Problems of Russian-Turkish Homophones in the Process of Translation

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 23, 225 - 246, 31.12.2024

Harun Türkdal

Öz

Although Russian, which belongs to the Indo-European language family in terms of its origin, and Turkish, which belongs to the Ural-Altaic language family, have different language features, centuries-long social, cultural, political, etc. relations have brought interaction between these two languages. With this interaction, loanwords have passed from Russian to Turkish and vice versa. The main feature of homophones between languages is that they are independent and coincidental, they were not created due to interaction. In this study, interlingual homophones in Russian and Turkish are examined, compared semantically and etymologically. It can be said that the identified words may cause misuse during translation and for this reason, they can be considered as words that require special attention. In this context, it is important for the translators to know these words. For example, the word "bardak", which we use to drink any beverage in Turkish, means "disorder, confusion" in Russian (бардак), while the word "banka", which is the place where banking transactions are made in Turkish, means "jar" in Russian (банка). This study aims to contribute to the literature by comparatively and etymologically examining the homophones between Russian and Turkish languages and revealing their importance in the translation process.

Anahtar Kelimeler

Russian, Turkish, Homonyms, Translation Issues

Rusça Türkçe Sesteş Sözcüklerin Çeviri Esnasında Ortaya Çıkardığı Sorunlar

Öz

Kökeni bakımından Hint-Avrupa dil ailesine bağlı Rusça ile Ural-Altay dil ailesinden Türkçenin birbirinden ayrı, farklı dil özelliklerine sahip olmasına rağmen, yüzyıllar boyu süregelen sosyal, kültürel, siyasi vb. ilişkiler bu iki dil arasında etkileşimi de beraberinde getirmiştir. Bu etkileşimle beraber Rusçadan Türkçeye ve Türkçeden Rusçaya ödünç sözcükler geçmiştir. Sesteş sözcüklerin diller arasında ana özelliği ise etkileşimden değil, bağımsız ve tesadüfen aynı olmalarıdır. Bu çalışmada Rusça ve Türkçe dilindeki diller arası sesteş sözcükler ele alınıp anlamsal olarak karşılaştırılıp etimolojik olarak incelenmiştir. Tespit edilen sözcükler çeviri esnasında yanlış kullanıma sebebiyet verebileceği söylenebilir ve bu sebepten dolayı özel dikkat gerektiren sözcükler olarak değerlendirilebilir. Bu bağlamda çeviriyle uğraşanlar tarafından bu sözcüklerin bilinmesi önem arz eder. Örneğin Türkçede herhangi bir içeceği içmek için kullandığımız “bardak” kelimesi Rusçada (бардак) “düzensizlik, karışıklık” anlamına gelirken Türkçede bankacılık işlemlerinin yapıldığı yer olan “banka” kelimesi Rusçada (банка) “kavanoz” anlamına gelmektedir. Bu çalışmayla Rusça ve Türkçe dilleri arasındaki sesteş sözcükler karşılaştırmalı ve etimolojik olarak incelenip çeviri sürecinde önemi ortaya çıkarılarak literatüre katkı yapması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rusça, Türkçe, Sesteşler, Çeviri Sorunları

Kaynakça

• Akbaba, T. (2023). Yevgeni Onegin adlı eserinde kelimelerin Rusça-Türkçe sesteş kelimelerin çeviri sorunları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Dergisi, (33), 1310-1328.
• Aygün, M. (2007). Almanca ve Türkçe’deki Sesteş Kelimeler ve Bu Kelimelerin Her İki Dildeki Karşılıkları ve Fonksiyonlar. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17. 53-71.
• Gültek, V. (2012). Rusça-Türkçe Sözlük. Multilingual
• Kalyuta, A. (2011). Rus Kelime Bilgisi. Multilingual
• Nişanyan, S. (2020). Nişanyan Sözlük Çağdaş Türkçenin Etimolojisi. Liberus.
• Tekeli, S. (2023). Diller arası sesteşlik: Rusça-Türkçe dil çifti örneğinde yalancı eş değerler, Disiplinler Arası Dil Araştırmaları Dergisi, 6, 99-133.
• Türk Dil Kurumu (TDK). Güncel Türkçe Sözlük. E.A: https://sozluk.gov.tr E.T 27.01.2024
• Крылов, Г.А (2005). Этимологический словарь русского языка. Издательство «Полиграфуслуги».
• Национальный Корпус Русского Языка. Национальный Корпус Русского Языка. E.A. https://ruscorpora.ru E.T. 20.02.2024
• Шанский, Н. М. и др (1971). Этимологический словарь русского языка. Пособие для учителя. Издательство «Просвещение».