Fen Bilimleri Dersi Kapsamında Eğitsel Oyunlarla İlgili Yapılmış Çalışmaların Analizi

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 15, 208 - 234, 29.04.2021

Özlem Candan Tosun , Nuriye Koçak

Öz

Bu çalışmayla Fen Bilimleri dersi kapsamında eğitsel oyunlarla ilgili yapılan çalışmalar incelenip genellenmiş, kategorilere göre ayrılmış ulaşılan sonuçlar değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında 2002’ den günümüze kadar Fen Bilimleri dersinde kullanılmış eğitsel oyunlarla ilgili yapılmış makalelere, bilimsel çalışmalarda yapılmış ve sunulmuş araştırmalara, YÖK Ulusal Tez Merkezinden erişilebilen ya da Google Akademik veri tabanında yer alan tezler incelenmiştir. İnceleme sonucunda Fen Bilimleri dersi kapsamında oyun yoluyla öğretim ile ilgili yapılmış olan 31 adet çalışmaya ulaşılmıştır. Araştırma dahilinde ulaşılabilen çalışmalar içerik analizi kapsamında bulunan kategorilere göre analiz edilmiştir. İçerik analizi kapsamında bulunan kategoriler her bir çalışmanın; araştırma yöntemine göre seçilimi , konu kapsamına göre seçilimi, araştırma değişkenlerine göre seçilimi, veri toplama tekniklerine göre seçilimi, örneklemine göre seçilimi olarak 5 başlık altında ele alınmıştır. Ele alınan tüm çalışmalar seçilen referanslara göre kodlama işlemi yapıldıktan sonra, kriterlerin tekrarlanma sıklığı frekans (f) ve yüzde (%) biçiminde hesaplandıktan sonra elde edilen veriler tablo haline dönüştürülmüştür. Araştırma kapsamında elde edilen bulgulara göre çalışmaların genelinin öğrencilerin akademik başarılarını, görüşlerini, motivasyon ve tutumlarını inceleyen deneysel yöntemin daha fazla kullanıldığı, ölçek, test ve mülakat veri toplama araçlarıyla yürütülen çalışmalar olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Fen bilimleri, eğitsel oyun, oyun yoluyla öğretim

An Analysis Of The Studies Conducted On Educational Games Within The Scope Of Science Course

Öz

Bu çalışmayla Fen Bilimleri dersi kapsamında eğitsel oyunlarla ilgili yapılan çalışmalar incelenip genellenmiş, kategorilere göre ayrılmış ulaşılan sonuçlar değerlendirilmiştir. Araştırma kapsamında 2002’ den günümüze kadar Fen Bilimleri dersinde kullanılmış eğitsel oyunlarla ilgili yapılmış makalelere, bilimsel çalışmalarda yapılmış ve sunulmuş araştırmalara, YÖK Ulusal Tez Merkezinden erişilebilen ya da Google Akademik veri tabanında yer alan tezler incelenmiştir. İnceleme sonucunda Fen Bilimleri dersi kapsamında oyun yoluyla öğretim ile ilgili yapılmış olan 31 adet çalışmaya ulaşılmıştır. Araştırma dahilinde ulaşılabilen çalışmalar içerik analizi kapsamında bulunan kategorilere göre analiz edilmiştir. İçerik analizi kapsamında bulunan kategoriler her bir çalışmanın; araştırma yöntemine göre seçilimi , konu kapsamına göre seçilimi, araştırma değişkenlerine göre seçilimi, veri toplama tekniklerine göre seçilimi, örneklemine göre seçilimi olarak 5 başlık altında ele alınmıştır. Ele alınan tüm çalışmalar seçilen referanslara göre kodlama işlemi yapıldıktan sonra, kriterlerin tekrarlanma sıklığı frekans (f) ve yüzde (%) biçiminde hesaplandıktan sonra elde edilen veriler tablo haline dönüştürülmüştür. Araştırma kapsamında elde edilen bulgulara göre çalışmaların genelinin öğrencilerin akademik başarılarını, görüşlerini, motivasyon ve tutumlarını inceleyen deneysel yöntemin daha fazla kullanıldığı, ölçek, test ve mülakat veri toplama araçlarıyla yürütülen çalışmalar olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Science, educational game, teaching through games

Kaynakça

• Aktepe, V., & Aktepe, L. (2009). Fen ve Teknoloji Öğretiminde Kullanılan Öğretim Yöntemlerine İlişkin Öğrenci Görüşleri: Kırşehir BİLSEM Örneği. Journal of Kirsehir Education Faculty, 10(1).
• Aksoy, N. C. (2010). Oyun Destekli Matematik Öğretimin Ilköğretim 6. Sınıf Öğrencilerin Kesirler Konusundaki Başarı, Başarı Güdüsü, Öz-Yeterlik Ve Tutumlarının Gelişimlerine Etkisi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Arslantaş, H. İ. (2011). Öğretim Elemanlarının Öğretim Stratejileri-Yöntem Ve Teknikleri, İletişim Ve Ölçme Değerlendirme Yeterliklerine Yönelik Öğrenci Görüşleri/Student Vıews Regardıng Teachıng Staffs' Suffıcencıes In Teachıng Strategıes-Methods And Technıques, Communıcatıon. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(15), 487-506.
• Aycan, S., Türkoğuz, S., Arı, E., & Kaynar, Ü. (2002). Periyodik cetvelin ve elementlerin tombala oyun tekniği ile öğretimi ve bellekte kalıcılığının saptanması. V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, 16-18.
• Aytaş, G., & Uysal, B. (2017). Oyun kavramı ve sınıflandırılmasına yönelik bir değerlendirme. Celal Bayar University Journal of Social Sciences/Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 15(1).
• Bardak, Ş., & Karamustafaoğlu, O. (2016). Fen bilimleri öğretmenlerinin kullandıkları öğretim strateji, yöntem ve tekniklerin pedagojik alan bilgisi bağlamında incelenmesi. Amasya üniversitesi eğitim fakültesi dergisi, 5(2), 567-605.
• Baş, M. B., & Karamustafaoğlu, O. (2020). Merkezi ve Çevresel Sinir Sistemi Konusunda Geliştirilmiş Bir Eğitsel Oyun. Gazi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(1), 80-92.
• Bayat, S., Şentürk, Ş. & Kılıçaslan, H. (2014). Fen ve teknoloji dersinde eğitsel oyunların yedinci sınıf öğrencilerinin akademik başarısına etkisinin incelenmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(2), 204-216.
• Bayram, H., Sökmen, N., & Gürdal, A. (1999). Öğrencilerin temel fen kavramlarını anlama düzeylerinin öğretim kademesi ile değişimi ve öğrencilerin mantıksal düşünme yetenekleri arasındaki ilişki.
• Boyraz, C., & Serin, G. (2016). İlkokul düzeyinde oyun temelli fiziksel etkinlikler yoluyla kuvvet ve hareket kavramlarının öğretimi. Trakya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 89-101.
• Cop, M. R., & Kablan, Z. (2018). Türkiye’de eğitsel oyunlarla ilgili yapılmış çalışmaların analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 1(1), 52-71.
• Coşkun, H., Akarsu, B. & Kariper, A. (2012). Bilim öyküleri içeren eğitsel oyunların fen ve teknoloji dersindeki öğrencilerin akademik başarılarına etkisi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(1), 93-109.
• Çavuş, R., Kulak, B., Berk, H., & Öztuna Kaplan, A. (2011). Fen ve teknoloji öğretiminde oyun etkinlikleri ve günlük hayattaki oyunların derse uyarlanması. İGEDER Fen ve Teknoloji Öğretmenleri Zirvesi’nde sunulmuş bildiri, İstanbul, Türkiye.
• Demircioğlu, H., & Akdemir, M. S. (2019). Maddenin halleri konusunun eğitsel oyunlarla öğretimi. Journal of International Social Research, 12(64)
• Dönmez, G. (2017). Ortaokul öğrencilerinin fen bilimleri dersine, bilime, fen bilimlerine öğretmenine ve bilim insanına yönelik metaforik algıları ve imajları (Master's thesis, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Eke, C., & Fen, O. (2010). Öğrencilerin fen bilimleri konularına yönelik ilgisi. In International Conference on New Trends in Education and Their Implications (pp. 11-13).
• Gençer, S., & Karamustafaoğlu, O. (2017). ‘Durgun Elektrik’Konusunun Eğitsel Oyunlarla Öğretiminde Öğrenci Görüşleri. Journal of Inquiry Based Activities, 4(2), 72-87.
• Gündüz, M., Aktepe, V., Uzunoğlu, H., & Gündüz, D. D. (2017). Okul öncesi dönemdeki çocuklara eğitsel oyunlar yoluyla kazandırılan değerler. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 62-70.
• Gürbüz, F., Çeker, E., & Töman, U. (2017). Eğitsel şarkı ve oyun tekniklerinin öğrencilerin akademik başarıları ve kalıcılığı üzerine etkileri. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(24), 593-612.
• Haneci, A. O. (2018). Element ve iyon konusunun oyun destekli öğretilmesinin öğrencilerin akademik başarı tutum motivasyon ve iş birliğine etkisi (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon
• Karamustafaoğlu, O., & Aksoy, S. (2020). “Canlıların Sınıflandırılması” Konusunda Geliştirilen Eğitsel Oyunla İlgili Öğretmen Görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(1), 90-109.
• Karamustafaoğlu, O., & Baran, S. (2020). ‘Kuvvet Kapmaca’ Eğitsel Oyunu ile Fen Öğretimine Yönelik Öğretmen Görüşleri (Teachers' Views about Science Teaching with'Force Capturing'Educational Game).
• Karamustafaoğlu, O., & Kaya, M. (2013). Eğitsel oyunlarla “yansıma ve aynalar” konusunun öğretimi: yansımalı koşu örneği. Journal of Inquiry Based Activities, 3(2), 41-49. Karamustafaoğlu, O., Pazar, Ş. B., & Karamustafaoğlu, S. (2018). Eğitsel oyunlarla dolaşım sistemi konusunun öğretimi: Kan yolu oyunu örneği. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Türk Dünyası Uygulama ve Araştırma Merkezi Eğitim Dergisi, 3(2).
• Karamustafaoğlu, O., & Yurtyapan, E. (2016). The Teaching Of" Absorption Of Light" Subject In Seventh Grade Science Coursewith Educational Games: Color Game Case. Kaptan, F. (1999). Fen bilgisi öğretimi. MEB Yayınları Öğretmen Kitapları Dizisi, İstanbul.
• Kavşut, G., Çavuş, R., & Akpınarlı, N. (2011). Fen’in çemberi. Yeni Nesil Eğitim Konferansı.
• Kaya, S., ve Elgün, A. (2015). Eğitsel oyunlar ile desteklenmiş fen öğretiminin ilkokul öğrencilerinin akademik başarısına etkisi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 329-342.
• Kaytez, N., & Durualp, E. (2014). Türkiye’de Okul Öncesinde Oyun İle İlgili Yapilan Lisansüstü Tezlerin İncelenmesi. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2014(2), 110-122.
• Kefeli̇, N., Taş, E., & Yalçın, M. (2018). Kelime Oyunları ile Fen Öğretiminin Öğrencilerin Çevreye Yönelik Tutumuna Etkisi. International e-Journal of Educational Studies , 2 (3) , 44-52 .
• Korkmaz, S. (2018). Eğitsel oyun geliştirerek desteklenen fen bilimleri öğretiminin öğrenci tutum ve başarısına etkisi (Master's thesis, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Memiş, T., & Şen, G. (2019). Eğitsel oyunlarla fen eğitiminin üstün zekâlı öğrencilerin ilgi motivasyon ve öğrenmeye olan etkisi. Ulusal Üstün Yeteneklilerin Eitimi Kongresi, 95.
• Özmen, H., & Karamustafaoğlu, O. (2019). Eğitimde araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• Özsevgeç, L. C., Tayfur, A., Erdoğan, A., Turan, B., Kurtuluş, N. & Yayla, R. G. (2014). 7. sınıf “İnsan ve Çevre” ünitesine yönelik bir eğitsel oyun geliştirilmesi ve uygulanabilirliğinin araştırılması development of an educatıonal game and examınatıon of ıts applıcabılıty. Icemst 2014, 1052.
• Özsevgeç, L. C., Saka, A. & Çakmak, İ. (2018). İç Organlarla Tombala. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 252-256.
• Serdaroğlu, C., & Güneş, M. H. (2019). 6. Sınıf Bitki Ve Hayvanlarda Üreme, Büyüme Ve Gelişme Ünitesinin Öğretiminde Oyun Temelli Öğrenmenin Akademik Başarı Ve Tutum Üzerine Etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(2), 1015-1041.
• Seyhan, E. C. (2019). Oyunlarla Fen Bilimleri Eğitimi. Editör: Halis DEMİR, 71.
• Şaşmaz Ören, F. & Erduran Avcı, D. (2004). Eğitimsel oyunla öğretimin fen bilgisi dersi “güneş sistemi ve gezegenler” konusunda akademik başarı üzerine etkisi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 67-76.
• Tayfur, A. (2019). Oyun Destekli Değerlendirme Sürecinin Vücudumuzdaki Sistemler Ünitesinin Öğretimine Uygulanması (Doctoral dissertation, Lisansüstü Eğitim Enstitüsü (İlköğretim)).
• Tokgöz, E. Ö. (2017). Oyun temelli öğrenmenin beşinci sınıf öğrencilerinin fen akademik başarıları, fene karşı tutumları ve bilgi kalıcılığı üzerine etkisinin araştırılması (Yayınlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tümkaya, S. (2011). Fen Bilimleri Öğrencilerinin Eleştirel Düşünme Eğilimleri ve Öğrenme Stillerinin İncelenmesi. Journal of Kirsehir Education Faculty, 12(3).
• Uluçay, İ. S., & ÇAKIR, H. (2014). İnteraktif oyunların matematik öğretiminde kullanılması üzerine araştırmaların incelenmesi. Eğitim Teknolojisi Kuram ve Uygulama, 4(1), 13 34.
• Yazıcıoğlu, S., & Çavuş-Güngören, S. (2019). Fen bilgisi öğretiminde oyun temelli etkinliklerin ortaokul öğrencilerinin başarı, motivasyon, tutum ve cinsiyet değişkeni üzerindeki etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 13(1), 389-413.
• Yenice, N., Tunç, G. A., & Yavaşoğlu, N. (2019). Eğitsel Oyun Uygulamasının 5. Sınıf Öğrencilerinin Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyonları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi/Effects of Educational Games on the Fifth Grade Students’ Motivation to Learn Science. e-Uluslararası Eğitim Araştırmaları Dergisi, 10(1), 87-100.
• Yıldırım, A. (1999). Nitel araştırma yöntemlerinin temel özellikleri ve eğitim araştırmalarındaki yeri ve önemi. Eğitim ve Bilim, 23(112).
• Yıldırım, B., & Sünbül, A. M. (2015). Eğitsel oyun ve dönüt-düzeltmenin öğrenme düzeyi ve kalıcılığa etkisi (Doctoral dissertation, Necmettin Erbakan Üniversitesi).
• Yıldırım, M., & Süleyman, Can (2017). Eğitsel Oyunlarla Fen Dersine “Var Mısın Yok Musun”?. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (35), 14-30.
• Yıldız, E., Şimşek, Ü., & Aras, H. (2017). Eğitsel Oyun Yönteminin Öğrencilerin Sosyal Becerileri, Okula İlişkin Tutumları ve Fen Öğrenimi Kaygıları Üzerine Etkisi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 11(1), 281-400.