BRUNER’İN ZİHİNSEL GELİŞİM İLKELERİNE GÖRE İLKOKUL MATEMATİK DERS ve ÇALIŞMA KİTAPLARINDA GEOMETRİ

Yıl 2017, Cilt: 2 Sayı: 2, 72 - 86, 30.04.2017

Sıtkı Çekirdekçi Veli Toptaş

Öz

Öğretim programlarının etkili bir biçimde uygulanmasında ders kitapları
önemli bir yere sahiptir. Teknolojide meydana gelen gelişime rağmen ders
kitapları eğitim ortamlarının vazgeçilmez bir parçası olmaya devam etmektedir.
Bu nedenle ders kitaplarının programa uygun bir şekilde hazırlanması
gerekmektedir. Buradan hareketle çalışmada ilkokul matematik ders ve çalışma
kitaplarındaki geometri konularının Bruner’ in zihinsel gelişim ilkelerine göre
incelenmesi amaçlanmıştır. Bu
kapsamda doküman incelemesi yoluyla 2016-2017 yılında okutulan ilkokul
matematik ders ve çalışma kitabındaki geometri etkinlikleri incelenmiştir.
Etkinliklerin analizinde betimsel analiz tekniği kullanılmıştır. Sonuç olarak
ders ve çalışma kitaplarında çoğunlukla imgesel temsil içeren etkinliklerin yer
aldığı görülmüştür. Öğrenci ders ve çalışma kitaplarında, Bruner' in bilişsel
gelişim ilkelerine göre eylemsel ve imgesel temsil içeren etkinliklere daha
fazla yer verilebilir.

Anahtar Kelimeler

Bruner’ in zihinsel gelişim ilkeleri, ders ve çalışma kitabı, ilkokul

Kaynakça

• Arslan, S., & Özpınar, İ. (2009). Yeni İlköğretim 6. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Öğretim Programına Uygunluğunun İncelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3(36), 26-38.
• Aydoğdu İskenderoğlu, T., & Baki, A. (2011). İlköğretim 8. Sınıf Matematik Ders Kitabındaki Soruların PISA Matematik Yeterlik Düzeylerine Göre Sınıflandırılması. Eğitim ve Bilim, 36(161), 287-301.
• Bayram, S. (2004). The Effect of Instruction With Concrete Models on Eighth Grade Students' Geometry Achievement and Attıtudes Toward Geometry.
• Çakır, A. (2006). İlköğretim Dördüncü Sınıf Matematik Ders Kitapları İle İlgili Öğretmen Görüşleri. Eskişehir, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Dayak, E. (1998). ‘’ İlköğretim 5. Sınıf Matematik Ders Kitaplarının Eğitim Öğretime Uygunluğunun Değerlendirilmesi’’ Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dinç Artut, P., & Ildırı, A. (2013). Matematik Ders ve Çalışma Kitabında Yer ALan Problemlerin Bazı Kriterlere Göre İncelenmesi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22(2), 349-364.
• Ding, M.,veLi, X. (2014). Transition from Concrete to Abstract Representations: The Distributive Property in a Chinese Textbook Series. Educational Studies in Mathematics, 87, 103-121.
• Duatepe Paksu, A., & Akkuş, O. (2007). An Observational Study in Elementary Mathematics Classrooms. Eğitim ve Bilim, 32(145), 16-22.
• Gallenstein, N. L. (2005). Engaging Young Children in Science and Mathematics. Journal of Elementary Science Education, 17(2), 27-41.
• Gülten, İ., Gülten, D. Ç., (2004). Lise 2. Sınıf Öğrencilerinin Geometri Dersi Notları ile Öğrenme Stilleri Arasındaki İlişki Üzerine Bir Araştırma, Ankara, Eğitim Araştırmaları. (Eurasian Journal of Educational Research), 16, 74-87.
• Hacısalihoğlu Karadeniz, M.,& Akar, Ü. (2014). Dinamik Geometri Yazılımının Açıortay ve Kenarortay Öğretiminde Meslek Lisesi Öğrencilerinin Başarılarına Etkisi. Bilgisayar ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2 (4), 74-90.
• İzmirligil, G, N., (2008). İlköğretim Matematik Ders ve Öğrenci Çalışma Kitaplarının Yapısalcı Yaklaşım Açısından Değerlendirilmesi, İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Karasar, N., (2003). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Kerpiç, A., & Bozkurt, A. (2011). Etkinlik Tasarım ve Uygulama Prensipleri Çerçevesinde 7. Sınıf Matematik Ders Kitabı Etkinliklerinin Değerlendirilmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 303-318.
• Kol, S. (2011, Mayıs 21). Erken Çocuklukta Bilişsel Gelişim ve Dil Gelişimi. Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 1-21.
• Lutz, S. L.,&Huitt, W. G. (2004). Connecting Cognitive Development and Constructivism: Implications from Theory for Instruction and Assessment. Constructivism in the Human Sciences, 9 (1), 67-90.
• Olkun, S. ve Toluk Uçar, Z. (2007). İlköğretimde Etkinlik Temelli Matematik Öğretimi (Üçüncü Baskı). Ankara: Maya Akademi.
• Senemoğlu, N. (2012). Gelişim Öğrenme ve Öğretim Kuramdan Uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi.
• Seven, S. (2001). “İlköğretim Sosyal Bilgiler Ders Kitapları Hakkında Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri.” Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Şengül, S., & Körükcü, E. (2012, 08 10). Tam Sayılar Konusunun Görsel Materyal İle Öğretiminin Altıncı Sınıf Öğrencilerinin Matematik Başarıları ve Kalıcılık Düzeylerine Etkisi. International Online Journal of Educational Sciences, 4(2), s. 489-508.
• Tall, D. (1994). A Versatile Theory of Visualisation and Symbolisation in Mathematics. Paper presented at the Plenary Presentation at eh Commission Internationale pourl’Etude et l’Amelioration de l’Ensignementedes mathematiquees, Toulouse, France.
• Taşdemir, C. (2011a). İlköğretim 1. Kademede Okutulan Matematik Ders Kitaplarının Öğretmen Görüşlerine Göre Değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi(16), 16-27.
• Taşdemir, C. (2011b). Ortaöğretim 10. Sınıf Matematik Ders Kitabının Bazı Değişkenler Bakımından İncelenmesi: Bitlis İli Örneklemi. Karadeniz Fen Bilimleri Dergisi, 1(4), 41-54.
• Toptaş, V., (2007). İlköğretim Matematik Dersi (1–5) Öğretim Programında Yer Alan 1. Sınıf Geometri Öğrenme Alanı Öğrenme-Öğretme Sürecinin İncelenmesi, Ankara, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, (Yayınlanmamış Doktora Tezi).
• Toptaş, V. (2014). Sınıf Öğretmeni Adaylarının ‘Ayrıt’ Terimini Matematiksel Düşünce Gelişim Aşamalarına Göre Açıklamalarının İncelenmesi. International Journal of Science Culture and Sport, 255-265.
• Tutak, T. & Birgin, O. (2008). Geometri Öğretiminde Bilgisayar Destekli Öğretimin Öğrenci Başarısına Etkisi. 8th International Educational Technology Conference (s. 1058-1061).Eskişehir: Anadolu Üniversitesi.
• Türnüklü, A. (2000). Eğitimbilim Araştırmalarında Etkin Olarak Kullanılabilecek Nitel Bir Araştırma Tekniği: Görüşme. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 6(4), 543-559.
• Uğurtay Üstünel, A. (2007). Bracken Temel Kavram Ölçeği Gözden Geçirilmiş Formu'nun Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Ankara: Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Estitüsü Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Anailim Dalı.
• Uttal, D. H., Scudder, K. V., & Deloache, J. S. (1997). Manipulatives as Symbols: A New Perspective on the Use of Concrete Objects to Teach Mathematics. Journal of Applied Developmental Psychology(18), 37-54.
• Ünal, Ç. (2012). Bilişsel Kuramların Coğrafya Eğitimi ve Öğretiminde Uygulanabilirliği. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1), 345-360.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2004). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Seçkin Yayıncılık. İnternet Kaynakları: http://www.meb.gov.tr/2016-2017-egitim-ve-ogretim-yilinda-okutulacak-ilk-ve-ortaogretim-ders-kitaplari/duyuru/11971