Şükûfe Nihal'in Yakut Kayalar ve Çöl Güneşi Romanlarında "Sindrella Kompleksi"

Yıl 2019, Cilt: 5 Sayı: 11, 737 - 762, 12.08.2019

Hatice Nur Göde

Öz

Bağımsızlık, kadınların sosyal yaşamdaki konumunu belirleyen önemli bir unsurdur. Çocukluklarından itibaren ailelerin sınırsız şefkatine ve korumacı tavrına alıştıkları için kadınlar kendi ayakları üzerinde durmayı öğrenememiştir. Bu yüzden başlangıçta baba ve ağabeyin himayesindeyken sonrasında sevgili ve kocanın devam ettirdiği bu güvenli ortama sığınmaktadırlar. Bu ortam, belirli bir konfor sağlaması sebebiyle bazı kadınlar tarafından tercih edilse de onların bağımsız davranmalarını, kendi kararlarını almalarını ve mücadele etmelerini engellemektedir. Kadınlar, kendilerine olan sevgi ve saygıyı yitirmekte, mutlak bir otorite ve sığınak olarak seçtikleri bir erkeğin onları sevmesini ve korumasını bekler hale gelmektedir. Bu bağımlılık sebebiyle kendine yabancılaşan kadın, yalnız kaldığında hayatını idame ettiremez, kararlarını alamaz, duygularını kontrol edemez ve mücadele edemez hale gelerek ciddi bir bocalamaya girmektedir. İşte bağımsızlık korkusu olan bu kadınların davranış biçimlerini Collette Dowling “Sindrella Kompleksi” olarak tanımlar.

Bu bildiride, Collette Dowling’in “Sindrella Kompleksi” eseri esas alınarak, Şükufe Nihal’in Yakut Kayalar ve Çöl Güneşi adlı romanları üzerinde çalışılacaktır. Başlangıçta Servet-i Fünun’un, sonrasında Milli Edebiyat’ın ilkelerine uyarak sanatını sürdüren Şükufe Nihal, ilk romanını 1928’de yazdıktan sonra Yakut Kayalar (1931) ve Çöl Güneşi (1933)’ni yazmıştır. Dolayısıyla çalışma esnasında söz konusu eserler kronolojik sırayla ele alınacaktır. 

“Şükufe Nihal’in Yakut Kayalar ve Çöl Güneşi Romanlarında ‘Sindrella Kompleksi’” başlıklı bu bildiri, romanlardaki kadın kahramanlara yönelik bir araştırma olacaktır. Şükufe Nihal’in romanlarında ideal kadın fikrini hayata geçirdiği kadın kimlikler de dahil olmak üzere; kadın kahramanların sosyal yaşamları, ruh halleri, korkuları, tercihleri ve bunlara sebep olan etkenler üzerinde durulup söz konusu kuram ışığında incelenecektir. Devrin edebi eserlere yansıması sebebiyle romanlardan edinilen bulgular dönem kadınının toplumsal konumuyla bağdaştırılıp sonuca varılacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sindrella Kompleksi, Şükufe Nihal, Yakut Kayalar, Çöl Güneşi

Kaynakça

• AKAGÜNDÜZ, Ü. (2016), II. Meşrutiyet döneminde kadın hareketi ve Şukufe Nihal’in “Bugünün genç kadınına” adlı yazısı, Fe Dergi 8, 1, 111-117.
• ARGUNŞAH, H. (2011), Bir Cumhuriyet Kadını Şükûfe Nihal, İstanbul: Timaş
• BEAUVOİR, S. (1993), Kadın “İkinci Cins” 2 Evlilik Çağı, İstanbul: Payel
• ÇAKIR, S. (1994), Osmanlı Kadın Hareketi, İstanbul: Metis.
• ÇETİNDAŞ, D. (2010), Hüzünlü Bir Aşkın Biyografik Okuması: Şükûfe Nihal ve Yakut Kayalar, Türklük Bilimi Araştırmaları Dergisi, 28.
• ÇALIŞKAN, V.; Özey, E. (2016), Darülfünun’dan Mezun İlk Kadın Coğrafyacı: Şükûfe Nihal (1897-1973), Türk Coğrafya Dergisi, 67, 61-66
• DOWLİNG, C. (1994), Sindrella Kompleksi, Ankara: Öteki.
• ILGAZ, H. (1973), Ankara’da Şükûfe Nihal İlkokulu, Kadın, 1052.
• NİHAL, Ş. (1931), Yakut Kayalar
• NİHAL, Ş. (1933), Çöl Güneşi
• ZİHNİOĞLU, Y. (2008), Şükufe Nihal Bütün Eserleri, Mor Kitaplık Kadın Tarihi ve Eserleri, İstanbul: Kitap.
• BALKIZ, H. (2017), Şükûfe Nihal’in “ Çöl Güneşi ” Romanında Yeni Kadın Kimliği: Zehra, Artuklu İnsan ve Toplum Bilim Dergisi, 2(2), 43-53.
• YILDIRIM, S. (2018), Sindrella Kompleksi: Çağdaş Kadında Bağımsızlık Korkusu, Anasay Dergisi, 5, 111-115.