The Affect of Macroeconomıc Shocks on Consumptıon Expenditures: The Case of Turkey

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 4, 286 - 307, 16.10.2023

Ferhan Arslan

https://doi.org/10.59445/ijephss.1343740

Öz

The main objective of this study is to analyze the effects of shocks in macroeconomic variables on consumption expenditures. In this context, variables such as household consumption expenditures, income, inflation, real exchange rate, unemployment and interest rate are used in Turkey for a quarterly period of 2003Q1-2022Q4. VAR model and Granger Causality test were used for the analysis. According to the findings of the study, bidirectional Granger Causality was found between the income variable and consumption in the analyzed period, while unidirectional Granger Causality was found from unemployment and interest rate variables to consumption expenditures. According to the results of the Impulse-Response analysis, a negative relationship was found between unemployment, interest rates, real exchange rates and inflation variables and consumption expenditures. In addition, there is a positive relationship between the income variable and consumption expenditures. According to the variance decomposition results, 88% of the changes in consumption in the analyzed period were explained by consumption, 5% by interest rates, 3% by real exchange rates, 1% by unemployment and 2% by income variables. These results emphasize that Turkey should pay attention to interest rates and exchange rate fluctuations when formulating macroeconomic policies.

Anahtar Kelimeler

: Consumption expenditures, VAR analysis, Granger causality, Macroeconomic shock

Etik Beyan

It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.

Destekleyen Kurum

This research received no specific grant from any funding agency in the public, commercial, or not-for-profit sectors.

Makroekonomik Şokların Tüketim Harcamalarına Etkisi: Türkiye Örneği

Öz

Bu çalışmanın temel amacı, makroekonomik değişkenlerde meydana gelen şokların tüketim harcamaları üzerindeki etkilerini incelemektir. Bu kapsamda Türkiye'de 2003Q1-2022Q4 çeyrek dönemlik zaman diliminde hane halkı tüketim harcamaları, gelir, enflasyon, reel döviz kuru, işsizlik ve faiz oranları verileri kullanılmıştır. Değişkenler arasındaki ilişkileri incelemek için VAR modeli ve Granger Nedensellik testi kullanılmıştır. Çalışmanın bulgularına göre, incelenen dönemde gelir değişkeni ile tüketim arasında çift yönlü Granger Nedensellik tespit edilmiştir, işsizlik ve faiz değişkenlerinden tüketim harcamalarına doğru tek yönlü Granger Nedensellik tespit edilmiştir. Etki-Tepki analizi sonuçlarına göre işsizlik, faiz oranları, reel döviz kuru oranları ve enflasyon değişkenleriyle tüketim harcamaları arasında negatif bir ilişki tespit edilmiştir. Ayrıca gelir değişkeni ile tüketim harcamaları arasında pozitif bir ilişki tespit edilmiştir. Varyans ayrıştırması sonuçlarına göre incelenen dönemde tüketimde meydana gelen değişimlerin ortalama %88'si tüketim, %5'i faiz, %3'ü reel döviz kuru, %1'i işsizlik ve %2'si gelir değişkeni tarafından açıklanmıştır. Bu sonuçlar, Türkiye'nin makroekonomik politika oluştururken faiz oranlarına ve döviz kuru dalgalanmalarına dikkat etmesi gerektiğini vurgulamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Tüketim Harcamalar, VAR analizi, Granger Nedensellik, Makroekonomik şok

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Destekleyen Kurum

Çalışma, kamusal, özel, ticari nitelikte ya da kar amacı gütmeyen herhangi bir kurumdan destek alınmadan hazırlanmıştır.

Kaynakça

• Aytekin, I.& Kaya, M.V. (2023) 30th RSEP International Conference on Economics, Finance and Business 27-28 April 2023, University of Warsaw, Warsaw, Poland CONFERENCE PROCEEDINGS/FULL PAPERS ISBN: 978-625-99063-1-7/May 2023 pp.80-83
• Altunöz, U.(2014) Tüketim Fonksiyonu ve Türkiye için Gelir-Tüketim İlişkisinin Ampirik Analizi, International Conference on Eurasian Economies, Sinop Üniversitesi.
• Alegre, J., Pou, L.(2016) Consumption, Unemployment and the Great Recession: Does It Matter Who is Unemployed and for How Long? , International Journal of Manpower, Vol. 37 Issue: 4, s.724-743.
• Akın T. & Dağlıoğlu, C. (2021) Tüketim, Belirsizlik ve Borçlanma kısıtı Üçlemi: Türkiye Örneği. Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 16(61), 414-433.
• Arapova, E. (2018). Determinants of household final consumption expenditures in Asian countries: A panel model, 1991–2015. Applied Econometrics and International Development, 18(1), 121-140.
• Arslan, F. (2021). Gelir Belirsizliğinin Tüketim Harcamaları Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği. Artuklu Kaime Uluslararası İktisadi ve İdari Araştırmalar Dergisi, 4(1), 34-52.
• Buzdağli, Ö. and Özdemir, D. (2021). Jeopolitik risk endeksinin askeri harcamalar üzerindeki etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 12(29), 188-203. https://doi.org/10.21076/vizyoner.761633
• Coskun, Y., Apergis, N. & Alp Coskun, E. (2022). Nonlinear responses of consumption to wealth, income, and interest rate shocks. Empir Econ 63, 1293–1335.
• Çatalbaş, N. (2022). Türkiye’de Ekonomik Büyüme ve Cari Açık Arasındaki İlişkinin Sınanması: ARDL Sınır Testi Yaklaşımı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11(2), 880-904.
• Dajcman, S. (2018). The Long-run determina:nts of consumption in the Euro area: Is there a role for uncertainty? Ekonomický časopis, 66(10), 969-986.
• Dickey, D.A., Fuller, W. A. (1979) “Distribution of The Estimators For Autoregressive “Time Series with A Unit Root”, Journal of the American Statistical Association,1979/74, pp. 427-431.
• Duesenberry, J. S. (1952) Income, Saving and the Theory of Consumer Behavior, Cambridge: Harvard University Press.
• Ezejı, C. E., Ajudua, E. I. (2015) Determinants of Aggregate Consumption Expenditure in Nigeria”, Journal of Economics and Sustainable Development, Vol. 6, No. 5, pp. 164-168.
• Ersin, İ., & Ergeç, E. H. (2018). Harcama Bileşenleri ve Sektörel İstihdam Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Journal of Management and Economics Research, 16(1), 161-180.
• Friedman, M., 1957 A Theory Of The Consumption Function, Princetaon, Universty Press.
• Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and crossspectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 424-438.
• Gohar, R., Chang, B. H., Derindag, O. F., & Abro, Z. (2022). Nexus Between Consumption, Income, and Price Changes: Asymmetric Evidence from NARDL Model. Etikonomi, 21(2), 213–228. https://doi.org/10.15408/etk
• Hall, R. E. (1978). Stochastic implications of the life cycle-permanent income hypothesis: theory and evidence. Journal of political economy, 86(6), 971-987.
• Hok, Leanghak. (2020), Non-Linear Effect of Government Spending on Private Consumption in Cambodia: Markov-Switching Autoregressive Model. In: Journal of Economics and Business, Vol.3, No.1, 438-449.
• Iheonu, C. O., & Nwachukwu, T. (2020). Macroeconomic determinants of household consumption in selected West African countries (No. WP/20/031). AGDI Working Paper.
• Kaya, Z. & Tokucu, E. (2014). Developments in monetary policies before and after the recent financial crisis and the change in the role of central banks. International Conference on Eurasian Economies 2014. https://doi.org/10.36880/c05.00899
• Keho, Y. (2019) “An Econometric Analysis of the Determinants of Private Consumption in Cote d’Ivoire”, Theoretical Economics Letters, Vol.9, pp.947-958.
• Kıray, M. (2005) Tüketim Normları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Araştırma, Hazırlayan, Nigan Bayazıt, Bağlam Yayınları, Ankara.
• Keynes, J. M. (2010) Genel Teori İstihdam, Faiz ve Paranın Genel Teorisi, Kalkedon Yayınları, 2. Baskı.
• Koçak, S. & Karış, Ç. (2023). Döviz Kuru Oynaklığı ve Hane Halkı Tüketim Harcamaları: Türkiye’den Kanıtlar . Sosyoekonomi , 31 (55) , 283-296 . DOI: 10.17233/sosyoekonomi.2023.01.15
• Köycü, E., & İlhan, E. G. E. (2023). Borsa İstanbul’da yabancı yatırımcı sayısını etkileyen faktörlerin Granger nedensellik testi ile incelenmesi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(2), 60-70.
• Kutlar, A.(2017) Adım Adım Eviews ile Uygulamalı Çok Denklemli Zaman Serileri, Umuttepe Yayınları, Kocaeli. Mankiw, N. G. (2010). Makro İktisat.
• Modigliani, F., & Brumberg, R. (1954). Utility analysis and the consumption function: An interpretation of cross-section data. Franco Modigliani, 1(1), 388-436.
• Muzindutsi, P. F., ve Mjeso, T. (2018). Analysis of South African household consumption expenditure and its determinants: Application of the ARDL Model. EuroEconomica, 37(3), 169-179.
• Obinna, O. (2020). Effect of inflation on household final consumption expenditure in Nigeria. Journal of Economics and Development Studies, 8(1), 104-111.
• Olusola, B. E., Chimezie, M. E., Shuuya, S. M., & Addeh, G. Y. A. (2022). The Impact of Inflation Rate on Private Consumption Expenditure and Economic Growth—Evidence from Ghana. Open Journal of Business and Management, 10(4), 1601-1646.
• Özer, M., Türkyılmaz, S. (2005) Türkiye'de Enflasyon ile Enflasyon Belirsizliği Arasındaki İlişkinin Zaman Serisi Analizi”, İktisat İsletme ve Finans, Cilt. 20, No. 229, s.93-104.
• Çadırcı, B. D., & Tekdere, M. (2023). Ekonomik Belirsizliğinin Vergi Takozu Üzerindeki Etkisi: Seçilmiş OECD Ülkeleri Örneği. İstanbul İktisat Dergisi, 72(2), 787-822.
• Phillips, P.C.B., Perron, P.(1988) "Testing for A Unit Root in Time Series Regression”. Biometrika, Vol. 75 No.2, pp.335- 346.
• Sevüktekin, M., Çınar, M. (2014). Ekonometrik Zaman Serileri Analizi, Dora Yayıncılık, Bursa.
• Shin, Y., & Schmidt, P. (1992). The KPSS stationarity test as a unit root test. Economics Letters, 38(4), 387-392.
• Sims, C. A. (1980). Macroeconomics and reality. Econometrica: Journal of the Econometric Society, 1-48
• Snowdon, B. V., Howard, R. (2012) Modern Makroekonomi: Temelleri, Gelişimi ve Bugünü, Efil Yayınevi 1. Baskı, Ankara.
• Somel, C. (2014). Makroiktisada Giriş. Yordam Kitap, İstanbul.
• Sugiarto, S. ve Wibowo, W. (2020). Determinants of regional household final consumption expenditure in Indonesia. JEJAK: Jurnal Ekonomi dan Kebijakan, 13(2), 330-342. doi: 10.15294/jejak.v13i2.25736.
• Sümer, K. K. (2013) Makro Ekonometrik Modeller, Beşir Kitapevi, İstanbul.
• Taspunar Altuntaş, S. & Taşkıran, F. (2022). Borsa İstanbul’un Zayıf Formda Etkinliğinin Testi. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9(1), 33-53.
• Turfanda, A., & Güriş, B. (2023). Kırılgan Beşli Ülkelerinde Satın Alma Gücü Paritesinin Geçerliliğinin Doğrusal Olmayan ve Kantil Birim Kök Testleri ile Analizi. Sosyal Bilimler Araştırma Dergisi, 12(5), 626-636.
• Uche, E., Chang, B. H., & Effiom, L. (2023). Household consumption and exchange rate extreme dynamics: Multiple asymmetric threshold non‐linear autoregressive distributed lag model perspective. International Journal of Finance & Economics, 28(3), 3437-3450.
• Varlamova, J., & Larionova, N. (2015). Macroeconomic and demographic determinants of household expenditures in OECD countries. Procedia Economics and Finance, 24, 727-733.
• Verter, N., & Osakwe, C. N. (2014). A time series analysis of macroeconomic determinants of household spending in the era of cross-cultural dynamics: Czech Republic as a case study. Procedia Economics and Finance, 12, 733-742.
• Wang, X., Chang, B., Uche, E. et al. The asymmetric effect of income and price changes on the consumption expenditures: evidence from G7 countries using nonlinear bounds testing approach. Port Econ J (2022). https://doi.org/10.1007/s10258-022-00229-8.
• Wibowo, W. (2020). Determinants of regional household final consumption expenditure in Indonesia. JEJAK: Jurnal Ekonomi dan Kebijakan, 13(2), 332-344.
• Yıldırım, G. (2022). Yaş Bağımlılık Oranı ile İthalat Arasındaki İlişki: Türkiye İçin VAR ve Granger Nedensellik Analizi. Anadolu İktisat ve İşletme Dergisi, 6(2), 104-123.