A. Yayın Etiği

Uluslararası Gıda, Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi (IJFAA)’nde, uygulanan yayın süreçleri, bilginin tarafsız ve saygın bir şekilde gelişimine ve dağıtımına temel teşkil etmektedir. Bu doğrultuda uygulanan süreçler, yazarların ve yazarları destekleyen kurumların çalışmalarının kalitesine doğrudan yansımaktadır. Hakemli çalışmalar bilimsel yöntemi somutlaştıran ve destekleyen çalışmalardır. Bu noktada sürecin bütün paydaşlarının (yazarlar, okuyucular ve araştırmacılar, yayıncı, hakemler ve editörler) etik ilkelere yönelik standartlara uyması önem taşımaktadır. Uluslararası Gıda, Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi (IJFAA)’nde, yayın etiği kapsamında tüm paydaşların aşağıdaki etik sorumlulukları taşıması beklenmektedir.

Aşağıda yer alan etik görev ve sorumluluklar oluşturulurken, açık erişim olan “Committee on Publication Ethics (COPE)” tarafından yayınlanan rehberler ve politikalar dikkate alınarak hazırlanmıştır.



1. Yazarların Etik Sorumlulukları



Uluslararası Gıda, Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi (IJFAA)’ne, çalışma gönderen yazar(lar)ın aşağıdaki etik sorumluluklara uyması beklenmektedir:

-Yazar(lar)ın gönderdikleri çalışmaların özgün olması beklenmektedir. Yazar(lar)ın başka çalışmalardan yararlanmaları veya başka çalışmaları kullanmaları durumunda eksiksiz ve doğru bir biçimde atıfta bulunmaları ve/veya alıntı yapmaları gerekmektedir.

-Çalışmanın oluşturulmasında içeriğe entelektüel açıdan katkı sağlamayan kişiler, yazar olarak belirtilmemelidir.

-Yayınlanmak üzere gönderilen tüm çalışmaların varsa çıkar çatışması teşkil edebilecek durumları ve ilişkileri açıklanmalıdır.

-Yazar(lar)dan değerlendirme süreçleri çerçevesinde makalelerine ilişkin ham veri talep edilebilir, böyle bir durumda yazar(lar) beklenen veri ve bilgileri yayın kurulu ve bilim kuruluna sunmaya hazır olmalıdır.

-Yazar(lar) kullanılan verilerin kullanım haklarına, araştırma/analizlerle ilgili gerekli izinlere sahip olduklarını veya deney yapılan deneklerin rızasının alındığını gösteren belgeye sahip olmalıdır.

-Yazar(lar)ın yayınlanmış, erken görünüm veya değerlendirme aşamasındaki çalışmasıyla ilgili bir yanlış ya da hatayı fark etmesi durumunda, dergi editörünü veya yayıncıyı bilgilendirme, düzeltme veya geri çekme işlemlerinde editörle işbirliği yapma yükümlülüğü bulunmaktadır.

-Yazarlar, yayımlanmak üzere dergiye gönderdikleri makalelerini eş zamanlı olarak başka dergilere gönderemezler. Başka bir dergide yayınlanmış çalışma Uluslararası Gıda, Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi’ne gönderilemez.

-Yazarlar, başka kaynaklardan alınan veya kullanılan materyal ile ilgili telif hakkı şartlarına uymak ve telif hakkının dergiye devrini ifade eden sözleşmeyi imzalamakla yükümlüdürler.

-Değerlendirme süreci başlamış bir çalışmanın yazar sorumluluklarının değiştirilmesi (Yazar ekleme, yazar sırası değiştirme, yazar çıkartma gibi) teklif edilemez.



2. Editörlerin Sorumlulukları


Uluslararası Gıda, Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi (IJFAA), baş editör ve editörleri, açık erişim olarak Committee on Publication Ethics (COPE) tarafından yayınlanan "COPE Code of Conduct and Best Practice Guidelines for Journal Editors" ve "COPE Best Practice Guidelines for Journal Editors" rehberleri temelinde aşağıdaki etik görev ve sorumluluklara sahiptirler:

Editörler, Uluslararası Gıda, Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi’nde, yayınlanan her yayından sorumludur. Bu sorumluluk bağlamında editörler, aşağıdaki rol ve yükümlülükleri taşımaktadır:

-Akademik açıdan bütünlüğü sağlama,

-Derginin gelişimine katkıda bulunmalı,

-Dergide yayınlanan çalışmaların kalitesini geliştirmeye yönelik süreçleri yürütme,

-Düşünce özgürlüğünü destekleme,

-Fikri mülkiyet hakları ve etik standartlardan taviz vermeden iş süreçlerini devam ettirme,

-Editörler, çalışmaların önemi, özgün değeri, geçerliliği, anlatımın açıklığı ve derginin amaç ve hedeflerine dayanarak olumlu ya da olumsuz kararlar vermeli,

-Yayın kapsamına uygun olan çalışmaların ciddi problemi olmadığı sürece ön değerlendirme aşamasına almalı,

-Editörler, çalışma ile ilgili ciddi bir sorun olmadıkça, olumlu yöndeki hakem önerilerini göz ardı etmemeli,

-"Kör Hakemlik ve Değerlendirme Süreci" mutlaka yayınlanmalı ve editörler tanımlanan süreçlerde yaşanabilecek sapmaların önüne geçmeli,

-Yazarlara açıklayıcı ve bilgilendirici şekilde bildirim ve dönüş sağlanmalıdır.



B. Paydaşların Sorumlulukları


1. Yazarların Sorumlulukları

-Yazarlar, makalelerini dergi kurallarına uygun bir şekilde hazırlayıp göndermelidirler.

-Yayımlanmak üzere dergiye gönderilen bir makalede isimleri bulunan yazarlar, makaledeki her türlü verinin gerçek ve özgün olduğunu beyan etmiş sayılırlar.

-Yazarlar, gönderdikleri makalelerin detaylı değerlendirme sürecine tabi tutulmasını kabul etmiş sayılırlar.

-Yazarlar, yayımlanmak üzere dergiye gönderdikleri makalelerini eş zamanlı olarak başka dergilere gönderemezler.

-Yazarlar, hakem değerlendirmesine tabi tutulmuş makaleleriyle ilgili hakemlerin ve editörlüğün istediği her türlü düzeltmeyi yapmakla yükümlüdürler.

-Uluslararası Gıda, Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi (IJFAA)’nde, yayımlanması amacıyla gönderilen hayvan deneylerine dayalı bilimsel çalışmalarda; makalenin Materyal ve Metot kısmında “Yerel Etik Kurulu onayı alınmıştır” veya “Yerel Etik Kurulu ilkelerine uyulmuştur” ifadesi yer almalıdır. Yazar(lar), onay aldıkları kurumu ve onay numarasını belirtmelidirler.

-Yazarlar, başka kaynaklardan alınan veya kullanılan materyal ile ilgili telif hakkı şartlarına uymak ve telif hakkının dergiye devrini ifade eden sözleşmeyi imzalamakla yükümlüdürler.

-Dergide yer alan yazılardan doğacak her türlü sorumluluk yazar(lar)ına aittir.

-Herhangi bir şekilde sahte veri kullanıldığı belirlenen makaleler reddedilir.


2. Editörlerin, hakemlere karşı görev ve sorumlulukları


-Hakemleri tarafsız, bilimsel ve nesnel bir dille çalışmayı değerlendirmeleri için teşvik etmelidir.

-Hakemleri çalışmanın konusuna uygun olarak belirlemelidir.

-Hakemlerin değerlendirme aşamasında ihtiyaç duyacakları bilgi ve rehberleri sağlamakla yükümlüdür.

-Yazarlar ve hakemler arasından çıkar çatışması olup olmadığını gözetmek durumundadır.

-Hakemlerin performansını artırıcı uygulama ve politikalar belirlemelidir.

-Kör hakemlik bağlamında hakemlerin kimlik bilgilerini gizli tutmalıdır.

-Hakem havuzunun dinamik şekilde güncellenmesi konusunda gerekli adımları atmalıdır.

-Nezaketsiz ve bilimsel olmayan değerlendirmeleri engellemelidir.

-Hakem havuzunun geniş bir yelpazeden oluşması için adımlar atmalıdır.

Editörler, tüm yayın kurulu üyelerinin, süreçleri, yayın politikaları ve yönergelere uygun olarak ilerletmesini sağlamalıdırlar. Yayın kurulu üyelerini yayın politikaları hakkında bilgilendirmeli ve gelişmelerden haberdar etmelidirler. Ayrıca editörler;

-Yayın kurulu üyelerinin çalışmaları tarafsız ve bağımsız olarak değerlendirmelerini sağlamalıdır.

-Yayın kurulu üyelerinin uzmanlık alanına uygun çalışmaları değerlendirme için göndermelidir.


3. Yayın Kurulunun Sorumlulukları


-Makalelerin ön değerlendirmeleri Yayın Kurulu tarafından yapılır.

-Makaleler değerlendirilmek üzere Yayın Kurulu tarafından en az iki hakeme gönderilir. Danışman raporlarına bağlı olarak Yayın Kurulu, makalelerin kabulüne, reddine veya revizyonuna karar verir.

-Yayın Kurulu, yayımlanmamış makalelerin verilerini hiçbir şekilde şahsi işleri için kullanamaz ve bu verileri hiçbir şekilde paylaşamaz.

-Makale değerlendirme süreci tamamlandığında, editör kararı sorumlu yazara iletir.

-Editör, bir makalenin kabulüne ya da reddine karar verirken, makalede ismi bulunan kişi yada kişilerle olan çıkar çatışmasından etkilenmemelidir.



4. Yayın Etiği Konuları


-Akademik kayıt bütünlüğü oluşturulmalı ve korunmalıdır.

-Gerektiğinde, yeterli düzeltme, açıklama veya özür yayınlanmalıdır.

Olası suistimal ve görevi kötüye kullanmaya karşı önlem

Editörler; olası suistimal ve görevi kötüye kullanma işlemlerine karşı önlem almakla yükümlüdür. Bu duruma yönelik şikâyetlerin belirlenmesi ve değerlendirilmesi konusunda titiz ve nesnel bir soruşturma yapmanın yanı sıra, konuyla ilgili bulguların paylaşılması editörün sorumlulukları arasında yer almaktadır.

Akademik yayın bütünlüğünü sağlamak

Editörler, çalışmalarda yer alan hata, tutarsızlık ya da yanlış yönlendirme içeren yargıların hızlı bir şekilde düzeltilmesini sağlamalıdır.

Fikri mülkiyet haklarının korunması

Editörler; yayınlanan tüm makalelerin fikri mülkiyet hakkını korumakla, olası ihlallerde derginin ve yazar(lar)ın haklarını savunmakla yükümlüdür. Ayrıca editörler yayınlanan tüm makalelerdeki içeriklerin başka yayınların fikri mülkiyet haklarını ihlal etmemesi adına gerekli önlemleri almakla yükümlüdür.

Yapıcılık ve tartışmaya açıklık

Editörler;

-Dergide yayınlanan eserlere ilişkin ikna edici eleştirileri dikkate almalı ve bu eleştirilere yönelik yapıcı bir tutum sergilemelidir.

-Eleştirilen çalışmaların yazar(lar)ına cevap hakkı tanımalıdır.

-Olumsuz sonuçlar içeren çalışmaları göz ardı etmemeli ya da dışlamamalıdırlar.

Şikayetler

Editörler; yazar, hakem veya okuyuculardan gelen şikayetleri dikkatlice inceleyerek aydınlatıcı ve açıklayıcı bir şekilde yanıt vermekle yükümlüdür.


Politik ve Ticari kaygılar

-Dergi sahibi, yayıncı ve diğer hiçbir politik ve ticari unsur, editörlerin bağımsız karar almalarını etkilemez.



5. Görüş ve Önerileriniz İçin

-Dergimiz ile ilgili her türlü soru, görüş ve önerilerinizi dergi baş editörü Doç. Dr. Nusret ÖZBAY'a (ijfaa@bingol.edu.tr) e-posta adresi ile bildirmeniz bizim için önemli ve değerlidir. Şimdiden yapacağınız katkılarınızdan dolayı teşekkür ederiz.