İnsani Değerler Psiko-Eğitim Programının Ergenlerde Internet Kullanımına Etkisi

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 7, 313 - 326, 07.05.2018

Tümen Erses Emre Müezzin

Öz

Günümüzde gelişen teknolojiyle birlikte
yaşamımızın her alanında birçok değişiklik meydana gelmektedir. Bu gelişmeler
yaşamı kolaylaştırırken bazen de olumsuz etkilemektedir. Bilgi çağının en hızlı
gelişimlerinden biri de teknoloji araçlarında olmuştur. Tablet, bilgisayar, cep
telefonları yaşamımıza girmiş ve önemli bir yer tutmaktadır. Teknolojiyi doğru
kullanmak çok önemlidir. Bireyler teknolojik araçların (internet-telefon-bilgisayar)
faydalı yönlerini kullanırlarsa kendilerini geliştirebileceklerdir. Ancak
teknoloji doğru kullanılmazsa zarar verir hale gelmektedir. Bu araştırma Kuzey
Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde eğitim gören lise öğrencilerinin teknoloji bağımlılık
düzeylerinin azaltılmasında “İnsani Değerler Yönelimli Psiko-Eğitim Programı’nın”
etkili olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılmıştır. Araştırma nicel araştırma yöntemlerinden deneysel
modelde yapılmıştır. Araştırmanın evrenini 2016-2017 öğretim yılında Lefkoşa
Türk Lisesi, Değirmenlik Lisesi, Kurtuluş Lisesi, 20 Temmuz Fen Lisesi
okullarındaki öğrenciler oluşturmuştur. Araştırmanın örneklemi ise ölçüt
örnekleme yöntemiyle seçilmiş ve bu liselere devam eden 20 öğrenciden
oluşmaktadır. Veri toplama aracı olarak araştırmacı tarafından hazırlanan
“Kişisel Bilgi Formu”, Young, tarafından geliştirilen ve Pawlikowski ve arkadaşları
tarafından kısa forma dönüştürülen “Young İnternet Bağımlılığı Testi” ve Dilmaç
tarafından ortaöğrenim düzeyindeki öğrenciler için geliştirilen “İnsani Değerler Ölçeği” uygulanmıştır. Daha sonra
İnsani Değerler Psiko-eğitim Programı uygulanmış ve aynı ölçekler tekrarlanmıştır.
Araştırmanın verilerinden elde edilen sonuçlara göre program uygulanmadan önce
ve sonraki puanlar arasında istatiksel olarak anlamlı  farklılık olduğu bulunmuştur. Elde edilen
sonuçlar ilgili literatür dahilinde tartışılmış, ileride yapılacak
araştırmalara yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Ergenlik, teknoloji bağımlılığı, internet bağımlılığı, insani değer

Kaynakça

• Ata, B. (2017). Bilim teknoloji ve sosyal değişme. Ankara: Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çakmak, E. K., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2009). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara,: Pegem Akademi.
• Cengizhan, C. (2003). Öğrencilerin Bilgisayar ve İnternet kullanımında yeni bir boyut: Bağımlılık IX. Türkiye’de Internet Konferansı, Marmara Üniversitesi.
• Dilmaç, B. (2007). Bir grup fen lisesi öğrencisine verilen insani değerler eğitiminin insani değerler ölçeği ile sınanması. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Griffiths, M, D. (1995). Technological addictions: Clinical Psychology. Forum, 76, 14-19. AlınanYer: https://s3.amazonaws.com/academia.edu.documents/4330215/CPF_Tech_Adds_1995.pdf?AWSAccessKeyId=AKIAIWOWYYGZ2Y53UL3A&Expires=1509102781&Signature=TfHO2KJLnAFoNbIy7rOvR4nuDnU%3D&response-content-disposition=inline%3B%20filename%3DGriffiths_M.D._1995_._Technological_addi.pdf
• Irmak, Y., Erdoğan, S. (2016). Ergen ve genç erişkinlerde dijital oyun bağımlılığı: Güncel bir bakış. Türk Psikiyatri Dergisi, 27(2):128-37. doi: 10.5080/u13407
• Karaman, M. K., Kurtoğlu, M. (2009). Öğretmen adaylarının internet bağımlılığı hakkındaki görüşleri. Akademik Bilişim’09 - XI. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri, Harran Üniversitesi, Şanlıurfa.
• Karayağız, M., Bolışık, G. (2009). Çocuk ve gençlerde internet kullanımı: TAF Preventive Medicine Bulletin, 8, 445-450. Alınan Yer: https://www.ejmanager.com/mnstemps/1/khb_008_05-445.pdf
• Kılınç, İ., Gündüz, Ş. (2017). Lise öğrencilerinin siber duyarlılık, internet bağımlılığı ve insani değerlerinin incelenmesi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7 (2), 261 – 283. Alınan Yer: http://genclikbirikimi.org/kunye-32977-lise-ogrencilerinin-siber-duyarlilik-internet-bagimliligi-insani-degerlerinin-incelenmesi-makale
• Peker, A. (2013). İnsani Değerler Yönelimli Psiko-Eğitim Programı’nın problemli internet Kullanımı ve siber zorbalık üzerindeki etkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 11-22. Alınan yer: http://e-dergi.atauni.edu.tr/ataunisosbil/article/view/5000150999/5000137041
• Sarıgöl, R. (2015). Riskler ve başetme becerileri. Antalya: Tubim.
• Song, I., LaRose, R., Eastin, M. S., Lin, C. A. (2004). Internet Gratifi-cationsand internet addiction: On the uses and abuses of new media. CyberPsychology & Behavior, 7, 384-394. doi: 10.1089/cpb.2004.7.384
• Şahin, C., Tuğrul, V. M. (2012). İlköğretim öğrencilerinin: Bilgisayar oyunu bağımlılık düzeylerinin incelenmesi. ZFWT Journal of World of Turks, 4, 3-4. Alındığı yer: http://www.dieweltdertuerken.org/index.php/ZfWT/article/view/338/sahin_tugrul
• Ulusoy, K., Dilmaç, B. (2015). Değerler eğitimi, Ankara: Pegem Akademi.
• Young, K, S. (1998). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. CyberPsychology & Behavior, 1, 237-244. doi: 10.1089/cpb.1998.1.237