Analysing the Oral Culture Products of 93 Muhajirs Residing in Kayseri

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 23, 436 - 457, 31.12.2024

Süleyman Kadir Altınay

Öz

People who migrated from the Caucasus as a result of the Ottoman and Russian war that took place in 1877-1878 are called 93 Muhajiri. 93 Muhajirs settled in Erzurum, Kars and Ardahan regions. They were settled in the region known today as Elviye-yi Selâse as a result of various plans, taking into account the road safety of the migrants and the areas where they would settle, by minimising political-ethnic problems.
While some of them established their own villages here, others preferred to live with other villagers. 93 Muhajirs got to know the people of the region with their friendly behaviour and adapted to them. Generally, while men were engaged in agriculture and animal husbandry, women concentrated on weaving activities and wove carpets and rugs.
The Russian and Armenian persecution, together with the various difficulties brought about by the geography, left the people in a difficult situation and various laments were expressed. These oral cultural artefacts are not limited to laments, but have been transferred to the present day with mani, folk songs, riddles and epics.
As a result of the folk scientific compilation carried out in Kayseri province, which is a part of Anatolia, which has embraced many immigrants throughout history, new materials belonging to 93 Muhajirs were obtained. As a result of the field research carried out in order to contribute to the historical-cultural researches on the subject, manis, folk songs and laments belonging to the Muhajirs were compiled. These discursive genres, which will add new pages to folk literature, can be analysed in terms of content, subject, shape, form and measure. Folk songs, which are mostly in the mouths of the muhajirs, laments expressing the pain experienced during or after migration, and manis, which are sung for various purposes among them and which have come to the present day without being forgotten in the memories, have found a place in the study.
In this study, based on the compilation accumulations, the spiritual cultural richness of the 93 Muhajirs living in Kayseri from yesterday to today has been mentioned, and the compilation materials have been introduced to the scientific world.

Anahtar Kelimeler

War, Migration, Culture, 93 Muhajiri, Elviye-yi Selase, Erzurum

Kayseri’de Mukim 93 Muhacirleri'nin Sözlü Kültür Ürünlerinin İncelenmesi

Öz

1877-1878 yıllarında meydana gelen Osmanlı ve Rus savaşı sonucunda Kafkaslardan göç eden kişilere 93 Muhaciri adı verilmektedir. 93 Muhacirleri buradan Erzurum, Kars, Ardahan bölgelerine yerleşmişlerdir. Göçmenlerin yol güvenliği, yerleşecekleri alanlar göz önünde bulundurularak çeşitli planlamalar neticesinde bugün adını Elviye-yi Selâse olarak bilinen bölgeye, siyasi-etnik sorunları en aza indirmek suretiyle yerleştirilmişlerdir.
Bir kısmı buralarda kendi köylerini kurarken, bir kısmı ise diğer köylülerle beraber yaşama tercihinde bulunmuşlardır. 93 Muhacirleri bulundukları bölgelerde sıcakkanlı davranışlarıyla bölge insanlarını tanımışlar ve onlara uyum sağlamışlardır. Genellikle erkekler tarım ve hayvancılık ile uğraşırken kadınlar da dokumacılık faaliyetlerine ağırlık vererek halı ve kilim dokumaları yapmışlardır.
Coğrafyanın getirdiği çeşitli zorluklar ile beraber Rus ve Ermeni zulmü, halkı zor durumda bırakmış ve bunun üzerine çeşitli ağıtlar dile getirilmiştir. Bu sözlü kültür eserleri sadece ağıtlar ile sınırlı kalmamış, mani, türkü, bilmece ve destanlar ile günümüze kadar aktarılmıştır.
Tarih boyunca birçok göçmene kucak açmış Anadolu’nun bir parçası olan Kayseri ilinde yapılmış olan halk bilimsel derleme sonucunda 93 Muhacirlerine ait yeni materyaller elde edilmiştir. Konuyla ilgili tarihi-kültürel araştırmalara katkıda bulunmak amacıyla çıkılan alan araştırması sonucunda muhacirlere ait maniler, türküler, ağıtlar derlenmiştir. Halk edebiyatına yeni sayfalar kazandıracak bu söylemelik türler içerik, konu, şekil, biçim ve ölçü açısından incelenebilir değerdedir. Daha çok muhacirlerin ağızlarında yer etmiş olan türküler, göç sırasında veya sonrasında yaşanılan acıları dile getiren ağıtlar ve bunlar arasında çeşitli maksatlar ile söylenen, hafızalarda unutulmadan günümüze kadar gelen, maniler, çalışmada yer bulmuştur.
Bu çalışmada derleme birikimlerinden yola çıkarak Kayseri’de yaşayan 93 Muhacirlerinin dünden bugüne taşıdıkları manevi kültürel zenginliklere değinilmiş, derleme materyalleri bilim âlemine tanıtılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Savaş, Göç, Kültür, 93 Muhacirleri, Elviye-yi Selase, Erzurum

Kaynakça

• Gökyay, Orhan Şaik, (1980). "Dede Korkut Hikâyeleri", İstanbul: Kervan Kitapçılık.
• Gülensoy, Tuncer, (2009). "Türkiye Türkçesinde Yaşayan "Küçük", "Kiçik" ve "Keçi" Sözcükleri", Turkish Studies, (s. 2).
• Aydın, Mahir, "Elviye-i Selâse", TDV İslâm Ansiklopedisi, https://islamansiklopedisi.org.tr/elviye-i-selase/ (ET: 30.05.2024).
• Ögel, Bahaeddin, (2010). Türk Mitolojisi, Türk Tarih Kurumu Basımevi Ankara (c. 1), (s. 112), 5.baskı.
• Vural, Mehmet (2018). Elviye-i Selâse'den Anadolu'ya Göç: Kayseri'deki 93 Muhacirleri. Ankara Uluslararası Sosyal Bilimler Dergisi, (s. 1-7).
• https://acikders.ankara.edu.tr/mod/page/view.php?id=23398/ (ET: 28.05.2024)
• https://www.aa.com.tr/tr/turkiye/milli-mucadelenin-kilit-tasi-erzurum-kongresi-cumhuriyetin-ilk-adimi-oldu/1919642. (ET: 29.05.2024)
• https://sozluk.gov.tr/?ara=k%C3%BC%C3%A7%C3%BCc%C3%BCk. (ET: 29.05.2024)
• https://sozluk.gov.tr/?ara=Kurban%20olmak/ (ET: 29.05.2024)