Millî Kimlik İnşası Bağlamında Ömer Seyfettin’in Turan Hikâyeleri

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 11, 652 - 667, 12.08.2019

Özge Özhan

Öz

Tanzimat Dönemi'nde siyasî olarak başlayan Osmanlıcılık fikir
akımı, devletin desteği ile edebî ve akademik alanda kendini göstermiştir.
Fakat yenidünya düzeni ile Osmanlıcılığın sona ermesi devamında Türkçülük fikir
akımının dönem aydınlarının ilgi odağı hâline gelmesini sağlamıştır. 19.
yüzyılda ulus-devlet anlayışına uygun olarak ortaya çıkan Türkçülük,
Osmanlıcılıktan beslenerek kimlik inşasının akademik boyutu ile  başlamış,
edebî eserlerle topluma duyurulmuş ve en son olarak da siyasî alanda kendini
kabul ettirmiştir. 

Millî edebiyatın öncü isimlerinden
olan Ömer Seyfettin, Türkçü-Turancı fikir doğrultusunda milliyetçi hareketi
yorumlamıştır. Hemen bütün eserlerinde millî kimlik inşası ve milliyetçilik
fikirlerini ön plana çıkaran yazar, dönemin aydınları ile paralel olarak Türk
kimliğini keşfetmiş ve Türklük hissinin duyurulmasına yönelmiştir. Hikâyelerini
meydana getirirken mitler aracılığıyla köken ve soy, özgürlük ve göç, eski Türk
kahramanları ve seçilmiş halkı ön planda işlemiştir. Yazarlığı bir misyon
olarak gören Ömer Seyfettin, aydın sorumluluğundan dolayı Türkçülük ve
Müslümanlık temelli bir toplumsal yapı oluşturulmasına kanaat getirmiştir.
Hikâyelerinde toplumun bağlayıcı unsuru olan din ve dili daha çok Türkçülük
fikri üzerinden işlemiştir.

Bu çalışmada Ömer Seyfettin'in Turan
hikâyelerinden yola çıkılarak yazarın millet algısı, millî kimlik inşasında
tarih kurgulaması, yarattığı destansı kahramanlar belirlenecek, bununla
birlikte milliyetçi mitoloji dikkate alınarak inceleme yapılacaktır. Ayrıca
yazarın Türklük ve onun bir anlamda üst kimliği olarak algıladığı Turan ideali
tarihsel derinlik açısından değerlendirilecektir. Ömer Seyfettin'in Turan hikâyelerinde
ileri sürülen fikirler ve esaslar, millet inşa edilmesinde ne ölçüde etkili
olduğu sorusuna cevap aranacaktır. Ömer Seyfettin'in Turan hikâyelerinin millî
kimlik inşa etmedeki rolü ve etkisi incelenecektir.

Anahtar Kelimeler

Ömer Seyfettin, Turan ülküsü, Türkçülük, Milli Kimlik

Kaynakça

• Anderson, Benetict, (2017) Hayali Cemaatler, Metis YayınlarıArgunşah, Hülya, (1999) Ömer Seyfettin’in Bütün Hikayeleri 1, Dergah YayınlarıArgunşah, Hülya, (1999) Ömer Seyfettin’in Bütün Hikayeleri 2, Dergah YayınlarıArgunşah, Hülya, (1999) Ömer Seyfettin’in Bütün Hikayeleri 3, Dergah YayınlarıArgunşah, Hülya, (1999) Ömer Seyfettin’in Bütün Hikayeleri 4, Dergah YayınlarıArgunşah, Hülya, (1999) Ömer Seyfettin’in Bütün Hikayeleri Makaleler 1, Dergah YayınlarıAydın, Suavi, (2009) Türk Kimliğinin Yaratılması ve Ulusal Kimlik Sorunu Üzerine, Türkiye ve Orta-Doğu Forumu VakfıBilgin, Nuri (2007): Kimlik İnşası, Ankara: Aşina Kitaplar.Jusdanis, Gregory, (2015) Gecikmiş Modernlik ve Estetik Kültür, Metis YayınlarıKushner, David, (2009) Türk Milliyetçiliğinin Doğuşu (1876-1908), Kesit YayınlarıMurtezaoğlu, Serpil (2012), “Kültürel Belleğin Ritüel Yoluyla Kuruluşu”, Motif Akademi Halkbilimi Dergisi / 2012-2 (Temmuz-Aralık) (Balkan Özel Sayısı-II), S.344-350.Sünbüloğlu, Nurseli Yeşim, (2013) Erkek Millet Asker Millet, İletişim YayınlarıUğurcan, Sema (2012), Edebiyatımız-I, Yazarlar, Meseleler, İstanbul: Dergâh Yayınları.Uyguner, Muzaffer, (1993) Ömer Seyfettin Bütün Eserleri 16 Türklük Üzerine Yazıları, Bilgi Yayınları