Uluslararası Sermaye Hareketleri Kapsamında Sıcak Para Akımlarının Ekonomik Etkileri ve Spekülasyon

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 7, 184 - 207, 07.05.2018

Güner Koç Aytekin

Öz

Küreselleşen dünyamızda, uluslararası
sermaye birikiminin oldukça yüksek düzeyde artış göstermesi; uluslararası
sermaye hareketlerinin de yüksek kazanç beklentileriyle birlikte gelişmekte
olan piyasalara yönelmesi sonucunu doğurmuştur. Finans piyasalarındaki
küreselleşme, bilgi ve iletişim teknolojilerindeki gelişmelerin de etkisiyle
özellikle 1980’lerden sonra uluslararası sermayedeki hareketliliğin artmasına
ve giderek spekülatif bir niteliğe bürünmesine yol açmıştır. Finansal
serbestleşmeyle birlikte spekülatif sermaye hareketlerine açık hale gelen,
ekonomik ve siyasi yapıları farklı bir çok ülkede yaşanan ekonomik krizler;
finansal serbestleşme ve sermaye hareketlerinin ekonomik etkilerini daha çok
gündeme taşımıştır. Bu kapsamda, uluslararası sermaye hareketleri, döviz
işlemleri, vergisel işlemler vb. konulardaki kontrollere yönelik ekonomik
önlemler literatürde ve uygulamada sıkça yer almaya başlamıştır. Spekülatif
nitelikli sıcak para giriş ve çıkışları ülkelerin ekonomik yapısına ve
koşullarına göre bir istikrarsızlık unsuru olabilmekte ve bu bağlamda, spekülasyonlar,
teorik olarak krizlerin temel nedeni olabildiği gibi, yaşanan krizlerde tetikleyici
bir rol de üstlenebilmektedirler. Bu çalışmada, uluslararası sermaye
hareketleri kapsamında sıcak para akımlarının ekonomik etkileri ile spekülasyon
konusu irdelenecektir.

Anahtar Kelimeler

: Uluslararası sermaye hareketleri, uluslararası ekonomi, küreselleşme, sıcak para

Kaynakça

• Adda, Jacques. (2003). Ekonominin Küreselleşmesi, 2. Basım, Sevgi İnci (çev.), İletişim Yayınları. Boratav, Korkut ve Erinç YELDAN. (2002). “Turkey: 1980-2000: Financial Liberalization, Macroeconomic (In)-Stability, And Patterns of Distribution”. http://yeldane.bilkent.edu.tr (11.05.2017). Boratav, Korkut. (1990). Türkiye’de Devlet, Sınıflar ve Bürokrasi: Çağlar Keyder’in Kitabının Düşündürdükleri, Marksizm ve Gelecek, Sayı 3, İstanbul. Boratav, Korkut. (2007). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2005, İmge Kitabevi, 11.Baskı. Brauch Bernard M. (1958). My Own Story, Londra. Chancellor Edward. (2007). Şeytan Sofrası Finansal Spekülasyonlar Tarihi, (Çeviren: Neşenur Domaniç), Scala Yayıncılık. Cuddington, John T. (1986). Capital Flight: Estimates, Issues, and Explanations, Princeton Studies in International Finance, No: 58. Cumby, Robert E. and Levich, Richard M. (1987). On the Definition and Magnitude of Recent Capital Flight, NBER Working Paper No. 2275 (Also Reprint No. r1136) Issued in June. Dış Ticaret Müsteşarlığı (DTM). www.dtm.gov.tr/dtmadmin/upload/EAD/KonjokturIzlemeDb/blm21.doc, 05.05.2015 Dornbusch, Rüdiger. (1980). Exchange Rates Economics: Where Do We Stand? Brookings Papers on Economic Activity, vol. 11, issue 1, Tenth Anniversary Issue, 143-206. Durmuş, Mustafa. (2009). Kapitalizmin Krizi 2008 Krizinin Eleştirel Bir Çözümlemesi, Tan, Ankara. Eğilmez, Mahfi. (2009). Küresel Finans Krizi, Remzi Kitabevi, 4.Baskı. Emery, Henry C. (1896). Speculation on the Stock and Produce Exchanges of the United States, New York. Erdem, Nilgün. (1994). Sıcak Para Hareketleri ve Sermaye Kaçışı, A.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi. Frankel, Jeffrey A. (1992). Measuring International Capital Mobility: A Review, The American Economic Review, Vol.82, No.2. Grant, James. (1961). The Trouble with Presperity, New York. Gulati, Sunil K. (1985). "Capital Flight through Faked Trade Invoices: 1977-1983," New York, Columbia University, May 11, unpublished manuscript. Gulati, Sunil K. (1986). " A Note on Trade Misinvoicing," Paper presented at a conference on Capital Flight and Third World Debt, Institute for International Econimics,Washington DC, October 2-4. Güncel Türkçe Sözlük, Türk Dil Kurumu, (www.tdk.gov.tr). İnandım, Şeyda. (2005). “Kısa Vadeli Sermaye Hareketleri İle Reel Döviz Kuru Etkileşimi: Türkiye Örneği”, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası, Piyasalar Genel Müdürlüğü, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Ankara, http://www.tcmb.gov.tr/kutuphane/turkce/tezler/seydainandim.pdf, 20.05.2015. İnsel Aysu ve Nesrin Sungur. (2003). “Sermaye Akımlarının Temel Makroekonomik Göstergeler Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği - 1989: III-1999: IV”, Türkiye Ekonomi Kurumu Tartışma Metni. Iversen, Carl (1967). Aspects of The Theory of International Capital Movements, New York. Karslı, Muharrem. (2004). Sermaye Piyasası, Borsa, Menkul Kıymetler, Genişletilmiş 5. Baskı, Alfa, İstanbul. Kenen, Peter B. (1995). (ed.), Understanding Interdependence: The Macroeconomics of the Open Economy, Princeton University, 1995. Kindleberger, Charles P. (1965). International Short-Term Capital Movements, Reprints of Economic Classics, Augustus M. Kelley Publisher, New York. Kindleberger, Charles P. (1987). International Capital Movements, Cambridge University Press. Kırca, İsmail. (2000). Hukuki Yönüyle Borsa Opsiyon İşlemleri, Ankara, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırma Enstitüsü. Mazgir İsmail. (2007). “Sermaye Piyasalarında Spekülasyon: Tarihin Tekerrürü”, Finans Politik & Ekonomik Yorumlar Dergisi, Sayı: 512. McKinnon, Ronald I. (1973). Money and Capital in Economic Development, Washington, DC: Brookings Institution. This book is a seminal work along with Shaw, Edward S. Ongun, M. Tuba. (1989), Sanayileşme ve Uluslararası Ekonomik Ilişkiler, G.Ü. İ.İ.B.F. Özbay, Remzi. (1990). Hisse Senedi Fiyatlarında Yükseliş ve Çöküşler: Borsalarda Spekülasyon ve Manipülasyon, SPK Araştırma Raporu. Özbay, Remzi. (1997). “Hisse Senedi Fiyatındaki Yükseliş ve Çöküşler: Borsalarda Spekülasyon ve Manipülasyon”, Doç. Dr. Yaman Aşıkoğlu’na Armağan, Ankara, SPK Yayını. Pastor, Manuel. (1989), Capital Flight from Latin America, World Development, Vol: 18, No: 1, 1-18. Püsküllüoğlu, Ali. (2004). Türkçe Sözlük, 5. Baskı, Doğan Kitap; Ahmet Cevizci (2003), Felsefe Terimleri Sözlüğü, Pradigma, İstanbul, Ejder Yılmaz. (2002), Hukuk Sözlüğü, 7. Baskı, Yetkin, Ankara; Orhan Hançerlioğlu (1994), Felsefe Sözlüğü, 9. Basım, Remzi Kitabevi, İstanbul. Sach, Jeffrey. (1989). Developing Country Dept and Economic Performance, University of Chicago. Sancak, Ethem. (2011). Spekülatör ya da Piyasa Dolandırıcısı (Manipülatör): Asla İkincisi Olmayın! Sayar F. Nihal. (1993). Hisse Senedi Piyasalarında Spekülatif ve Manipülatif Faaliyetler: (Teori, Ülke Uygulamaları ve Türkiye Değerlendirmesi), Ankara, SPK Yeterlik Etüdü. Schumpeter, Joseph A. (1939). Business Cycles: A Theoretical, Historical and Statistical Analysis of the Capitalist Process, New York. Schwed, Fred. (1995). Where Are the Customer’s Yachts? Or a Good Hard Look at Wall Street, New York. Seyidoğlu, Halil. (1992). Ekonomik Terimler: Ansiklopedik Sözlük, Güzem Yayınları, Ankara. Seyidoğlu, Halil. (1998). Uluslararası İktisat, Teori Politika ve Uygulama, 12. Baskı, İstanbul. Shaw, Edward S. (1973). Financial Deepening in Economic Development, Oxford University Press, New York, 260 pp. Along with McKinnon, Ronald I. (1973). Türk Dil Kurumu (TDK). Türkçede Batı Kökenli Kelimeler Sözlüğü,www.tdk.gov.tr, 21.05.2017. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Para Politikası Raporu 2005/I, s.28. Yeldan, Erinç. (2002). “Neoliberal Kalkınma İdeolojisinin Kalkınma Söylemi Üzerine Değerlendirmeler”, Praksis, Sayı: 7. Yeldan, Erinç. (2006). Küreselleşme Sürecinde Türkiye Ekonomisi, Bölüşüm, Birikim ve Büyüme, 12. Baskı, İletişim Yayınları, İstanbul. Yentürk,Nurhan.BirikiminKaynakları, http://www.nurhanyenturk.net/Birikimin_Kaynaklari.doc, s.2, 15.04.2014.