Pozitif Psikolojik Sermaye ve İş stresi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Yıl 2024, , 206 - 238, 31.10.2024

Selin Hiçyılmaz

https://doi.org/10.59304/ijhe.1400600

Öz

Pozitif psikolojik sermaye, bireyde geliştirilebilecek bir beceri şeklinde ifade edilmektedir. Bu çalışma, yeni bir kavram olan pozitif psikolojik sermayenin, akademisyenlerin yaşadıkları iş stresi üzerinde etkisini ortaya koymayı amaçlamaktadır. Pozitif psikoloji ile yalnızca salt bir tedavi ele alınmamakta, bireyin olumlu yönlerine ağırlık verilerek onu beslemek esas amaç olmaktadır. Bu amaçla birlikte bireyin güçlü yanları, iyi özellikleri ve pozitif duyguları üzerine çalışılmaktadır.
Bu araştırma, yeni bir kavram olan pozitif sermayenin, akademisyenlerin yaşadıkları iş stresi üzerinde etkisini ortaya koymak amacıyla Eskişehir’deki üniversitelerde görev yapmakta olan 105 akademisyen ile gerçekleştirilmiştir. Araştırmanın evreni Eskişehir ilindeki üniversitelerde (Eskişehir Teknik Üniversitesi, Anadolu Üniversitesi ve Eskişehir Osmangazi Üniversitesi) görev yapmakta olan akademisyenler olarak belirlenmiştir. İldeki akademisyenlere kolayda örneklem yöntemi ile içerisinde anket formunun yer aldığı yaklaşık 800 e-posta gönderilmiştir ve 105 akademisyenden geri dönüş olmuştur.
Araştırmadaki veriler anket formları aracılığı ile toplanmış ve tüm analizler “SPSS 14.0 for Windows” programından faydalanılarak tamamlanmıştır. Çalışmada, anketlerin güvenilirliğini doğrulamak için güvenilirlik testleri ve faktör analizi yapılmış, normallik dağılımlarına bakılmıştır. Demografik değişkenler hakkında sonuç elde etmek için T-testi ve ANOVA testi kullanılmıştır. Pozitif psikolojik sermaye ile iş stresi arasındaki ilişkiyi incelemek için korelasyon analizi, pozitif psikolojik sermayenin ve alt boyutlarının iş stresi üzerindeki etkisini belirlemek için regresyon analizi yapılmıştır.
Pozitif psikolojik sermaye ve iş stresi arasındaki ilişkinin incelenmesi adına yapılan korelasyon analizi sonuçlarına göre, iş stresi ile iyimserlik arasında ters yönde ve zayıf düzeyde ilişki bulunmuştur. Ayrıca iş stresinin dayanıklılık, umut ve öz yeterlilik ile arasında anlamlı bir ilişki bulunamamıştır. Pozitif psikolojik sermayenin iş stresi üzerindeki etkisini incelemek adına yapılan regresyon analizi sonucunda, pozitif psikolojik sermayenin alt boyutlarının iş stresi üzerinde anlamlı ve negatif etkisinin olduğu sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

pozitif psikolojik sermaye, stres, iş stresi, akademisyen

Teşekkür

Tez çalışmamdaki tüm süreçte büyük emeği olan danışman hocam Prof. Dr. Aşkın KESER’e ve bu süreçte tüm katkıları sunan sayın Arş.Gör.Dr. Ülviye TÜFEKÇİ YAMAN’a teşekkürü borç bilirim.

EXAMININF THE RELATIONSHIP BETWEEN POSITIVE PSYCHOLOGICAL CAPITAL AND JOB STRESS

Öz

Positive psychological capital is also expressed as a skill that can be developed in individuals. This study aims to reveal the effect of positive psychological capital, which is a new concept, on the job stress experienced by academicians. Positive psychology does not only deal with a mere treatment, but the main purpose is to nourish the positive aspects of the individual by emphasising them. For this purpose, the individual's strengths, good characteristics and positive emotions are studied.
This study was conducted with 105 academicians working in universities in Eskişehir in order to reveal the effect of positive capital, a new concept, on the job stress experienced by academicians. The population of the research was determined as academics working in universities in Eskişehir province (Eskişehir Technical University, Anadolu University and Eskişehir Osmangazi University). Approximately 800 e-mails containing the questionnaire form were sent to the academicians in the province with the convenience sampling method and 105 academicians responded.
The data in the study were collected through questionnaire forms and all analyses were completed by using "SPSS 14.0 for Windows" programme. In the study, reliability tests and factor analyses were performed to verify the reliability of the questionnaires and normality distributions were examined. T-test and ANOVA test were used to obtain results about demographic variables. Correlation analysis was used to examine the relationship between positive psychological capital and job stress, and regression analysis was used to determine the effect of positive psychological capital and its sub-dimensions on job stress.
According to the results of the correlation analysis conducted to examine the relationship between positive psychological capital and job stress, a weak and inverse relationship was found between job stress and optimism. In addition, no significant relationship was found between job stress and resilience, hope and self-efficacy. As a result of the regression analysis performed to examine the effect of positive psychological capital on job stress, it was concluded that the sub-dimensions of positive psychological capital had a significant and negative effect on job stress.

Anahtar Kelimeler

positive psychological capital, stress, work stress, academician

Kaynakça

• Ünsal, P. (2018). İş stresi algısı ve başa çıkmada bireysel farklılıkların rolü, A. Keser, G. Yılmaz, & S. Yürür içinde, Çalışma Yaşamında Davranış Güncel Yaklaşımlar (Cilt 4, s. 618-636). Kocaeli: Umuttepe Yayınları.
• Yaşin, T. (2016). Kişilik özellikleri ve psikolojik sermayenin psikolojik iyi oluş, akış deneyimi, iş tatmini ve çalışan performansına etkileri. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Ankara: Başkent Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Yeni, H. K. (2019). Pozitif psikolojik sermayenin iş stresi üzerindeki etkisinin belirlenmesi. Yayınlanmış yüksek lisans tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Yurdadön, C. & Koçak, R.D. (2019). TCDD makinistlerinin pozitif psikolojik sermaye ve ş stresleri üzerine bir araştırma. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 12 (3), 425-439.
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi, (Nisan 16, 2024). Özet öğretim elemanı sayıları raporu, Özet Öğretim Elemanı Sayıları Raporu, https://istatistik.yok.gov.tr/