JACQUES DERRIDA VE LUDWIG WITTGENSTEIN’IN DİLKURAMLARI BAĞLAMINDA JAUME PLENSA, ESERLERİ VE ARACI DİL ARAYIŞI

Yıl 2017, Sayı: 3, 0 - 0, 31.12.2017

Gizem Tatlıcı

Öz

Dil ile dünya kavrayışı arasındaki bağ, sözsel ve görsel olmak üzere görünürde farklı olan iki ifade
biçimiyle algılanmaktadır. Bu iki ifade biçimi de gerek edebiyatta gerek görsel sanatlarda kullanılan
kelimelere dayanmaktadır. Kelimeler sesli olduklarında çoklu yorumlar içerirler. Buna karşılık
görsel dilin dili yoktur; yani kelimeler sadece sesli olarak düşünülürse, görsel olarak böyle bir dilden
değil, renkler ve biçimler aracılığıyla kendini ortaya koyan ve böyle olunca da sözsel dil ile görsel
dil arasında bağlantı kuran aracı dilden bahsedilebilir. Bu aracı dil, bir dilin en yetkin biçimiyle
karşılık bulduğu edebiyatın kullandığı kelime ve harfleri-sembolleri kullanarak görsel dille plastik
dil arasında bir bağlantı kurmaya çalışır.
Görsel sanatlarda ortaya konulan eserlerin, aracı dil ile yeniden okunduğu takdirde henüz çözülmemiş
birtakım şifreler içerdiği keşfedilecektir. Bu şifreler çözüldüğünde sanatçının anlatmak istediği
düşünce, her ne kadar görünürde anlaşılması zor olsa da, aracı dil vasıtasıyla tekrar yorumlandığında
yeni ve aslında gizli, bir ifade biçimi kazandığı ortaya çıkacaktır. Başka bir deyişle, görsel sanatlarda
soyutlama seviyesi arttıkça anlatımcının dilden uzaklaştığı zannedilen eserlerinin, aracı dil vasıtasıyla
yeni bir ifade biçimi kazandığı söylenebilir.
Bu makalede, Jacques Derrida ve Ludwig Wittgenstein’ın dile yaklaşımları karşılaştırılarak, bu
aracı dilin ortaya çıkarılmasına çalışılacaktır. Ayrıca yapısökümünün sağladığı geniş imkanlar
çerçevesinde Wittgensteincı dil anlayışının soyut eserleri yorumlama ve alımlamada daha etkili
olduğu gösterilmeye çalışılacaktır. Aracı dilin bir sanat eserini alımlamada ve yorumlamada yeni
imkanlar sunması ve aynı zamanda yapısökümcü kuramın aracı dili ortaya çıkarmada en önemli
araç olduğu gösterilecektir. Bu iddianın bir uygulaması olarak, günümüz heykel sanatının önemli
isimlerinden Jaume Plensa’nın eserleri bu aracı dil vasıtasıyla yeniden yorumlanarak farklı bir
yöntemin gerekliliği ortaya konacaktır.

Anahtar Kelimeler

Aracı Dil, Dil, Dilbilim, Anlam, Şifre, Harf, Yapısökümü, Derrida, Wittgenstein, Plensa

Kaynakça

• Aranaudet, D. (2014). Jaume Plensa: à Bordeaux. Silvana Editoriale. Derrida, J. (2010). Gramatoloji. (İ.Birkan, Çev.). Ankara: BilgeSu Yayıncılık. Direk, Z. (2012). Derrida’nın Ardından:Ölüm, Kültür ve Dil. Erişim 15 Aralık 2015. http:// zeynepdirek.wordpress.com/2012/12/15/derridanin-ardindan-olum-kultur-ve-dil/. Gombrich, E. H. (2004). Sanatın Öyküsü. ( E.Erduran ve Ö. Erduran. Çev.) İstanbul: Remzi Kitabevi, 2004. Gökberk, M. (1997). Değişen Dünya Değişen Dil. İstanbul: YKY Kültür Yayınları. Mengüşoğlu, T. (2013). Felsefeye Giriş. İstanbul: Remzi Kitabevi. Groys, B. (2012). Zamanın Yoldaşları.(K.İz, Çev.). Erişim 22 Kasım 2016, http://www.eskop.com/skopbulten/cagdas-estetik-zamanin-yoldaslari/925. İğrek, Musa.(2011). Yeryüzüne Sarkıtılan Harfler. Erişim 6 Mayıs 2014, http://m.arkitera.com/haber/1809/yeryuzune-sarkitilan-harfler Lalani, F. (2011). Interview with Jaume Plensa, creator of Tolerance statues in Houston. Erişim 17 Nisan 2014, https://the.ismaili/our-culture/interview-jaume-plensa-creator-tolerancestatues-houston. Murray, C. (2012). Yirminci Yüzyılda Sanatı Okuyanlar. (S. Öncü, Çev.). İstanbul: Sel Yayıncılık. Ozmakas, U. (2011). Metnin dışında bir şey yoktur. Erişim 13 Mart 2013, http://kitap. radikal.com.tr/makale/haber/metnin_disinda_bir_sey_yoktur-61392. Plensa, J. (2012). Lilliput II. Galerie Lelong, Paris, Erişim http://www.darkbeautymag.com/2013/07/jaume-plensa-lilliput-ii/ Plensa,J. (2006). Ben, Sen, O, Yorkshire Heykel Parkı, Erişim http://www.bbc.co.uk/news/entertainment-arts-13034363 Plensa, J. (2009). Ogijima’nın Ruhu. Japonya, Erişim http://ism.excite.co.jp/art/rid_Original_18918/ Plensa, J. (2008). House of Knowledge. Yorkshire Heykel Parkı, Erişim http://archivo.eluniversal.com.mx/notas/932934.html Sarup, M.1997). Postyapısalcılık ve Postmodernizm. (A.Güçlü, Çev.). Ankara: Bilim Sanat Yayınları. Soğancı, Ö.& Aydoğan, E.B.(2014). Sanat Felsefesi. Erişim 17 Eylül 2017,http://www.ozgursoganci.com/wp-content/uploads/2013/04/SANAT-FELSEFESITAM-METNI-20141.pdf. Uygur, N. (1984). Kültür Kuramı. İstanbul: Remzi Kitabevi. Uygur, N. (1997). Dilin Gücü. İstanbul: YKY Kültür Yayınları. Wittgenstein, L., & Barışcan, H. (2010). Felsefi Soruşturmalar. İstanbul: Metis Yayınları. Wittgenstein, L. (2002). Tractatus Logico-Philosophicus. (O. Aruoba, Çev.). İstanbul: YKY Kültür Yayınları.