S. T. (2015). Geothermal Energy Sources and Geothermal Power Plant Technologies in Turkey. In Energy Systems and Management, Springer Energy Proceedings (Vol. 11, pp. 115-124).
• Hirtesnstein, A. (2016, July 21). These Clean Energy Projects Pollute More Than Coal Power Plants. Bloomberg. Retrieved from https://www.bloomberg.com/news/articles/2016-07-21/these-clean-energy-projects-pollute-more-than-coal-power-plants
• Hornborg, A. (2014). Ecological Economics, Marxism and Technological Progress: Some Explorations of the Conceptual Foundations of Theories of Ecologically Unequal Exchange. Ecological Economics, 105, 11-18.
• İskenderoğlu, Ö., Karadeniz, E., & Ayyıldız, N. (2015). Enerji Sektörünün Finansal Analizi: Türkiye ve Avrupa Enerji Sektörü Karşılaştırması [Financial Analysis of the Energy Sector: A Comparison of the Turkish and European Energy Sectors]. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 3(3), 86-97.
• Kalkınma Bakanlığı. (2014). Onuncu Kalkınma Planı 2014-2018 - Enerji Güvenliği ve Verimliliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu [Tenth Development Plan 2014-2018 - Energy Security and Efficiency Specialization Commission Report].
• Kaygalak, S. (2009). Kapitalizme Geçerken Kentsel Mekânın Dönüşümü [The Transformation of Urban Space in the Transition to Capitalism]. In M. K. Coşkun (Ed.), Yapı, Pratik, Özne [Building, Practice, Subject] (pp. 31-54). Dipnot Yayınları, Ankara.
• Koç, Y. (1998). 100 Soruda Türkiye'de İşçi Sınıfı ve Sendikacılık Hareketi. Gerçek Yayınevi, İstanbul.
• OECD. (2023). Primary Energy Supply.
• OECD. (2023). Population.
• Orhan, G.. (2011). Modernizm ve Kapitalizm Sarmalında Ekoloji: Devlet, Sermaye, Sivil Toplum. Praksis, (25), 31-47.
• Orta Karadeniz Kalkınma Ajansı. (2011). TR83 Bölgesi Yenilenebilir Enerji Raporu.
• Özdemir, S. (1999). Atatürk ve 3. Yol. Yayınevi Yayıncılık, İstanbul.
• Perelman, L. J. (1976). The Global Mind: Beyond The Limits Of Growth. New York: Mason/Charter Publications.
• Resmî Gazete. (1995, September 8). Sayı.22418.
• Resmî Gazete. (1998, September 10). Sayı.23459.
• Resmî Gazete. (2005, May 10). Sayı.25819.
• Sağlam, M., & Uyar, T. S. (2005). Dalga Enerjisi ve Türkiye'nin Dalga Enerjisi Teknik Potansiyeli. In III. Yenilenebilir Enerji Kaynakları Sempozyumu ve Sergisi, Bildiriler Kitabı (pp. 19-21). Mersin, Turkey: TMMOB, TÜBİTAK, Mersin Üniversitesi.
• Schumacher, E. F. (2010). Küçük Güzeldir - Önceliği İnsana Veren Bir Ekonomi Anlayışı. (O. Ç. Deniztekin, Trans.). Varlık Yayınları, İstanbul.
• Serim, N. (2015). Çevre ve Doğal Kaynaklar Ekonomisi.Ekin Basım Yayın Dağıtım, Bursa.
• Sönmez, F. (2011, August 16). Yıldız: Önce Fransa Siyasî Tutumunu Değiştirsin, Sonra EDF Gelsin. Retrieved from http://enerjienstitusu.com/2011/08/16/yildiz-once-fransa-nukleer-enerji-elektrik-siyasi-tutumunu-degistirsin-sonra-edf-gelsin/
• Şen, Z. (2017, January). Energy Generation Possibility From Bosphorus Currents. Su Vakfı Enerji Bülteni, (2). Retrieved from http://bulten.suvakfi.org.tr/yenilenebilir-enerji-bultenleri/
• Şener, A. C., & ULUCA, B. (2009). Türkiye Elektrik Piyasaları Ve Jeotermal Enerjinin Konumu. In IX. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi Ve Sergisi Bildiri Kitabı.
• Şevik, S. (2015). An Analysis Of The Current And Future Use Of Natural Gas-fired Power Plants In Meeting Electricity Energy Needs: The Case Of Turkey. Renewable and Sustainable Energy Reviews, (52), 572-586.
• Soyak, A. (2006). Ulusaldan Uluslarüstüne İktisadî Planlama ve Türkiye Deneyimi. DER Yayınları, İstanbul.
• Statista. (2023). Hydropower capacity in Turkey from 2008 to 2021. Retrieved June 25, 2023, from https://www.statista.com/statistics/878808/total-hydropower-capacity-in-turkey/#:~:text=Turkey's%20hydropower%20capacity%20amounted%20to%2031%2C493%20megawatts%20in%202021
• Şahin, Y. (2004). A Critique of Establishment Environmentalism In Turkey. Atatürk Üniversitesi İktisadî ve İdarî Bilimler Dergisi, (3-4), 21-33.
• Şengül, M. (2008). Türkiye'de Kamu Yönetiminde Neoliberal Dönüşümün Çevresel Sonuçları. Memleket, Siyaset, Yönetim, 3(6), 67-87.
• Sweeney, S. (2015). İklim Değişikliği ve Büyük Eylemsizlik - Yeni Sendika Perspektifleri. (G. Şahin, Trans.) Sivil ve Ekolojik Haklar Derneği.
• Tanuro, D. (2011). Yeşil Kapitalizm İmkansızdır. (V. Yalçıntoklu, Trans.) TMMOB Elektrik Mühendisleri Odası.
• T.C. Çevre ve Şehircilik Bakanlığı. (2017). Dünya Bankası PMR Projesi. Retrieved March 3, 2017, from http://www.csb.gov.tr/projeler/iklim/index.php?Sayfa=sayfa&Tur=webmenu&Id=12486
• The World Bank. (2016). Valuing Water Resources In Turkey - A Methodological Overview And Case Study. TMMOB Makina Mühendisleri Odası. (2015). Ocak 2015 İtibarıyla Türkiye'nin Enerji Görünümü Raporu. Bülten, Şubat 2015, Sayı.200 eki.
• UCTE. (2006). Turkish Union for the Coordination of Transmission of Electricity. Ankara, Turkey: Turkish UCTE.
• WWF ve Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi. (2015). Türkiye İçin Düşük Karbonlu Kalkınma Yolları ve Öncelikleri. (Ö. Gürbüz, Ed.).
• York, R., & Marcus, P. (2009). Critical Human Ecology: Historical Materialism and Natural Laws. Sociological Theory, 27(2), 122-149.