Kişilik Özellikleri ve Benlik Algılarının Online Alışveriş Niyetleri Üzerine Etkileri

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 75 - 94, 19.10.2024

Emre Arslan , Derya Fatma Biçer

Öz

Sivas il merkezindeki tüketici bireylerin kişilik özellikleri ve benlik algılarının online alışveriş niyetleri üzerindeki etkisini tespit etmeyi amaçlamaktadır. Belirlenen amaç doğrultusunda, Sivas il merkezindeki tüketicilere online anket formu farklı iletişim araçlarıyla tesadüfü olarak 600’ün üzerinde tüketiciye gönderilmiştir. Anket formunu cevaplayarak ankete katılım sağlayan 442 katılımcının cevapları SPSS 24 for Windows (Social Package Statistical Science) istatistik yazılım paketi kullanılarak analiz edilmiştir. Analiz Sonucunda; kişilik özelikleri alt boyutlarının tümü ile online satın alma niyeti arasında düşük seviyede anlamlı pozitif bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Bu ilişkin varlığı bireyler hangi kişilik özelliğine sahip olursa olsun, kişilik özellikleri belirginleştikçe online satın alma niyetinde artış olacağı tespit edilmiştir. Ayrıca benlik algısı ve online satın alma niyeti arasındaki ilişki incelendiğinde ise zayıf varoluş benlik algısına sahip bireylerin online satın alma niyeti arasında herhangi bir ilişki tespit edilemezken diğer benlik algısı alt boyutları arasında düşük seviyede anlamlı pozitif bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir. Yani kendisi hakkında yeterince bilgiye sahip olan, duygu değişimini kontrol eden ve kimlik kargaşası yaşamayan bireylerin online alışveriş eğiliminin yüksek olduğu söylenebilir. Derin bir tatminsizlik yaşan zayıf varoluş benliğine sahip bireylerin ise online alışveriş eğiliminin olmadığı tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Kişilik Özellikleri, Benlik algısı, online satın alma niyeti

Etik Beyan

Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Etik Kurulun 26.10.2022 tarihli toplantısında alınan 11 no.lu kararında; "Kişilik Özellikleri ve Benlik Ağılarının Online Alışveriş Niyetleri Üzerine Etkileri" isimli araştırmanın etik olarak uygun olduğu yönünde karar verilmiştir.

Kaynakça

• Alarcon, G.; Eschleman, K.J. ve Bowling, N.A. . (2009). Relationship Between Personality and Burnout: A Meta-Analysis. Work & Stress, 23(3), 244-263.
• Arslan, R., & Demir, G. (2022). G-Power ve Minitab Uygulamalı Örnekleme Yöntemleri. Nobel Bilimsel. Arslan, R. ve Bardakçı, S. (2022). Online Yemek Sipariş Seçimi Kriterlerinin Üniversite Öğrencilerine Göre Önem Düzeyleri, 10THINTERNATIONAL CONFERENCEONSOCIAL SCIENCES,Diyarbakır,Türkiye,15 -17Ekim2022, cilt.10. Costa, P.T. ve McCrae, R.R. (1987). Neuroticism, Somatic Complaints and Disease: Is the Bark Worse than the Bite. Journal of Personality, 55, 299-316. .
• Adıgüzel, A. T. (2010). Sanal mağaza atmosferini etkileyen özellikler ve tüketici tercihleri üzerindeki rolü: Online tüketiciler üzerine bir araştırma. Master's thesis, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Algür, S. v. (2011). Türk Tüketicilere Göre Online Alışverişin Riskleri ve Yararları. Journal of Yaşar University, 3666-3680.
• Altunay, A. &. (2006). Hemşirelik yüksekokulu öğrencilerinin benlik kavramı. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 131, 46-59.
• Altunışık, R. (2010). Alışveriş Çılgınlığı: Tüketici Gözüyle Alışveriş Çılgınlığı Olgusunun İncelenmesi Üzerine Bir Nitel Araştırma. İzmir: Detay Yayıncılık.
• Atak, H. (2013). On-Maddeli Kişilik Ölçeği’nin Türk Kültürü’ne uyarlanması. Nöropsikiyatri Arşivi, 50, 312-319. Bitlisli, Ö. G. F., & mehmet Dinç, O. (2013). Beş Faktör Kişilik Özellikleri İle Akademik Güdülenme İlişkisi: Süleyman Demirel Üniversitesi Isparta Meslek Yüksekokulu Öğrencilerine Yönelik Bir Araştirma. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, , 18(2), 459-480.
• Arslan ve Biçer│International Journal of Economic and Adminıstrative Academic Research, 4(2), 2024, 88-107 107
• Costa, P.T. ve McCrae, R.R. (1992). Normal Personality Assessment in Clinical Practice the NEO Personality Inventory. Psychological Assessment, 4(1), 5-13.
• Dıgman, J. (1990). Personality Structure: Emergence of the Five Factor Model. Annual Review of Psychology, 41, 417-440.
• Doğan, T. (2013). Beş faktör kişilik özellikleri ve öznel iyi oluş. Doğuş Üniversitesi Dergisi.
• Gülaçtı, F., & Baydaş, A. . (2022). BEŞ FAKTÖR KİŞİLİK MODELİNİN TÜKETİCİ SATIN ALMA DAVRANIŞI ÜZERİNDEKİ ETKİSİ: OTOMOBİL SEKTÖRÜNDE AMPİRİK BİR ÇALIŞMA. . International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR),, 9(81), 528-543.
• Goldberg, L. R. (1990). An alternative ‘‘description of personality’’: The Big-Five factor structure. Journal of Personality and Social Psychology, 59, 1216–1229.
• Higgins, E. T. (1987). Self-discrepancy: A theory relating self and affect. Psychological Review, 94(3), pp. 319-340. Horzum, M. B., Ayas, T. ve Padır, M. A. (2017). Beş Faktör Kişilik Ölçeğinin Türk Kültürüne Uyarlanması. Sakarya University Journal of Education, 7(2), 398-408.
• McCrae, R. R. ve Costa, P. T. (2008). The five-factor theory of personality. In O. P. John, R. W. Robins, & L. A. Pervin (Eds.), Handbook of personality: Theory and research (3rd ed., pp. 182–207). New York: Guilford Press.
• McCrae, R.R. ve John, O.P. . (1992). An Introduction to Five Factor Model and Its Applications. Journal of Personality, 60, 175-215.
• Sargın, S., & Koçer, L. L. (2020). Marka kişiliği ve benlik saygısı kavramlarının tüketici satın alma tarzları üzerindeki etkisi: üniversite öğrencileri üzerine bir uygulama. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (50), 23-57.
• Şahin, B. G., & Akballı, E. E. (2019). Tüketici davranışlarını etkileyen faktörler ve yöntem analizİ. Doctoral dissertation, Aytekin Demircioğlu.
• Thoms, P.; Moore, K.S. ve Scott, K. . (1996). The Relationship Between Self-Efficacy for Participating in Self-Managed Work Groups and the Big Five Personality Dimensions. Journal of Organizational Behavior, 17, 349-362. .
• Tekin, Halil (1987). Eğitimde Ölçme ve Değerlendirme, Mesa Yayınları, Ankara, s. 262.