Doğu Akdeniz ve Ege Adaları Enerji Koridoru Üzerinden Megali İdea ve Yeni Soğuk Savaş Senaryoları

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 7, 141 - 160, 07.05.2018

Ergenekon Savrun

Öz

Kıbrıs yarım
yüzyıldan fazla bir zamandan bu yana, içinde bulunduğu bölgeyi ve uluslararası
dengeleri etkileyen çok yönlü bir sorun olarak Türkiye’nin dış politika
meselerenin başında gelmektedir. Ne yazık ki Kıbrıs’ın adı sorun sözcüğü ile
birlikte anılıyor. Diğer yandan tarih boyunca Kıbrıs’ın kaderi coğrafi ve stratejik
özelliği yüzünden her dönemin doğal kaynaklarının kontrolünü sağlamak üzere
başat güçlerin gözbebeği olmuştur. Ada tarihinin hiçbir döneminde ufak deniz
tacir kolonileri hariç Yunanların kontrolünde olmamıştır ancak Yunan büyük
ülküsü olan Megali İdea’nın en büyük hedefleri arasında yeralmıştır. Yakın
tarihimizde de Enosis yani Yunanistan ile birleşme hayalleri yüzünden Kıbrıs ve
Anadolu Türkü büyük bedeller ödemiştir. Günümüzde ise Levant Havzasında Batı
menşei enerji şirketlerinin yeni hidrokarbon yatarklarını keşfetmesiyle bölge
tekrardan hareketlenmiştir. Megali İdea’nin dünkü ortakları yine iş başındadır.
Ayrıca, hammadde ve enerji açısından Rusya’ya olan bağımlılığına son vermek
isteyen Avrupa Birliği ve yine Türkiye üzerinden yapılması planlanan enerji
boru hatlarının direkt Ege Adalarından ve Yunanistan anakarasından geçirterek
Türkiy’yi by-pass etmek isteyen Yunanistan, Megali İdea hayallerini
canlandıracak hamleler peşindedir. Öte yandan Soğuk Savaş döneminin son galibi
ABD tahtını eski rakibi Rusya ve yeni rakibi Çin’e kaptırmak niyetinde
değildir. Elbette işin içinde perde arkasında yönetmen İngiltere ve ABD’nin
bölgedeki baş müttefiki İsrail de taraftır. Çünkü planlanan enerji boru hattı
İsrail üzerinden G.K.R.Y., Ege Adaları ve Yunanistan üzerinden AB’ne dağıtılmak
istenmektedir. Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ve Yunanistan ise bölgedeki son
yıllardaki gelişmeleri tarihi bir görev adlederek fırsat kollamakta ve
Türkiye’yi köşeye sıkıştırmak istemektedir. Bu çalışma da ise; Bölgemizde
cereyan eden gelişmeler üzerinden Megali İdea hayallerinin nasıl çalıştığını ve
dünyanın yeniden Soğuk Savaş dönemine evrildiğini anlatmaya çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Megali İdea, Yeni Soğuk Savaş, Yeni Enerji Politikaları, Doğu Akdeniz, Ege

Kaynakça

• Akalın, D., Çelik, C. XIX. (2012). Yüzyılda Doğu Akdeniz’de İngiliz-Fransız Rekabeti veOsmanlı Devleti. Turkish Studies, International Periodical for The Languages Literature andHistory of Turkish or Turkic, Volume 7/3, Ankara
• Akgül, F. (2007). Rusya’nın Putin Dönemi Avrasya Enerji Politikaları’nın Türkiye-Rusya İlişkilerine Etkileri. Dergi Park, Ankara.
• Alasya, H. F. (1969). Osmanlı Hükümeti Tarafından Ortodoks Kilisesine Verilen İmtiyazlar. Milletlerarası Birinci Kıbrıs Tetkikleri Kongresi, Türk Heyeti Tebliğleri. Ankara.
• Bozkurt, İ. (2009). Kıbrıs’ın Tarihine Kısa Bir Bakış. (Ed) Ülger, K. İ., Efegil, E. Avrupa Birliği Kıskacında Kıbrıs Meselesi (Bugünü ve Yarını). Ankara.
• Çay, A. (1989). Kıbrıs’ta Kanlı Noel 1963. Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü. Ankara.
• Çevikel, N. (2000). Kıbrıs Eyaleti (1750-1800). Gazimagosa.
• Denktaş, R. R. (1988). The Cyprus Triangle. London.
• Florini, A. (2010). Global Governnace and Energy. (Ed) Pascual, C., Elkind, J. Energy Security: Economics Politics, Strategies and Implications. The Brookings Institution, Washington.
• Gazioğlu, A. C. (1994). Kıbrıs Tarihi, Türk Dönemi (1570-1878). Lefkoşa.
• Güler, A. (2007). Sorun Olan Yunanlılar ve Rumlar. TÜRKAR. Ankara.
• Gürel, A. Mullen F., Tzımıtras, H.. (2013). The Cyprus Hydrocarbons Issue: Context, Positions and Future Scenarios. Prio Cyprus Centre, PCC Report 1/2013. Oslo.
• Hakeri, B. (1993). Başlangıcından 1878’e Dek Kıbrıs Tarihi. Ankara.
• Hill, G. H. (1952). A History of Cyprus IV. Cambridge University Press, Cambridge.
• Işık, N. G. (2010). Kıta Sahanlığı, Hukuki Rejimi ve Ege Denizi Uyuşmazlığı. Dokuz EylülYayınları. İzmir.
• James, A. (2002). Keeping The Peace in the Cyprus Crises of 1963-64. Palgrave. Newyork.
• Kalelioğlu, O. (2016). Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi. Pelikan Yayınları. Ankara.
• Kalelioğlu, O. (2018). İşte Gerçek Psikolojik Harp. Hipokrat Kitabevi. Ankara.
• Luke, S. H. (1973). A Potrait and An Appreciation, London.
• Luke, S. H. (1969). Cyprus Under the Turks 1571-1878. London.
• Karadut, N. Akyener, O. (2017). Cyprus Energy Corridor. TESPAM. Ankara.
• Maier, G. F. (1968). Cyprus From the Earliest Time to the Present Day. (Çev). George, P. London.
• McCharty. J. (1995). Ölüm ve Sürgün, Osmanlı Müslümanları Karşısında Yürütülen Ulus OlarakTemizleme İşlemi 1821-1922. (Çev). Umar, B. İnkılap Yayınları. İstanbul.
• McNeil, W. H. (1994). Dünya Tarihi. (Çev). Şenel, A. İmge Yayınları. Ankara.
• Mirzaliyeva, F. (2017). Putin Dönemi Rus Dış Politikası. İHH İnsani ve Sosyal AraştırmalarMerkezi. Araştırma 43. İstanbul.
• Mozorov, V. (2008). Energy Dialogue and the Futur of Russia: Politics and Economics in theStruggle for Europe. (Ed). Aalto P. The Russian Energy Dialogue. Ashgate. Hampshire.
• Önk, F. Ö. (2010). Avrupa Birliği’nin Enerji Arz Güvenliği ve Türkiye’nin Rolü. AnkaraÜniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Avrupa Birliği ve Uluslararası İlişkiler Yüksek Lisans Tezi.Ankara.
• Uçarol, F. (1978). 1878 Kıbrıs Sorunu ve Osmanlı İngiliz Antlaşması Ada’nın İngiltere’ye Devri.İstanbul.
• Savrun, E. (2018). 1960 ve 1974 Yılları Arasında Türkiye ve İngiltere’nin Karşılaştırmalı KıbrısPolitikaları. Hipokrat Kitabevi. Ankara.
• Skocpol, T. (2004). Devletler ve Toplumsal Devrimler, Fransa, Rusya ve Çin’in Karşılaştırmalı Biz Çözümlemesi. (Çev). Türközü, S. E. İmge Yayınları. Ankara.
• T.C. Başbakanlık Devlet Arşivi Daire Başkanlığı. (2000). Osmanlı İdaresinde Kıbrıs (Nüfus-Arazi Dağılımı ve Türk Vakıfları). Yayın Nu:43. Ankara.
• Turhan, T. (2008). Tarihsel Bakış Açısıyla Kıbrıs Türk Hukuk Sistemi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Cilt 57. Ankara.
• Toluner. S. (1997). Kıbrıs Uyuşmazlığı ve Milletlerarası Hukuk. İstanbul.
• Tuncer, H. (2012). Kıbrıs Sarmalı, Nasıl Bir Çözüm?. Kaynak Yayınları. İstanbul.
• İnternet
• • http://www.hidropolitikakademi.org/dogu-akdenizde-sular-isiniyor.html• http://www.smfletcher.com/ProjectSummary/Audit.htm• http://iletisim.ieu.edu.tr/univers/?p=28402• http://www.denizhaber.com.tr/rumlarin-ve-tpaonun-haritalari-cakisiyor-haber-39314.htm• http://www.hurriyet.com.tr/dunya/rum-tvsi-yayinladi-iste-kafalarindaki-skandal-harita-40757803• https://twitter.com/usenergystream/status/656140811030106112• http://agora-dialogue.com/2017/01/11/totals-offshore-cyprus-block-11-could-rival-egypts-zohr-natural-gas-discovery-increasing-investment-and-competition-in-region-ihs-markit-says/• http://cyprus-mail.com/2017/07/02/challenges-east-med-pipeline/• https://www.theatlantic.com/international/archive/2018/02/trump-is-preparing-for-a-new-cold-war/554384/