Öz
Çocukluk
dönemlerinde beslenme, yaşamsal önemi
olan büyüme ve gelişmeyi etkileyen en önemli faktörlerin başında gelir. Bir-beş
yaş dönemi başarıların ve becerilerin en fazla elde edildiği dönemdir. Bu
nedenle okul öncesi öğretmenlerinin de öğrencileri için günlük beslenme menüsü
hazırlama konusunda yeterli bilgiye sahip olması gerekmektedir. Okul öncesi
öğretmenlerinin lisans eğitimi sırasında “Anne-Çocuk Beslenmesi” dersinde
edindikleri bilgiyi meslek yaşamlarında uygulamalı olarak hayata geçirmeleri
beklenmektedir. Bu anlayıştan yola çıkarak, okul öncesi öğretmenlerinin menü
hazırlamaya yönelik görüşleri ve pratikte bunu nasıl uyguladıkları önem
taşımaktadır. Bu önemden hareketle araştırmanın amacı, okul öncesi
öğretmenlerinin menü hazırlamaya yönelik görüşlerini belirlemektir.
Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılmış ve okul
öncesi öğretmenleriyle yüz yüze yarı-yapılandırılmış görüşmeler
gerçekleştirilmiştir. Araştırmada, örnekleme türlerinden amaçlı örnekleme
yöntemi kullanılmıştır. Bu araştırmada, amaçlı örnekleme yöntemlerinden kolay
ulaşılabilir durum örneklemesi kullanılmıştır. Araştırmanın katılımcılarını
2016-2017 öğretim yılında Afyonkarahisar ilindeki, anaokulu ve anasınıfında
görev yapmakta olan okul öncesi öğretmenleri oluşturmaktadır. Çalışma grubu,
okul öncesi öğretmen adaylarının okul deneyimi ve öğretmenlik uygulaması
dersleri kapsamında gittikleri okullarda görev yapan okul öncesi
öğretmenlerinden oluşmaktadır. Çalışma grubunda, 15 kadın, 1 erkek olmak üzere
toplam 16 okul öncesi öğretmeni yer almaktadır. Veri toplama aracı olarak,
araştırmacılar tarafından geliştirilen ve toplam 16 açık uçlu sorudan oluşan
yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Hazırlanan görüşme formu, iç
geçerliğin sağlanması amacıyla uzman görüşüne sunulmuştur. Alan uzmanlarından
gelen görüşler doğrultusunda soru sayısı 8’e düşürülerek yarı-yapılandırılmış
görüşme formuna son şekli verilmiştir. Araştırmanın güvenirliği için Miles ve
Huberman’ın (1994) formülü kullanılmıştır. (güvenirlik =görüş birliği / (görüş
birliği+görüş ayrılığı). Hesaplama sonucunda güvenirlik %96 olarak bulunmuştur.
Görüşmeler, öğretmenlerin görev yaptıkları okullardaki sınıf ortamlarında
gerçekleştirilmiştir. Yapılan görüşmelerde sesler cihazla kaydedilmiştir.
Görüşmelerin ortalama süreleri 8-10 dakika olmuştur. Görüşme formlarından elde
edilen veriler, betimsel analiz tekniğiyle analiz edilmiştir. Araştırma
verilerinin analizinden elde edilen bulgular ışığında ulaşılan sonuçların bir
kısmı şöyledir: Katılımcıların beslenme mönüsü hazırlamaya ilişkin eğitimini
sadece hizmet öncesi eğitimde almış oldukları; beslenme mönüsünü idareci ve
aşçıların ya da öğretmenin kendisinin hazırladığını, bazen veli ve
öğretmenlerin hazırladığı; menü hazırlamada alerjik durumlara, besin değerlerine,
hastalık durumlarına, çocukların gelişim özelliklerine besinlerin organik ve
hijyenik olmasına, hazır gıda olmamasına ve doyurucu olmasına dikkate ettikleri
ortaya çıkmıştır. Katılımcıların ailelere yönelik önerileri arasında besin
ögelerini dengeleme, hazır gıda kullanmama, kahvaltının ihmal edilmemesi,
evdeki mönünün okuldaki mönüyle çakışmaması yer almaktadır.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Akyüz, E, (2012). Çocuk Hukuku Çocuk Hakları ve Koruması. Ankara, Pegem Akademi.
- Arlı, M, Şanlıer, N, Küçükkömürler, S, Yaman, M,. (2013) Beslenme ve Besin Ögeleri, Malnütriston ve Şişmanlık. Anne ve Çocuk Beslenmesi (s. 2,167-169), Ankara: Pegem Akademi.
- Arslan, R, Pekşen Akça, R. (2012). Çocukların Eğitiminde Rol Model Oluşturacak Olan Eğitimci ve Usta Öğretici Adaylarının Beslenme Alışkanlıkları. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (8), 102.
- Büyüköztürk, Ş, Kılıç Çakmak, E, Akgün, Ö.-E., Karadeniz, Ş, Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Demircioğlu, Y, Yabancı, N.(2003). Beslenmenin Bilişsel Gelişim ve Fonksiyonları İle İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (24), 171.
- Dölekoğlu, C.- Ö., Yurdakul, O. (2004). Adana İlinde Hane halkının Beslenme Düzeyleri ve Etkili Faktörlerin Logit Analizi İle Belirlenmesi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (8), 63.
- Gül, T. (2011). Sağlıklı Beslenme Kavramı ve Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarına Yönelik Tutum ve Davranışları: Çukurova Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Kuru Turaşlı, N, Doğan, Ö, Dağlıoğlu, H.- E., Orçan, M, Çakmak Güleç, H, Gül Deretarla, E, ve diğ. (2012) Okul Öncesi Eğitimin Tanımı Kapsamı ve Önemi. G. Haktanır (Ed.) Okul Öncesi Eğitime Giriş. (s.6) Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kutluay Merdol, T, (2008) Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Beslenmesi. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı. Erişim adresi: http://beslenme.gov.tr/content/files/arastirmalar/uyelik/beslenme_bilgi_serisi/Kitaplar/a/a_10_okul_oncesi_donem_cocuklari.pdf Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2013. Okul Öncesi Eğitim Program Kitabı. (s. 12), Ankara.
- Oğuz, Ş, Önay Derin, D. (2013) 60-72 Aylık Çocukların Bazı Beslenme Alışkanlıklarının İncelenmesi. İlköğretim Online, 12(2), 498-511. [Online]: http://ilköğretim-online.org.tr
- Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü [SBTSHGM], 2004. Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi s.12. Erişim adresi: http://beslenme.gov.tr/content/files/yayinlar/kitaplar/diger_kitaplar/beslenme_rehberi.pdf
- Sormaz, Ü. (2013). Okul Beslenme Eğitimi Programları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitü Dergisi (3), 37-38.
- Türk Halk Sağlığı Kurumu [THSK], 2016. Türkiye Beslenme Rehberi 2015 (TÜBER) Erişim adresi: https://okulsagligi.meb.gov.tr/meb_iys.../27102535_TYrkiye_Beslenme_Rehberi.pdf
- Türkiye Halk Sağlığı Kurumu [THSK], 2013. Okul Öncesi ve Okul Çağı Çocuklarına Yönelik Beslenme Önerileri ve Menü Programları. s. 26, 29-32. http://beslenme.gov.tr/content/files/basin_materyal/okul_oncesi_ve_okul_cagi_cocuklara_yonelik_beslenme_onerileri_ve_menu_programlar_.pdf
- Ünver, Y. (2004 ). Beş Altı Yaş Okul Öncesi Dönemi Çocukları İçin Geliştirilecek, Besin Gruplarına Yönelik Beslenme Eğitimi Programlarının, Çocukların Beslenme Bilgisi ve Davranışlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Yıldırım, A., Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri Ve Eğitim Araştırmalarındaki Yeri Ve Önemi, s.10.
- Yıldırım, A., Şimşek H., (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık. Ankara.
- Yılmaz, N.(1999).Anaokulu Öğretmeninin el kitabı, Ya-pa yayıncılık. İstanbul.
- Zembat, R, Kılıç, Z, Ünlüer, E, Çobanoğlu, A, Usbaş, H, Bardak, M, (2015) Çocuğun Beslenme Alışkanlığını Kazanmasında Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının Yeri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi (1), 418
Öz
Kaynakça
- Akyüz, E, (2012). Çocuk Hukuku Çocuk Hakları ve Koruması. Ankara, Pegem Akademi.
- Arlı, M, Şanlıer, N, Küçükkömürler, S, Yaman, M,. (2013) Beslenme ve Besin Ögeleri, Malnütriston ve Şişmanlık. Anne ve Çocuk Beslenmesi (s. 2,167-169), Ankara: Pegem Akademi.
- Arslan, R, Pekşen Akça, R. (2012). Çocukların Eğitiminde Rol Model Oluşturacak Olan Eğitimci ve Usta Öğretici Adaylarının Beslenme Alışkanlıkları. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi (8), 102.
- Büyüköztürk, Ş, Kılıç Çakmak, E, Akgün, Ö.-E., Karadeniz, Ş, Demirel, F. (2016). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
- Demircioğlu, Y, Yabancı, N.(2003). Beslenmenin Bilişsel Gelişim ve Fonksiyonları İle İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (24), 171.
- Dölekoğlu, C.- Ö., Yurdakul, O. (2004). Adana İlinde Hane halkının Beslenme Düzeyleri ve Etkili Faktörlerin Logit Analizi İle Belirlenmesi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi (8), 63.
- Gül, T. (2011). Sağlıklı Beslenme Kavramı ve Üniversite Öğrencilerinin Beslenme Alışkanlıklarına Yönelik Tutum ve Davranışları: Çukurova Üniversitesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
- Kuru Turaşlı, N, Doğan, Ö, Dağlıoğlu, H.- E., Orçan, M, Çakmak Güleç, H, Gül Deretarla, E, ve diğ. (2012) Okul Öncesi Eğitimin Tanımı Kapsamı ve Önemi. G. Haktanır (Ed.) Okul Öncesi Eğitime Giriş. (s.6) Ankara: Anı Yayıncılık.
- Kutluay Merdol, T, (2008) Okul Öncesi Dönem Çocuklarının Beslenmesi. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Beslenme ve Fiziksel Aktiviteler Daire Başkanlığı. Erişim adresi: http://beslenme.gov.tr/content/files/arastirmalar/uyelik/beslenme_bilgi_serisi/Kitaplar/a/a_10_okul_oncesi_donem_cocuklari.pdf Milli Eğitim Bakanlığı [MEB], 2013. Okul Öncesi Eğitim Program Kitabı. (s. 12), Ankara.
- Oğuz, Ş, Önay Derin, D. (2013) 60-72 Aylık Çocukların Bazı Beslenme Alışkanlıklarının İncelenmesi. İlköğretim Online, 12(2), 498-511. [Online]: http://ilköğretim-online.org.tr
- Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü [SBTSHGM], 2004. Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi s.12. Erişim adresi: http://beslenme.gov.tr/content/files/yayinlar/kitaplar/diger_kitaplar/beslenme_rehberi.pdf
- Sormaz, Ü. (2013). Okul Beslenme Eğitimi Programları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitü Dergisi (3), 37-38.
- Türk Halk Sağlığı Kurumu [THSK], 2016. Türkiye Beslenme Rehberi 2015 (TÜBER) Erişim adresi: https://okulsagligi.meb.gov.tr/meb_iys.../27102535_TYrkiye_Beslenme_Rehberi.pdf
- Türkiye Halk Sağlığı Kurumu [THSK], 2013. Okul Öncesi ve Okul Çağı Çocuklarına Yönelik Beslenme Önerileri ve Menü Programları. s. 26, 29-32. http://beslenme.gov.tr/content/files/basin_materyal/okul_oncesi_ve_okul_cagi_cocuklara_yonelik_beslenme_onerileri_ve_menu_programlar_.pdf
- Ünver, Y. (2004 ). Beş Altı Yaş Okul Öncesi Dönemi Çocukları İçin Geliştirilecek, Besin Gruplarına Yönelik Beslenme Eğitimi Programlarının, Çocukların Beslenme Bilgisi ve Davranışlarına Etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Selçuk Üniversitesi, Konya.
- Yıldırım, A., Nitel Araştırma Yöntemlerinin Temel Özellikleri Ve Eğitim Araştırmalarındaki Yeri Ve Önemi, s.10.
- Yıldırım, A., Şimşek H., (2000). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Seçkin Yayıncılık. Ankara.
- Yılmaz, N.(1999).Anaokulu Öğretmeninin el kitabı, Ya-pa yayıncılık. İstanbul.
- Zembat, R, Kılıç, Z, Ünlüer, E, Çobanoğlu, A, Usbaş, H, Bardak, M, (2015) Çocuğun Beslenme Alışkanlığını Kazanmasında Okul Öncesi Eğitim Kurumlarının Yeri. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi (1), 418
Ayrıntılar
| Konular | Eğitim Üzerine Çalışmalar |
|---|---|
| Bölüm | Makaleler |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Aralık 2016 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2016 Cilt: 1 Sayı: 1 |
