Sürdürülebilir Kalkınma Hedefi İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme Bağlamında İş Sağlığı ve Güvenliği Konulu Çalışmaların Bibliyometrik Bir Analizi

Yıl 2025, Cilt: 8 Sayı: 3, 79 - 94, 02.07.2025

Oğuzhan Başaranoğlu , Hilal Tuğçe Bayar Türkoğlu

https://doi.org/10.59445/ijephss.1709937

Öz

Bu çalışmada Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) kapsamında yer alan “İnsana Yakışır İş ve Ekonomik Büyüme” başlığı çerçevesinde “İş Sağlığı ve Güvenliği” (İSG) alanında yapılan akademik yayınları bibliyometrik yöntemle analiz edilmiştir. Web of Science veri tabanı esas alınarak 81 çalışma analiz edilmiş; yayın türleri, yıllara göre dağılımı, anahtar kelime yoğunluğu, ülke ve kurum atıf ilişkileri incelenmiştir. Bulgular, İSG konusundaki çalışmaların 2005 sonrası artış gösterdiğini ve özellikle Avustralya, Birleşik Krallık ve Kanada menşeli üniversitelerce üretildiğini ortaya koymuştur. Anahtar kelime analizinde iş sağlığı ve güvenliği kavramının en fazla “toplu pazarlık”, “sendikalar” ve “adil çalışma” kavramları ile birlikte ele alındığı tespit edilmiştir. Ülke atıf analizinde ise Avustralya’nın merkezde yer aldığı, İngilizce konuşulan ülkeler arasında yoğun etkileşim olduğu gözlemlenmiştir. Kurumsal düzeyde, literatüre yön veren üniversiteler arasında Sydney Üniversitesi (University of Sydney), Deakin Üniversitesi (Deakin University) ve New South Wales Üniversitesi (University of New South Wales) yer almaktadır. Sonuç olarak, İSG’nin yalnızca bireysel koruma değil, aynı zamanda sürdürülebilir ekonomik kalkınma ve toplumsal refah açısından da stratejik bir alan olduğu ortaya koyulmuştur.

Anahtar Kelimeler

iş sağlığı ve güvenliği , sürdürülebilir kalkınma hedefleri , insana yakışır iş , ekonomik büyüme , bibliyometrik analiz

Etik Beyan

Bu çalışmanın hazırlanma sürecinde bilimsel ve etik ilkelere uyulduğu ve yararlanılan tüm çalışmaların kaynakçada belirtildiği beyan olunur.

Destekleyen Kurum

Çalışma, kamusal, özel, ticari nitelikte ya da kâr amacı gütmeyen herhangi bir kurumdan destek alınmadan hazırlanmıştır.

A Bibliometric Analysis of Occupational Health And Safety Studies in The Context Of Sustainable Development Goal Decent Work And Economic Growth

Öz

In this study, an analysis was conducted of academic publications in the field of 'Occupational Health and Safety' (OHS) within the framework of the title of 'Decent Work and Economic Growth' within the scope of Sustainable Development Goals (SDGs). The analysis was undertaken using a bibliometric method. A total of 81 studies were analysed based on the Web of Science database, with a focus on key aspects such as publication types, distribution by years, keyword density, and citation relationships between countries and institutions. The findings revealed a surge in the number of studies on OHS after 2005, with a preponderance of these studies being produced by universities originating from Australia, the United Kingdom and Canada. A keyword analysis revealed that the concept of occupational health and safety was predominantly discussed in conjunction with the concepts of 'collective bargaining', 'trade unions' and 'fair work'. In the context of country citation analysis, it was observed that Australia occupied a central position, with significant interaction between English-speaking countries. At the institutional level, the University of Sydney, Deakin University and the University of New South Wales are among the foremost universities as evidenced by their presence in the extant literature. Consequently, it has been revealed that OHS is a strategic area not only for individual protection but also for sustainable economic development and social welfare.

Anahtar Kelimeler

Occupational Health and Safety , Sustainable Development Goals , Decent Work , Economic Growth , Bibliometric Analysis

Etik Beyan

It is declared that scientific and ethical principles have been followed while carrying out and writing this study and that all the sources used have been properly cited.

Destekleyen Kurum

This research received no specific grant from any funding agency in the public, commercial, or not-for-profit sectors.

Kaynakça

• Abu Nawwas, O. M., Tengku, M. A., Alglilat, M. M., & Latif, A. Z. A. (2017). Could occupational safety and health systems improve employees' performance in Arab nations? The International Journal of Social Sciences and Humanities Invention, 4(8), 3789–3792. https://doi.org/10.18535/ijsshi/v4i8.15
• Amponsah‐Tawiah, K. (2013). Occupational health and safety and sustainable development in Ghana. International Journal of Business Administration, 4(2), 10–18. https://doi.org/10.5430/ijba.v4n2p74
• Aykaç, B. (2014). Sosyal politika. Hacettepe Üniversitesi Yayınları.
• Bayar Türkoğlu, H. T. (2023). Sürdürülebilir kalkınma hedefi toplumsal cinsiyet bağlamında cam tavan kavramının bibliyometrik analizi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(4), 1186–1198. https://doi.org/10.25287/ohuiibf.1346123
• Buse, K., & Hawkes, S. (2015). Health in the sustainable development goals: Ready for a paradigm shift? Globalization and Health, 11(1), 13. https://doi.org/10.1186/s12992-015-0098-8
• Carter, B., Danford, A., Howcroft, D., Richardson, H., Smith, A., & Taylor, P. (2013). ‘Stressed out of my box’: employee experience of lean working and occupational ill-health in clerical work in the UK public sector. Work, Employment and Society, 27(5), 747-767. https://doi.org/10.1177/0950017012469064
• Chikere, C. S., & Opara, O. E. (2021). Occupational health and safety: A holistic approach to achieving decent work. Journal of Labour Studies, 18(4), 222–237.
• Cobo, M. J., López-Herrera, A. G., Herrera-Viedma, E., & Herrera, F. (2011). Science mapping software tools: Review, analysis, and cooperative study among tools. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 62(7), 1382–1402. https://doi.org/10.1002/asi.21525
• Çalhan, H. (2024). Turizmde inovasyon araştırmalarının (WoS) bibliyometrik haritalama yöntemi ile incelenmesi. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 14(2), 851–871. https://doi.org/10.30783/nevsosbilen.1466144.
• Demirgil, H. & Aytekin, M. (2020). Sosyal bilimler alanında Süleyman Demirel Üniversitesi adresli yayınların sosyal ağ analizi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (37), 149-173.
• Durmuş, A., & Yıldız, A. (2020). Bibliyometrik analiz yöntemleri ve uygulamaları. Bilim Yayınevi.
• Erol, M., & Rouyendegh, B. (2021). Assessing occupational health and safety performances of companies using multi-criteria methods. Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(1), 337–359. https://doi.org/10.29130/dubited.801867
• Gaffney, O. (2014). Sustainable development goals: Improving human and planetary wellbeing. Global Change, (82), 20–23. http://www.igbp.net/download/18.62dc35801456272b46d51/1399290813740/NL82-SDGs.pdf
• Hollenbeck, J. R., & Jamieson, B. B. (2015). Human capital, social capital, and social network analysis: Implications for strategic human resource management. Academy of Management Annals, 9(1), 1–77. https://doi.org/10.5465/annals.2016.0094.
• International Labour Organization. (2019). World social protection report 2017–19: Universal social protection to achieve the Sustainable Development Goals. International Labour Organization. https://www.ilo.org/global/publications/books/WCMS_604882/lang--en/index.htm.
• Ji, Z., Pons, D., Su, Z., Lyu, Z., & Pearse, J. (2022). Integrating occupational health and safety risk and production economics for sustainable SME growth. Sustainability, 14(21), 14565. https://doi.org/10.3390/su142114565
• Kol, İ., & Özbek, S. (2021). İş sağlığı ve güvenliği eğitim uygulamalarının karşılaştırılması. OHS Academy, 4(1), 1–14. https://doi.org/10.38213/ohsacademy.786972
• Kurt, İ. (2024). Kariyer alanındaki uluslararası akademik dergilerin bibliyometrik analizi [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi]. Sakarya Üniversitesi Enstitü Arşivi. https://enstituois.sakarya.edu.tr/TezDosyalari/5584_TamMetin.pdf
• Lloyd, C., & James, S. (2008). Too much pressure? Retailer power and occupational health and safety in the food processing industry. Work, Employment and Society, 22(4), 713–730. https://doi.org/10.1177/0950017008098366
• Louie, A. M., Ostry, A. S., Quinlan, M., Keegel, T., Shoveller, J., & LaMontagne, A. D. (2006). Empirical study of employment arrangements and precariousness in Australia. Relations Industrielles / Industrial Relations, 61(3), 465–489. https://doi.org/10.7202/014186ar
• Meardi, G., Martín, A., & Riera, M. L. (2012). Constructing Uncertainty: Unions and Migrant Labour in Construction in Spain and the UK. Journal of Industrial Relations, 54(1), 5-21. https://doi.org/10.1177/0022185611432388
• Obong, M. M., Amadi, C., Ekpenyong, O. E., & Edodi, H. U. (2021). Influence of health and safety training, safety monitoring, and enforcement of compliance on employee efficiency in manufacturing firms. International Journal of Occupational Safety and Ergonomics, 27(1), 1–10. https://doi.org/10.1080/10803548.2021.1889506.
• Oral, T., & Ünal, A. (2020). 2016–2018 yılları arasında seyahat sektörüne ait iş kazası verilerinin değerlendirilmesi. OHS Academy, 3(2), 61–72. https://doi.org/10.38213/ohsacademy.724873
• Özgen, N. (2019). Sürdürülebilirlik kavramı ve kullanım alanları. In N. Özgen & M. Kahyaoğlu (Eds.), Sürdürülebilir kalkınma (ss. 2–37). Pegem Akademi. https://doi.org/10.14527/9786052418130
• Öztürk, S. (2021). İş sağlığı ve güvenliği yönetim uygulamalarının çalışanların iş tatmini üzerine etkisi. OHS Academy, 4(3), 71–78. https://doi.org/10.38213/ohsacademy.787382
• Pritchard, A. (1969). Statistical bibliography or bibliometrics? Journal of Documentation, 25(4), 348–349.
• Serin, H., & Özdemir, F. (2022). Gaziantep merkez ilçede yer alan orman ürünleri işletmelerinin üst kademe yöneticilerin uyarıcı işaret ve ikaz levhaları konusunda bilgi seviyelerinin belirlenmesi. Turkish Journal of Forest Science, 6(1), 186–195. https://doi.org/10.32328/turkjforsci.1086594
• Soubbotina, T. P. (2004). Beyond economic growth: An introduction to sustainable development (2nd ed.). The World Bank. https://doi.org/10.1596/0-8213-5933-9
• Şimşir, İ. (2021). Bibliyometri ve bibliyometrik analize ilişkin kavramsal çerçeve. İçinde O. Öztürk & G. Gürler (Eds.), Bir literatür incelemesi aracı olarak bibliyometrik analiz (ss. 7–31). Nobel Akademik Yayıncılık.
• Türker, F. (2020). İnsana yakışır iş ve çalışma koşulları. Yedinci Basım Yayınları. Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO). (2019). Çalışma yaşamının geleceği yüzüncü yıl bildirgesi. Cenevre: ILO. https://www.ilo.org/tr/media/220566/download
• United Nations. (2015). Transforming our world: The 2030 agenda for sustainable development. United Nations. https://sdgs.un.org/2030agenda
• Ünal, A., & Demirkol, Ş. (2023). Profesyonel turist rehberlerinin iş sağlığı güvenliği sorunları ve mesleki yükümlülükleri [Professional tourist guides of occupational health safety issues and professional obligations]. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi. https://doi.org/10.26677/tr1010.2023.1268
• Van Eck, N. J., & Waltman, L. (2010). Software survey: VOSviewer, a computer program for bibliometric mapping. Scientometrics, 84(2), 523–538. https://doi.org/10.1007/s11192-009-0146-3
• Woolfson, C. (2006). Working environment and soft law in the post-communist new member states. Journal of Common Market Studies, 44(1), 195–215. https://doi.org/10.1111/j.
• World Commission on Environment and Development. (1987). Our common future. United Nations. https://digitallibrary.un.org/record/139811/files/A_42_427-EN.pdf
• Yeh, L. (2020). Using weighted data envelopment analysis to measure occupational safety and healthy economic performance of Taiwan’s industrial sectors. Mathematics, 8(9), 1635. https://doi.org/10.3390/math8091635.
• Zeybek, Y., & Akdoğan, İ. (2022). İş sağlığı ve güvenliği uygulamalarının işyerindeki etkileri. İşletme ve Yönetim Dergisi, 15(3), 78–92.