SAHNE TASARIMINDA BİR ANLAYIŞ; AZ ASLINDA ÇOKTUR

Yıl 2018, Cilt: 3 Sayı: 5, 0 - 0, 31.12.2018

Süreyya Temel

Öz

Plastik, Sahne ve Görsel sanatlarda önemli bir estetik belirteç olan sadelik (minimalizm) tasarı alt metni doğru doldurulduğunda eserdeki zeka pırıltılarını daha da belirginleştirir. Less is more ( az çoktur) abartıdan (overdesign) arındırılmış sade tasarım özellikleri taşıyan sahne tasarımının anahtar kelimesidir. Az şeyle çok şey anlatmaya çalışmak sorun çözme sanatının bir başka adıdır. Bu sloganı modern sanat dünyasına kazandıran mimar Mies Van Der Rohe dir. Başka bir anlatımla sadeleştirmek, indirgemek, minimalize etmektir. Nesnel yaklaşımı savunan minimalizm herhangi bir fikri, formu, çizgiyi, dokuyu sadeleştirmeyi, aza indirgemeyi amaçlar. Bir başka değişle az malzemeyle ekonomik tasarımlar öngörür. Yani tasarım ekonomisidir. Postmodern anlayışla birlikte minimalizm, plastik ve görsel sanatlarda olduğu kadar, sahne tasarımında da önemli bir tasarım ilkesi olmuştur. Eserin sahneye taşıma sürecinde sahne tasarımı kooperatif bir süreç izlediğinden sahneleme üslubuyla da el ele yürüyen bir işlevdir. Sahne tasarımı, dekoratif görsellikten uzak fonksiyonel anlatı, işlevsel olması ne kadar önemliyse tasarımı sadeleştirmekte o kadar önemlidir. Dolayısıyla bir bütünün unsuru olan sahne tasarımı, oyunun sitiliyle de aynı kanaldan hareket etmesi beklenir. Yani tasarımcı metin ilişkisi, tasarımcı yönetmen ilişkisi, tasarımcı dramaturg ilişkisi birlikte yürümelidir. Bu çalışmada az aslında çoktur (less is more) tasarım anlayışı ile sahnelenmiş dört oyun üzerinden karşılaştırmalı sahne tasarımları değerlendirmesi yapılacaktır. Değerlendirme sonucunda az aslında çoktur tasarım ekonomisinin sahne plastiğine sunduğu etki tartışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

sahne tasarımı, tiyatro, dekor, minimalizm, less is more

Kaynakça

• Benedetto S, (2104). Tiyatro Tasarımı, (T. Sağlam. Çev.). İstanbul: Deki Yayınevi. Brook P, (2010). Boş Mekan. (Ü. İnce, Çev.). İstanbul: Afa Yayınları. Brocket O, (2000). Tiyatro Tarihi. (İ. Bayramoğlu, Editör). İstanbul: Dost Kitapevi. Candan A, (2013). Öncü Tiyatro ve Dijital Çağda Gösterim. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Gillette A.S, (1967). An Introduction to Scenic Design. New York, USA Nutku Ö, (2015). Bertolt Brecht ve Epik Tiyatro. İstanbul: Özgür Yayınları. Russell D, (1976). A visual Approach to the Theatre. California, USA: Stanford University. Yılmaz M, (2013). Modernden ve Postmoderne Sanat. Ankara: Ütopya Yayınları. http://www.kilsanblog.com/onemli-ozgun-mimarlar/ludwig-mies-van-der-rohe/ (22.10.2018). https://www.mimarlarneder.com/single-post/2018/04/07/Ludwig-Mies-van-der-Rohe (22.10.2018)