Nikolay Gogol’ün “Bir Delinin Hatıra Defteri” Çevirilerinde Üslup Farkının Oluşturduğu Anlamsal Sorunlar

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 11, 763 - 785, 12.08.2019

ŞEYMA Koçer

Öz

 Çalışmada, Gogol’ün, Bir
Delinin Hatıra Defteri (Запискисумасшедшего, 1835) adlı eserinin Rusça
aslından Türkçeye Nihal Yalaza Taluy (1966) ve Uğur Büke (2018) tarafından
yapılan çevirileri karşılaştırmalı modelde incelendiğinde üslup bakımından
iki farklı örnek gözlemlenmiştir.
Gogol’ün, soylu bir memurun, müdürünün kızına aşık olması ve sonrasında
yaşadığı trajikomik olayların ironik bir şekilde anlatıldığı Bir Delinin Hatıra Defteri (Запискисумасшедшего,
1835) adlı eserinin Rusça aslından Türkçeye Nihal Yalaza Taluy (1966) ve Uğur
Büke (2018) tarafından yapılan çevirileri karşılaştırmalı modelde üslup
bakımından incelenmiştir. Söz konusu çevirilerde, kaynak metin ve erek metin
arasındaki türsel ve bireysel deyiş kayması ve erek kitle üzerinde yarattığı anlamsal
sorunlar üzerinde durulmuştur.
Karşılaştırma sonucunda her iki Türkçe çeviri, Edimsel Eşdeğerlik Kuramı ve
Yorumlayıcı İnceleme Metoduyla incelenmiş ve Newmark’ın “V Diyagramı”
teorisiyle yorumlandığında, kaynak metin ve erek metin arasında oluşan
söylemsel fark, her iki çevirmenin aynı cümleyi, “Burnu altından yapılmamış ya”
ve “Burnu ağzının altında değil” ya da “Fransız kralının” ve “Cezayir beyinin”
örneklerinde görüldüğü üzere anlam kaymalarına yol açtığı ve eseri özünden
uzaklaştırdığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Elde edilen sonuçlar ile bu durumun
çeviride kullanılan yöntem farklılığından ortaya çıktığı görüşü benimsenmiştir.
Çalışmanın, ayrıca, Rusça edebi metin çevirilerinin çeviribilim açısından
değerlendirilmesi önemini arttırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gogol, Bir Delinin Hatıra Defteri, Çeviribilim, Eşdeğerlik, V Diyagramı, Uğur Büke

Kaynakça

• KaynakçaAytaç, G. (2016). Karşılaştırmalı Edebiyat Bilimi. Ankara: Doğu Batı Yayınları.Ece, A. (2016). Çevirmenin Yazar ve Kahraman Olarak Portresi. İstanbul: Çeviribilim.Fakibaba, E. (Dü.). (2016, Eylül 18). Bir Delinin Hatıra Defteri ve Türk Tiyatrosundaki Yeri - Ne Okuyorum? (C. Almaz, Prodüktör) 02 02, 2019 tarihinde Ne Okuyorum?: https://http://www.neokuyorum.org/ adresinden alındıGogol, N. V. (1996). Интернет библиотека- Алексея Комарова. Şubat 02, 2019 tarihinde Интернет библиотека Алексея Комарова: https://ilibrary.ru/ adresinden alındıGogol, N. V. (2017). Bir Delinin Hatıra Defteri (28 b.). (N. Yalaza Taluy, Çev.) İstanbul: Varlık Yayınları.Göktürk, A. (2016). Çeviri: Dillerin Dili. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.K. Bulut, A. ( 2015). Tercüme Hatası. İstanbul: Çeviribilim.Nihal Yalaza Taluy | Onk Ajans. (1959). (O. N. Karaca, Prodüktör) Mart 02, 2019 tarihinde Onk Ajans: http://www.onkajans.com adresinden alındıNikolay Vasilyeviç Gogol Eserleri | idefix. (1996, Mart 03). Mart 12, 2019 tarihinde İdefix: https://www.idefix.com adresinden alındıRifat, M. (2008). Çeviri Seçkisi 2 Çeviri(bilim) Nedir? İstanbul: Sel Yayıncılık.Tahir Gürçağlar, Ş. (2016). Çevirinin ABC'si. İstanbul: Say Yayıncılık.Troyat, H. (2000). Gogol. (B. Kösemihal, Çev.) İstanbul: Multilingual.Üçgül, S. (2018). Çeviride Sözdizimi Sorunları: Türkçede Nikolay Gogol'ün "Palto"su. İdil Sanat ve Dil Dergisi, 7(51), 1463-1472.Vasilyeviç Gogol, N. (2018). Bir Delinin Hatıra Defteri. (S. Üçgül, Dü., & U. Büke, Çev.) İstanbul: Koridor Yayıncılık.Yazıcı, M. (2005). Çeviribilimin Temel Kavram ve Kuramları. İstanbul: Multilingual.