Bulunma Durumu Ekinin İşlevleri Üzerine Bir Değerlendirme

Yıl 2023, Cilt: 9 Sayı: 19, 23 - 48, 30.04.2023

Abdulkadir Bayram

https://doi.org/10.59304/ijhe.1264347

Öz

Özet
İsmin durum (hâl) ekleri arasında yer alan bulunma hâli eki tarihi Türk lehçelerinden Çağdaş Türk lehçelerine kadar birçok anlam ve görevde, değişik fonksiyonlarda kullanılmış bir ektir. Ek üzerine birçok çalışma yapılmış ve ekin görev, anlam ve fonksiyonları üzerine çeşitli görüşler ortaya konulmuştur.
Ekin ad ile fiil arasında bağlantı kurduğu bütün çalışmalarda belirtildiği gibi açıktır. Fiildeki oluşun veya kılışın yerini bildirme, bulunma hâli ekinin temel görevidir. İlk olarak yerde ve zamanda bulunma eki şeklinde ayrılması önerilen ek daha sonra ayrıntılı sınıflandırmalara tabi tutulmuştur. Ekin kullanım alanına, bağlamına göre, yapım eki, işletme eki, son ek, basit ek, tümleç durumu eki, kurucu ek, sıfata dönüştürücü ek gibi tanımlamalar yapılmıştır.
Anlam açısından bakıldığında ise ekin bulunma, karşılaştırma, içinde olma, amaç, sebep, tarz bildirme, vasıta, süreklilik, gösterme gibi anlamları ifade ettiği görülmektedir.
Çalışmamızda ek hakkında yapılmış belli başlı çalışmalar topluca verilmiştir. Daha sonra çok okunan, internet kitapçılarının ve fiziki kitap satış mağazalarının çok satanlar listesinde bulunan, biri Türk klasiklerinden olan, üç adet eser, internet ortamında çok okunan bir adet blog yazısı ve bir adet köşe yazısı olmak üzere beş ayrı kaynak incelenmiştir. Bu eserler içinde geçen bulunma hâli eki örnekleri tespit edilerek hem işlev açısından hem anlam açısından değerlendirilmiştir. Ekler sınıflandırılarak toplu bir değerlendirme yapılmış anlam açısından ve işlev açısından güncel durum tespit edilmiştir.
Çalışmanın amacı, ekin son dönemde kullanım durumu, kullanım sıklığı, anlamsal yapısı tespit edilerek alan yazına katkı sağlanmasıdır.

Anahtar Kelimeler

Bulunma durumu eki, işlev, anlam

An Evaluation of the Uses of the Locative

Öz

The locative , which is among the locatives of the name, is a suffix used in many meanings and functions from historical Turkish dialects to Contemporary Turkish dialects, in different functions. Many studies have been done on the suffix and various opinions have been put forward on the function, meaning and functions of the suffix.
As statted in all studies, it is clear that the suffix establishes a connection between the noun and the verb. The main task of the suffix is to indicate the place of the occurence or the verb in the verb. The suffix, which was first suggested to be separated as a place and time suffix, was then subjected to detailed classifications. According to the usage area and context of the suffix, definitions such as construction suffix, operation suffix, suffix, simple suffix, complement locative suffix, constituent suffix, transformative suffix were made.
In terms of meaning, it is seen that suffix expresses the meanings such as finding, comparing, being in, purpose, reason, style, means, continuity, showing.
In our study, the main studies on the supplement are given collectively. Then, five different sources, one of which is one of the Turkish classics, one of which is on the best-seller lists of internet bookstores and physical book stores, three works, one blog post that is widely read on the internet, and one column were examined. Examples of locative suffixes in these works were determined and evaluated both in terms of function and meaning. By classifying the affixes, a collective evaluation has been made and the current situation has been determined in terms of meaning and function.
The aim of the study is to contribute to the literature by determining the use status, frequency of use semantic structure of the suffix in the last period.

Anahtar Kelimeler

Locative, function, meaning

Kaynakça

• Delice. H. İ. (2000). Türk Dilinde İşlevsel Ek Tasnifi Denemesi. Cumhuriyet Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 24, 221-235.
• Doğan E. (2022). Meğer Ben Covidmişim. http://blogcuanne.com/2022/09/07/meger-benkovidmisim/, adresinden 2 Şubat 2023 tarihinde alınmıştır.