SOSYAL BİLGİLER DERSİNDE FİNANSAL OKURYAZARLIK BECERİSİNİN ETKİNLİKLER YOLUYLA KAZANDIRILMASINA İLİŞKİN EYLEM ARAŞTIRMASI

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 15, 277 - 303, 29.04.2021

Gülbeyaz Ünlüer

Öz

Sosyal bilgiler dersi, bilgi, beceri ve değer öğretimiyle etkili vatandaş yetiştirmeyi hedefleyen bir derstir. Bu derste toplumsal yaşamda her bireyin sahip olması gereken bir takım beceriler kazandırılır. Bu becerilerden biri de finansal okuryazarlık becerisidir. Bu araştırmada, Sosyal Bilgiler dersi öğretim programında yer alan “finansal okuryazarlık” becerisine ilişkin hazırlanan etkinliklerin öğrencilerin finansal okuryazarlık düzeylerinde meydana getireceği etkiyi ortaya koymak amaçlanmıştır. Araştırmada, nitel araştırma desenlerinden olan “eylem araştırması” kullanılmıştır. Araştırmadaki çalışma grubu, amaçlı örneklem yöntemlerinden kolay ulaşılabilir durum örneklemesi yöntemi kullanılarak seçilmiştir. Çalışma grubu, Eskişehir ili Tepebaşı ilçesindeki bir ilkokuldaki 25 dördüncü sınıf öğrencisidir. Eylem araştırması için finansal okuryazarlıkla ilgili etkinlikler hazırlanmıştır. Etkinlikler, çalışma grubundaki öğrencilere 5 hafta süreyle uygulanmıştır. Etkinliklerden önce ve sonra standartlaştırılmış açık uçlu görüşme formu uygulanmıştır. Öğrencilerle yapılan ön görüşme ve son görüşme sonuçları doküman analizine tabi tutularak, nitel içerik analizi ile analiz edilmiştir. Araştırma sonuçları, finansal okuryazarlık becerisine ilişkin yapılan etkinliklerin öğrencilerin finansal okuryazarlık düzeylerini artırdığını göstermektedir.

Anahtar Kelimeler

ilkokul, sosyal bilgiler, finansal okuryazarlık, ekonomi

Action Research On The Acquisition Of Financial Literacy Skills By Activities In Social Studies

Öz

Social studies is a course aimed at raising effective citizens who are equipped with knowledge and skills and values. In this course, a set of skills that every individual should have is gained for social life. One of these skills is financial literacy. The purpose of this study is to reveal the effects of the activities prepared on the "financial literacy" skill in the Social Studies curriculum on the financial literacy levels of the students. In this research, "action research", which is one of the qualitative research patterns, was used. While selecting the study group of the research, easily accessible case sampling method was used. The study group is 25 fourth grade students from a primary school in Tepebaşı district of Eskişehir. Financial literacy activities were prepared for action research.The activities were applied to the study group for 5 weeks. Standard open-ended interview form was applied before and after the activities. Results of the pre-interview and post interview with students were subjected to document analysis and analyzed with qualitative content analysis. The research results show that the activities related to financial literacy skills increase the financial literacy levels of students.

Anahtar Kelimeler

primary school, social studies, financial literacy, economy

Kaynakça

• Atkinson, A. ve Messy, F.A. (2013). Promoting financial inclusion through financial education: OECD/INFE Evidence, Policies and Practice. OECD Working Papers on Finance, Insurance and Private Pensions, No. 34, OECD. Retrieved from: https://doi.org/10.1787/20797117.
• Akhan, N. E. (2010). İlköğretim Sosyal Bilgiler Öğrencilerinde Ekonomi Okuryazarlığının Durumu ve Geliştirilmesi. (Yayımlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi/ Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akhan, N. E. (2013). Adım adım ekonomi okuryazarlığı: Sosyal bilgiler dersleri için alternatif yollar [Özel sayı]. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6(14), 1-36. Erişim Adresi: https://doi.org/10.14520/adyusbd.569.
• Amagir, A., Groot, W., Maassen van den Brink, H. ve Wilschut, A. (2018). A review of financial- literacy education programs for children and adolescents. Citizenship, Social and Economics Education, 17(1), Retrieved from: https://doi.org/10.1177/2047173417719555.
• Batty, M., Collins, J. M. ve Odders‐White, E. (2015). Experimental evidence on the effects of financial education on elementary school students' knowledge, behavior, and attitudes. Journal of Consumer Affairs, 49(1), 69-96. Retrieved from: https://doi.org/10.1111/joca.12058.
• Berry J, Karlan D ve Pradhan M (2015) The impact of financial education for youth in Ghana. No. w21068, National Bureau of Economic Research, Retrieved from: http://doi.10.1.1.717.6035.
• Borden, L., S. Lee, J. Serido ve D. Collins (2008). Changing college students financial knowledge, attitudes and behavior through seminar participation. Journal of Family and Economic, Issues 29 (1), 23-40. Retrieved from: https://link.springer.com/article/10.1007/s10834-007-9087-2.
• Carlin, B. I., ve Robinson, D. T. (2012). What does financial literacy training teach us?. The journal of economic education, 43(3), 235-247. Retrieved from:https://doi.org/10.1080/00220485.2012.686385.
• Child and Youth Finance International (CYFI). (2013). Research evidence on the CYFI model of children and youth as economic citizens. CSD Research Review No.13-04. Retrieved from: http://www.bu.edu/bucflp/files/2014/06/CYFI-Research-BriefResearch-Evidence-onthe-child-and-youth-finance-model-of-economic-citizenship-2.pdf
• Child and Youth Finance International (CYFI) (2016). Training Course on: Fostering National Financial Education Strategies. Podgorica: CYFI and GIZ. Retrieved from:https://childfinanceinternational.org/
• Collins J.M, O’Rourke C, Odders-White E, et al. (2016) Evaluating experiential financial education in elementary classrooms. Working Paper. Retrieved from: https://cfs.wisc.edu/2016/04/28/myce_early_findings/.
• Er, F., Temizel, F., Özdemir, A. ve Sönmez, H. (2014). Lisans eğitim programlarının finansal okuryazarlık düzeyine etkisinin araştırılması: Türkiye örneği. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 14(4), 113-125. Erişim adresi: http://dx.doi.org/10.17130/ijmeb.2015.11.24815
• Ersoy, S. ve Nazik, M. H. (2006). Ergenlerde tüketicilik bilinç düzeyi üzerine bir inceleme”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16, 313-329. ErişimAdresi:https://pdfs.semanticscholar.org/4a98/a17a9649d0d3439cfea2d748253054fa02 5f.pdf.
• Fabris N. ve Luburić R. (2016). Financial education of children and youth. Journal of Central Banking Theory and Practice, 2, pp. 65-79 January 2016, DOI: 10.1515/jcbtp-2016-0011.
• Finansal Okuryazarlık Nedir. (2016). Erişim adresi: https://www.fo-der.org. Go, C. G., Varcoe, K., Eng, T., Pho, W. ve Choi, L. (2012). Money savvy youth: evaluating the effectiveness of financial education for fourth and fifth graders. San Francisco, CA: Federal Reserve Bank of San Francisco Retrieved from: https://pdfs.semanticscholar.org/a81c/e34ed84a6ca08d8b2d6b61058e5563cbd7f5.pdf
• Güvenç, H. (2017). Öğretim programlarımızda finansal okuryazarlık. Elementary Education Online, 16(3). DOI: 10.17051/ilkonline.2017.330233.
• Investopedia. (2016). Teaching Financial Literacy to Children. Retrieved from: http://www.investopedia.com/university/teaching-financial-literacychildren
• Mandell, L. (2008). Teaching Young Dogs Old Tricks: The Effectiveness of Financial Literacy Intervention in Pre-High School Grades, chapter in Thomas A. Lucey and Kathleen S. Cooter (eds), Financial Literacy for Children and Youth Digitaltextbooks.biz Retrieved from https://link.springer.com/chapter/10.1007/978-0-387-75734-6_10.
• MEB. (2016). Bütçemi Yönetebiliyorum Projesi Eğiticilerin Eğitimi. Erişim adresi: http://hbogm.meb.gov.tr/www/butcemi-yonetebiliyorum-projesinde-81-ilimizin-egitici- egitimi-gerceklestirildi/icerik/500. MEB. (2017). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 4, 5, 6 ve 7. sınıflar).Ankara.
• OECD (2005). Improving financial literacy: Analysis of issues and policies. Announcement of publication and outline of publication. Retrieved from: http://www.oecd.org/finance/financialeducation/improvingfinancialliteracyanalysisofissuesand policies.htm.
• OECD (2013). Financial literacy framework, PISA 2012 Assessment and Analytical Framework: Mathematics, Reading,Science, Problem Solving and Financial Literacy, OECD Publishing. Retrieved from: http://dx.doi.org/10.1787/9789264190511-7.
• OECD (2014). PISA 2012 Results: Students and Money: Financial Literacy Skills for the 21st Century (Volume VI). Paris: OECD. Retrieved from: http://www.oecd.org/pisa/keyfindings/PISA-2012-results-volume-vi.pdf
• Orton, L. (2007). Financial literacy: Lessons from international experience. Canadian Policy Research Networks, Incorporated. Retrieved from :http://canlearnsociety.
• Otto, A. M., Schots, P. A., Westerman, J. A.ve Webley, P. (2006). Children’s use of saving strategies: An experimental approach. Journal of Economic Psychology, 27(1), 57-72. Retrieved from:https://doi.org/10.1016/j.joep.2005.06.013.
• Sherraden MS, Johnson L, Elliott W III, et al. (2007) School-based children’s saving accounts for college: The I can save program. Children and Youth Services Review 29(3): 294–312. Retrieved from: https://doi.org/10.1016/j.childyouth.2006.07.008.
• Sherraden, M. S., Johnson, L., Guo, B. ve Elliott, W. (2011). Financial capability in children: Effects of participation in a school-based financial education and savings program. Journal of Family and Economic Issues, 32(3), 385-399. Retrieved from: https://link.springer.com/article/10.1007/s10834-010-9220-5.
• Schug, M. ve Birkey, J. C. (1985). The development of children’s economic reasoning. Theory and Research in Social Education, (13): 31-42. Retrieved from: https://doi.org/10.1080/00933104.1985.10505494.
• Schug MC ve Hagedorn EA (2005) The Money Savvy Pig™ goes to the big city: Testing the effectiveness of an economics curriculum for young children. The Social Studies 96(2): 68– 71.Retrieved from: https://doi.org/10.3200/TSSS.96.2.68-71.
• Suiter, M., ve Meszaros, B. (2005). Teaching about saving and investing in the elementary and middle school grades. Social Education, 69(2), 92-95. Retrieved from: https://www.socialstudies.org/system/files/publications/articles/se_6902092.pdf
• Sulivanov G. (2013). G20 National Financial Literacy Strategies. Retrieved from: http://en.g20russia.ru/news/20130905/782412777.html. Temel Bir Yaşam Becerisi:Finansal Okuryazarlık. (2016). Erişim adresi: https://tedmem.org/mem-notlari/degerlendirme/temel-bir-yasam-becerisi-finansal- okuryazarlik.
• Temizel, F. ve Bayram, F. (2011). Finansal okuryazarlık: Anadolu üniversitesi İktisadi İdari Bilimler Fakültesi (İİBF) öğrencilerine yönelik bir araştırma. Cumhuriyet Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 12(1), 73-86. Erişim adresi: https://hdl.handle.net/11421/18940.
• Türkiye İsraf Raporu (2018).Erişim adresi: https://ticaret.gov.tr/data/5c5.
• United Nations Children’s Fund (UNICEF) (2012). Child Social and Financial Education. New York: UNICEF. Retrieved from: https://www.unicef.org/publications/files
• Varcoe, K. P., Martin, A., Devitto, Z. ve Go, C. (2005) Using financial education curriculum for teens. Journal of Financial Counseling and Planning, 16 (1), 63-71. Retrieved from:https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2255109.
• Yalçınkaya, E. ve Er, T. (2019). Sosyal bilgiler eğitiminde finansal okuryazarlık. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 9 (1), 1-24. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/nevsosbilen/issue/46568/400387.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (6.bs). Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, G. (2017). Çocuklar için yaygın eğitim kapsamında yürütülen ekonomi eğitimi çalışmalarının incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10 (ERTE Özel Sayısı), 103-124.