Geçicilikten Kalıcı Misafirliğe: Zorunlu Göçün 10. Yılında Türkiye’deki Suriyeli Nüfusun Sosyo-Demografik Tahlili

Yıl 2023, Cilt: 3 Sayı: 2, 106 - 133, 01.12.2023

Aysegul Kayaoglu

Öz

2011 yılında başlayan Suriye İç Savaşı bugüne kadar 5 milyondan fazla mülteciye sebep olarak komşu ülkeleri derinden etkilemiştir. Türkiye, dünyadaki Suriyeli mülteci nüfusun yaklaşık %65’ine ev sahipliği yapmaktadır. Bu durum, Suriyelilerin varlığını Türkiye gündemi için önemli hale getirmiştir. Hem geriye dönüş hem de üçüncü ülkelere yerleştirme seçeneklerinin yetersizliği ve sayıları 4 milyona ulaşan Suriyeli nüfusun Türkiye’deki varlıklarının kalıcılığının netleşmesiyle toplumsal uyum daha da önem kazanmıştır. Suriyelilerin Türkiye’ye gelmesinden sonra geçen dönemi 2014 öncesi ve sonrası olarak ikiye ayırmak mümkündür. Suriyelilerin ülkelerine geri döneceklerine dair düşüncelerin hızla azaldığı 2014 sonrası dönemde hem kamu politikalarını hem de ev sahibi toplum nezdinde Suriyelilerin kalıcılığının kabullenilmesine rağmen misafirlik vurgusunun yine de devam ettiği görülmektedir. Bunda pek çok diğer göç alan ülkede olduğu gibi göçmenlerin siyasi ve güvenlik söylemlerin odağına getirilmesinin de önemli bir rolü bulunmaktadır. Bu makale Türkiye’deki Suriyelilerin mekânsal nüfus dağılımındaki heterojenlikle birlikte, bu nüfusun yaş, cinsiyet ve eğitim düzeyi açısından dağılımının Türkiye’deki nüfustan farklılıklarını ortaya koymaktadır. Bu bulgular ışığında toplumsal uyum için geliştirilecek politikalarda nelere dikkat edilmesi gerektiği ele alınmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Geçici koruma, Suriyeliler, sosyal uyum, kalıcı misafirlik, geçicilik

Kaynakça

• Akar, S. & Erdoğdu, M. M. (2019). Syrian refugees in Turkey and integration problem ahead, Journal of International Migration and Integration, 20(3), 925-940.
• Alan, S., Duysak, E., Kubilay, E. & Mumcu, I. (2020). Social exclusion and ethnic segregation in schools: The role of teacher's ethnic prejudice, The Review of Economics and Statistics, 1-45.
• Aysan, M. F. (2020). Access to social protection by immigrants, emigrants and resident nationals in Turkey. J. M. Lafleur & D. Vintila (Ed.), In Migration and Social Protection in Europe and Beyond (Vol. 3) içinde (ss. 389-400). Cham: Springer.
• Ceritoğlu, E., Yüncüler, H. B. G., Torun, H. & Tumen, S. (2017). The impact of Syrian refugees on natives’ labor market outcomes in Turkey: Evidence from a quasi-experimental design, IZA Journal of Labor Policy, 6(1), 1-28.
• Del Carpio, X. V. & Wagner, M. C. (2015). The impact of Syrian refugees on the Turkish labor market (World Bank Policy Research Working Paper No. 7402). Erişim Adresi: https://openknowledge.worldbank.org/ bitstream/handle/10986/22659/The0impact0of00Turkish0labor0market.pdf?sequence=1&isAllowed=y
• Del Carpio, X. V., Demir Seker, S. & Yener, A. L. (2018). Integrating refugees into the Turkish labour market, Forced Migration Review, 58, 10-12. Erişim Adresi: https://www.fmreview.org/sites/fmr/files/FMRdownloads/en/ delcarpio-seker-yener.pdf
• Erdoğan, M. M. (2019). Türkiye’deki Suriyeli mülteciler. Konrad Adenauer Stiftung, 1-25.
• Erdoğan, M. M. (2020). Suriye barometresi: A framework for achieving social cohesion with Syrians in Turkey, Egiten Book Publishing, ISBN: 978-625-8420-23-4.
• Financial Times. (2019). Shortage of Men Sees More Syrian Enter Workforce. Erişim Adresi: https://www.ft.com/ content/14b8708c-1eeb-11e9-b2f7-97e4dbd3580d.Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü. (2019).
• 2018 Türkiye Nüfus ve Sağlık Araştırması Suriyeli Göçmen Örneklemi. Hacettepe Üniversitesi Nüfus Etütleri Enstitüsü, T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı ve TÜBİTAK, Ankara, Türkiye.
• International Crisis Group (ICG). (2018b). Turkey’s Syrian refugees: Defusing metropolitan tensions (Europe Report No: 248). Erişim Adresi: https://d2071andvip0wj.cloudfront.net/248-turkey-s-syrian-refugees.pdf.
• International Labour Organization (ILO). (2017). Refugees: ILO’s support to refugees and host communities in Turkey. Erişim Adresi: https://www.ilo.org/ankara/projects/WCMS_379375/lang--en/index.htm International Labour Organization (ILO). (2020). Genç istihdamı. Erişim Adresi: https://www.ilo.org/ankara/ areas-of-work/youth-employment/lang--tr/index.htm
• Kaya, A. ve Kıraç, A. (2016). Vulnerability Assessment of Syrian Refugees in Istanbul. Support to Life Association. Erişim Adresi: https://data2.unhcr.org/en/documents/download/54518.
• Kayaoğlu, A. (2020). Labour market impact of Syrian refugees in Turkey: The view of employers in informal textile sector in İstanbul, Migration Letters, 17(5), 583-595.
• Kayaoğlu, A. (2021a). A youth centered participatory assessment in Turkey: Understanding refugee and host community youth's perceptions, challenges and needs.Save the Children. Erişim Adresi: https:// resourcecentre.savethechildren.net/document/a-youth-centered-participatory-assessment-in-turkeyunderstanding-refugee-and-host-community-youths-perceptions-challenges-and-needs/
• Kayaoğlu, A. (2021b). A gender-sensitive study on urban child labour in Istanbul. Save the Children. Erişim Adresi: https://resourcecentre.savethechildren.net/document/gender-sensitive-study-urban-childlabour-istanbul/
• Kayaoğlu, A. (2022). Do refugees cause crime?, World Development, 154, 1-26.
• Kayaoğlu, A. & Erdoğan, M. M. (2019). Labor Market Activities of Syrian Refugees in Turkey (Economic Research Forum Working Paper No. 1290). Erişim Adresi: https://erf.org.eg/publications/labor-market-activitiesof-syrian-refugees-in-turkey/ Kayaoğlu, A., Şahin-Mencütek, Z. & Erdoğan, M. M. (2022). Return aspirations of Syrian refugees in Turkey, Journal of Immigrant & Refugee Studies, 1-23.
• Kırdar, M. G., Cruz, I. L. & Türküm, B. (2022). The Effect of 3.6 Million Refugees on Crime, Journal of Economic Behavior & Organization, 194, 568-582.
• Øvensen, G. & Sletten, P. (2007). The Syrian labour market: Findings from the 2003 unemployment survey. Fafo Institute for Labour and Social Research. Erişim Adresi: http://almashriq.hiof.no/general/300/320/327/ fafo/reports/20002.pdf.
• Sasnal, P. (2015). Who are they? Two profiles of Syrian refugees (PISM Policy Papers No. 137). Erişim Adresi: https://pism.pl/upload/images/artykuly/legacy/files/20798.pdf
• Şahin-Mencütek, Z., Gökalp-Aras, N. E., Kaya, A., & Rottmann, S. B. (2023). Syrian refugees in Turkey: Between reception and ıntegration. Springer Nature.
• T.C. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı. (2020). Yabancıların çalışma izinleri. Erişim Adresi: https://www.csgb. gov.tr/media/87487/yabanciizin2020.pdf
• T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2014). Türkiye’deki Suriyeli kadınlar raporu. Erişim Adresi: https://www.afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/17934/xfiles/turkiye_deki-suriyelikadinlar_-2014_2_.pdf
• T.C. İçişleri Bakanlığı Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD). (2017). Türkiye’deki Suriyelilerin demografik görünümü, yaşam koşulları ve gelecek beklentilerine yönelik saha araştırması. Erişim Adresi: https://www. afad.gov.tr/kurumlar/afad.gov.tr/25337/xfiles/17a-Turkiye_deki_Suriyelilerin_Demografik_Gorunumu_ Yasam_Kosullari_ve_Gelecek_Beklentilerine_Yonelik_Saha_Arastirmasi_2017.pdf
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı. (2019). Geçici Koruma İstatistikleri.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı. (2020). Geçici Koruma İstatistikleri.
• T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı. (2021). Geçici Koruma İstatistikleri. T.C. İçişleri Bakanlığı Göç İdaresi Başkanlığı. (2022). İstatistikler. Erişim Adresi: https://www.goc.gov.tr/gecicikoruma5638# The Tahrir Institute for Middle East Policy (TIMEP). (2017). Syria’s women: Policies and perspectives. Erişim Adresi: https://timep.org/syrias-women/
• Türk Kızılayı. (2020). Impact of Covid-19 on refugee populations benefitting from the emergency social safety net programme. Erişim Adresi: https://reliefweb.int/sites/reliefweb.int/files/resources/Impact-of-COVID19-on-Refugee-Populations-Benefitting-from-ESSN-Programme.pdf Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2020). Doğum istatistikleri. Haber Bülteni (Sayı: 37229). Erişim Adresi: https:// data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Dogum-Istatistikleri-2020-37229
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK). (2021). Adrese dayalı nüfus kayıt sistemi sonuçları, 2020. Haber Bülteni (Sayı: 37210). Erişim Adresi: https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Adrese-Dayali-Nufus-Kayit-SistemiSonuclari-2020-37210
• UNHCR, (2022). Syria regional refugee response. Erişim Adresi: https://data2.unhcr.org/en/situations/syria
• World Bank (WB) (2022). Population, female (% of total population) - Syrian Arab Republic. Erişim Adresi: https://data.worldbank.org/indicator/SP.POP.TOTL.FE.ZS?locations=SY
• Zihnioğlu, Ö. & Dalkıran, M. (2022). From social capital to social cohesion: Syrian refugees in Turkey and the role of NGOs as intermediaries, Journal of Ethnic and Migration Studies, 1-18.