DEĞERLER EĞİTİMİ AÇISINDAN TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI PROGRAMINDA DÎVÂNU LUGÂTİ’T TÜRK

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 7, 11 - 31, 07.05.2018

Habibe Yazıcı Ersoy

Öz

Toplumlardaki eğitim-öğretim sistemleri bireylerin daima en üst düzeyde
bilgi ve kültür seviyesine ulaşmasını, bireyin ilgilendiği alanın ya da
mesleğin bütün gerekli donanımına sahip olabilmesini amaçlamaktadır. Ancak
bununla birlikte eğitim-öğretim, toplumdaki bireylerin davranışlarını kontrol
etmeyi; bireyi bazı toplumsal ve bireysel  değerlerle donatabilmeyi de
hedefler. Toplumlar kendilerine ait millî, kültürel, tarihî, ahlaki, manevi vb.
bazı değerlere sahiptir. Bireyin aileden aldığı eğitim ve değerlerin ardından
eğitim öğretim programları ile bu değerleri edinmesi de toplumun genel yapısı
ve geleceği açısından oldukça önemlidir. Eğitim kurumları da bireylerin bilgi
ve eğitimin yanında  yaşadıkları toplumun birer üyesi olarak topluma ait
değerleri öğrenip bu değerleri toplum içerisinde davranışa dökebilmelerini
sağlamak için gayret sarf etmekte, bu değerleri eğitim-öğretim programlarına
ekleyerek bunu sağlamaya çalışmaktadırlar. 2017 Orta Öğretim Türk Dili ve
Edebiyatı Programında öğrencilere kazandırılması hedeflenen değerler on ana
başlık (adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi,
sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik) altında toplanmıştır. Bahsi geçen bu
değerlerin öğrencilere öncelikle okul içerisinde ve daha sonra toplumda pratiğe
dönüşecek şekilde kazandırılması gerekmektedir.  Bu da eğitim- öğretim
ortamında topluma ait, toplumun değerlerini içerisinde taşıyabilen metinler
yolu ile  sağlanabilir. Türk dili, tarihi ve kültürü için son derece
önemli eserlerden biri olan Türk Dilinin ilk sözlüğü, Dîvânu Lugâti’t Türk de
Türk toplumunun sahip olduğu farklı değerleri yansıtması bakımından son derece
önemlidir. Bu bildiride, söz konusu eserin içeriğine değerler eğitimi açısından
bakılmış elde edilen malzeme bu bakış açısıyla değerlendirilmiştir. 

Anahtar Kelimeler

Değerler eğitimi, Dîvânu Lugâti’t Türk, Eğitim

Kaynakça

• Adalı, O.(1983). Ana dili olarak Türkçe öğretimi üstüne. Türk Dili Dil ve Edebiyat Dergisi. 379, 31.Akkoyunlu Z., Ercilasun A. B. (2014). Kaşgarlı Mahmud Dîvânu Lugâti’t Türk. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. Aktepe, V. (2010). İlköğretim 4. Sınıf Sosyal Bilgiler Dersinde Yardımseverlik Değerinin Etkinlik Temelli Öğretimi ve Öğrencilerin Tutumlarına Etkisi, (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. Aktepe, V. (2010). Ailede Değerler Eğitimi ve Program İhtiyacı. Farklı Yönleriyle Değerler Eğitimi. (Ed. Refik Turan, Kadir Ulusoy), Ankara: Pegem Akademi, 77-94.Aydın, M.Z., Akyol Gürler, Ş. (2014). Okulda Değerler Eğitimi, Yöntemler, Etkinlikler, Kaynaklar, (4. Basım). Ankara: Nobel Yayınevi.Batur, Z. ve Kaya, M. (2012). Divânü Lûgâti’t-Türk’te Dil Öğretimi Bağlamında Sözel Kültür Ürünleri Aracılığıyla Değer Aktarımı. Turkish Studies. 7/1, 309-324.Dilmaç, B., Bozgeyikli H., Çıkılı Y. (2008). Öğretmen Adaylarının Değer Algılarının Farklı Değişkenler Açısından İncelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi. C. 6. No. 16, 69-91. Doğan, H. (1997). Eğitimde Program ve Öğretim Tasarımı, Ankara: Önder Matbaacılık.Düzgün, D. (2007). Divanu Lügati’t-Türk’te Sosyal Normları Karşılayan Kavramlar. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi. 35, 201-215.Girmen, P. (2013). Türkçe Eğitiminde Atasözleri ve Değer Eğitimi. Değerler Eğitimi Dergisi. C. 11, No. 25, , 117-142. Hassan, Ü. (2000). Eski Türk Toplumu Üzerine İncelemeler. İstanbul: Alan Yayıncılık.Karatay, H. (2011). Transfer of Values in the Turkish and Western Children’s Literary Works: Character Education in Turkey. Educational Research and Reviews. Vol. 6 (6), 472-480.Kardaş, N. (2015). Orhun Abidelerinin Türkçe Öğretiminde Değer Aktarımı Bakımından Önemi III: Bilge Kağan Abidesi. Türk & İslam Dünyası Sosyal Araştırmalar Dergisi. Y. 2. S.2, 55-70. Kavcar, C. (1999). Edebiyat ve Eğitim. Ankara: Engin Yayıncılık.Kızılçelik S., Erjem Y. (1994). Açıklamalı Sosyoloji Terimler Sözlüğü, Ankara: Atilla Kitabevi.Köknel, Ö. ( 2007). Çatışan Değerlerimiz. İstanbul: Altın Kitaplar.Kuçuradi, I. (1995). Felsefi Açıdan Eğitim ve Türkiye’de Eğitim. İstanbul: Türkiye Felsefe Kurumu.MEB: Orta Öğretim Türk Dili ve Edebiyatı Dersi Öğretim Programı. 2017.Ögel, B. (1982). Türklerde Devlet Anlayışı, Ankara: Başbakanlık Basımevi.Ögel, B. (2001). Türk Kültürünün Gelişme Çağları. İstanbul: TDAV Yayınları.Tekin, T. (2003). Orhon Yazıtları, İstanbul: Kitap Matbaası.TS: Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yay. 2011. Ulusoy, K., Dilmaç B. (2015). Değerler Eğitimi. Ankara: Pegem Akademi.