Kimlik-Kurmaca İlişkisi Bağlamında Palimpsest Bir Anlatı: Gölgesizler

Yıl 2018, Cilt: 4 Sayı: 8, 1 - 15, 31.10.2018

Bülent Sayak

Öz

Zaman-mekân çerçevesinde iktidar
ilişkileri ve ideoloji düzleminde üretilen kimlik sentetik bir kavramdır.
Bireyin kendisini, hayatı ve ölümü anlamlandırmasıyla doğrudan doğruya ilişkilidir.
Öznenin tanı(n)ma ve görme biçimlerini belirleyen konumunu ifade eder.
İşlevselliğiyle bireyin arzusunun odak noktasıdır.  Arzunun imkânına başka bir söyleyişle bireyin
kendini gerçekleştirmesine denk düşen kimlik isteği kaçınılmaz bir biçimde
arzulayanı toplumla/yasayla karşı karşıya getirir. Çatışma ve arayış bu
yüzleşmeden doğar.  Elbette kurmaca da…

Hasan Ali Toptaş’ın Gölgesizler isimli romanı kimlik
problemiyle şekillenir. “Muhtar, Cennet’in Oğlu, Güvercin, Yazar“ gibi
kurmacalığı açık edilen ‘kendilerine varmaya çalışan’ anlatı kişileri,
Kafkakesk mekân anlayışıyla ‘yokluğu üreten ve barındıran köy’, zamanın
döngüselliği gibi hususlar metni ontoloji ekseninde konumlandırır. Varoluş,
yabancılaşma ve kaçış temaları arayışa bağlı olarak kimlik kaygısı etrafında
döner. İçerik ve izlek doğrultusunda anlatı, üstkurmaca, metinlerarasılık, oyun
estetiği gibi postmodern diye nitelenen tahkiye teknikleriyle inşa edilir. Bu
çalışmada kimlik arayışına dair imgeler bireyin ‘kendi olma’ ve toplumla yüzleşme
ikilemi çerçevesinde değerlendirilmeye çalışılacaktır. Anlatının kurgusuna
hakim olan çok katmanlılığın pratik sebepleri, palimpsest estetiğinin anlamı,
postmodern unsurların zihnî arka planı sorgulanacaktır. Gölgesizler romanı
özelinde, kimlik meselesinin edebi metnin inşası ve yorumu konusundaki rolü
araştırılacaktır. 

Anahtar Kelimeler

Kimlik, kurmaca, postmodernizm, palimpsest

Kaynakça

• Davidson, M. (1989). Palimptexts: Postmodern Poetry and the Material Text, haz. M.G. Perloff, Postmodern Genres (pp. 75-95). Norman: University of Oklahoma.Dillon, S. (2017). Palimpsest: Edebiyat, Eleştiri, Kuram (çev. F. B. Aydar). İstanbul: Koç Üniversitesi.Ecevit, Y. (2010). Yokolmanın Estetiği ya da Türk Romanında Bir Romantik, haz. Mesut Varlık, Efendime Söyleyeyim Hasan Ali Toptaş Kitabı (pp. 327-340), İstanbul: İletişim.Erden, C. (2016). Dünya Mitlerinde Yılan (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.Karaca, A. (2011). Gölgesizler’in Kurgu Tekniği ve Teması. Turkish Studies. 6(2), 547-560.Sayak, B. (2016). Oyun Kavramı Etrafında Postmodernizm ve Roman (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Kahramanmaraş.Toptaş, H. A. (2017). Gölgesizler. İstanbul: Everest.