EURİPİDES'İN BAKKHALAR'INDA BİYOPOLİTİKA

Yıl 2021, Cilt: 6 Sayı: 4, 461 - 480, 30.12.2021

Gonca Katman

Öz

Giorgio Agamben, biyopolitikayı Antik Yunan’a kadar dayanan tarihsel bir perspektifle inceler ve Foucoult’dan farklı olarak, egemen gücün şiddet ve baskısını meşrulaştırıcı stratejiler geliştiren bir politika olarak ele alır. Otorite sahibinin, insanın biyolojik varoluşunu kendi siyasetine nasıl dahil ettiğini ve bunun yarattığı açmazları, hukuki-siyasal yaşam ile doğal yaşam arasındaki çatışmayı sıkça dile getiren tragedyalarda da görmek mümkündür. Üç büyük tragedya yazarı arasında Euripides hem içerik hem biçim bakımından gerçekçi ve sıra dışı eserler yazması, ılımlılığı öne sürmek yerine tedirgin edici ve eleştirel bir üslup kullanması bakımından çağdaş politik ilişkiler üzerinden okumaya fırsat tanır. Bu çalışma, tragedyalardaki siyasi düşüncenin alanını genişletmek ve biyopolitikanın anakronik veçhelerini görünür kılabilmek amacıyla Antik Yunan tragedyalarında biyopolitikanın yansımalarını araştırır ve Euripides’in Bakkhalar’ında, Agamben’in biyopolitika üzerine tespitlerinin karşılığını bulmaya çalışır. Bakkhalar, tıpkı Sophokles’in Antigone’si gibi, devlet hukukunun çıplak yaşam üzerindeki haksız hakimiyetini ve egemen gücün şiddet mekanizmasını doğa düzeni ile toplumsal düzen arasındaki gerilimli çatışmaya yerleştirir. Böyle bir okumayla Pentheus ve Dionysos, egemen güç ve homo sacer figürünün ve Bios ile Zoe’nin anlamsal karşılığını üstlenirler.

Anahtar Kelimeler

Euripides, Bakkhalar, Biyopolitika, Agamben, Tragedya

Biopolitics in Euripides' Bacchae

Öz

Abstract
Giorgio Agamben examines biopolitics from a historical perspective dating back to Ancient Greece and, unlike Foucoult, considers the violence and oppression of the sovereign power as a policy that develops strategies that legitimize it. It is also possible to see how the authoritative includes the biological existence of man in his own politics and the dilemmas created by this, in the tragedies that frequently express the conflict between legal-political life and natural life. Among the three great tragedian writers, Euripides provides an opportunity to read through contemporary political relations in that he writes realistic and extraordinary works in terms of both content and form, and uses an unsettling and critical style instead of suggesting moderation. This study investigates the reflections of biopolitics in Ancient Greek tragedies in order to expand the field of political thought in tragedies and to make anachronistic aspects of biopolitics visible, and tries to find the equivalent of Agamben's determinations on biopolitics in Euripides's Bacchas. Bacchas, like Sophocles' Antigone, place the unjust domination of state law over bare life and the violence mechanism of the sovereign power in the tense conflict between the natural order and the social order. With such a reading, Pentheus and Dionysus assume the semantic counterpart of the dominant power and homo sacer figure and Bios and Zoe.

Anahtar Kelimeler

Euripides, Bacchae, Agamben, Biyopolitics, Tragedy

Kaynakça

• 1-Agamben,G. (2000) Means without Ends, Miineapolis: University of Minnesota Press.
• 2-Agamben, G.(2013) Kutsal İnsan, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• 3-Agamben, G. (2018) İstisna Hali, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• 4-Akgül, T. (2014) Bir İdeoloji Taşıyıcısı Olarak Mit ve Tragedya, Yedi: Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi-11.
• 5-Bakır, S. (2019) Giorgio Agamben’in Politik Felsefesi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• 6-Baştürk, E. (2017) Biyopolitika ve Savaşım: Foucault ve Agamben Arasındaki Ayrımın Kavramsal İçeriği”, Marmara Üniversitesi Siyasal Bilimler Dergisi C:5S:2.
• 7-Durutürk, B. (2018) “Michel Foucault’nun İktidar ve Özne Kavramlarına Bir Bakış: Gözetim Toplumu”, Üçüncü Sektör Sosyal Ekonomi Dergisi, 53(3), 965.
• 8-Euripides (2001) Bakkhalar, çev. Güngör Dilmen, İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları.
• 9-Foucault, M. (2013) Güvenlik, Toprak, Nüfus. Çev. F. Taylan. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• 10-Foucault, M. (2005) Özne ve İktidar Seçme Yazılar 2, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• 11-Foucault, M. (2002) Toplumu Savunmak Gerekir, Çev. Ş. Aktaş. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• 12-Kılan Paksoy, B. (2011) Tragedya ve Siyaset, İstanbul: Mitos-Boyut Yayınevi.
• 13-Kott, J. (2006) Antik Tragedyalar ve Çağdaş Yorumları, İstanbul: Mitos-Boyut Yayınevi.
• 14-Schmitt, C. Political Theology: Four Chapters on the Concept of Sovereignty, çev. George Schwab, Chicago: University of Chicago Press.
• 15-Sempatakakis, G. (2004) Bakkhai-Model: The Te-Usage of Euripides’ Bakkhai In Text and Performans, Department of Drama and Theatre Studies, Royal Holloway Collage, University of London, Degree of Philosophiae Doctor Thesis, London, 107-108.
• 16-Thompson, G. (2004) Tragedyanın Kökeni, çev. Mehmet H. Doğan, İstanbul: Payel Yayınevi.
• 17-Weiner J. (2015) Between Bios and Zoe: Sophocles’ Antigone and Agamben’s Biopolitics, Logeion A Journal of Ancient Theatre 5. Williams, R.(2006) Modern Trajedi, çev. Barış Özkul, İstanbul: İletişim Yayınları.
• 18-Wohl, V. (2015) Euripides and The Politics of Form, UK: Oxford University Press.
• 19-Žukauskaitė, A. (2010) Ed. Wilmer S.E., “Biopolitics: Antigone’s Claim”, Interrogating Antigone in Postmodern Philosophy and Criticism, New York: Oxford University Press.