Eşkıyalık Hikâyelerine Sinop’tan Bir Katkı: Kırık Bilezik

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 1, 43 - 64, 01.04.2015

Veysel Ergin

Öz

Eşkıyalık, genelde silahla veya başka bir şekilde zor kullanmak suretiyle yol kesip baskın yaparak mala, cana tecavüz, kamu düzeni ve güvenliği ihlâli olarak tanımlanmaktadır. Eşkıyalık meselesi, insanlık tarihi kadar eski bir olgudur. Bu olgudan geçmişte olduğu gibi yakın tarihimizde Anadolu kentleri de nasibini almıştır. Özellikle Osmanlı Devleti’nin son dönemlerinde eşkıyalık hareketleri büyük bir artış göstermiştir. Anadolu’da eşkıyalık hareketlerinin meydana geldiği yerlerden birisi de Sinop’tur.Osmanlı döneminde, bu meselenin -“Levent eşkıyalıkları”, “Aşiret eşkıyalıkları”, “Kişisel ve toplu eşkıyalıklar” gibi- farklı şekillerde gündeme geldiği görülmektedir. Osmanlı Devletinde iktisadi krizin baş gösterdiği ve devlet otoritesinin zayıflamaya başladığı, bunun sonucunda mahalli beylerin ortaya çıktığı dönemde, eşkıyalık hareketlerinde bir çoğalma söz konusudur. Nitekim 20. yüzyılın başlarında da içinde bulunulan savaş hali nedeniyle devlet otoritesinde oluşan zaaf ve iktisadî çöküntü asayişi bozan amillerdendir.Sözlü anlatılardan yola çıkılarak Sinop’ta yazılan bu hikâye, eşkıyalık hikâyelerindeki genel olay örgüsünün aksine, âcize el uzatan sorumluluk sahibi bir eşkıya tipini anlatması bakımından da dikkate değerdir. Bu çalışmada, “eşkıyalık” kavramından hareketle, Sinop’ta yaşanan bir eşkıya hikâyesi bütün yönleriyle tahlil edilecektir.

Anahtar Kelimeler

Eşkıyalık, Sinop’ta Eşkıyalık Hikâyeleri, Kırık Bilezik

A Contribution to The Banditry Story From Sinop: Broken Bracelet

Öz

Banditry is often defined as a violation of public order and safety by force or otherwise intercepting by gunraiding, rape.Banditry events is as old as human history. As in the past Anatolian cities have been affected by this phenomenon in our recent history. Especially in the late Ottoman period,banditry movements showed a large increase.One of the places at which the banditry movement occured in Anatolia is Sinop.In the Ottoman period, the banditries were seen in three categories: “Levent Banditries”, “Tribal Banditries”, “Private and group Banditries”.It is seen that the appearance of the banditries were increased by the moral and economic deterioration and the collapse of the govermental authority. This inclination is not only in the Otoman Empire but also the other counties in the world. All these negative effects are the cause of the creation of the banditry. In the begining of 20th century, due to the war conditions the collapse of the governmental authority and economic deterioration caused banditry. With the help of verbal narrations,the story written in Sinop,in contrast to the overall plot, is remarkable in terms of the type of the bandits who help the poor . In this study, “banditry” concept in mind,a bandit story that happened in Sinop will be analyzed in all its aspects.

Anahtar Kelimeler

Banditry, the banditry story in Sinop, broken bracelet