Yapı sanatı olarak genellenen mimari, özünde biçimin işlevi takip etmesi ile şekillenmektedir. Mimari biçimin ortaya çıkışı ve yüklendiği gizil anlam, her medeniyette farklı sembolik anlatılar taşımaktadır. Sanatkâr, içinde yaşadığı toplumun kültürünün bir parçası olduğu için mimaride ortaya koyduğu her bir oyluma; kendi inancı, geleneği, sosyal yapısı ve tecrübelerinden içsel bir anlam yüklemektedir. Birleme ve bütünlemeyi ifade eden merkez sembolizmi, İslami, yapı sanatının en belirleyici anlatısını oluşturmaktadır. Şehrin oluşturulmasından başlayan bu sembolik anlatı, yapıtların en ayrıntılı elemanlarına kadar devam ettirilmektedir. İslam şehri, dinin en belirleyici sembolü olan cami mimarisi etrafında şekillenmekte ve dünyanın biçimine uydurularak küresel hatlardan oluşturulmaktadır. Cami merkezinden dağılan bu ışınsal düzenleme, Allah’ın sonsuz nurunu, dairesel yapı da yaşam döngüsünü hatırlatmaktadır. Cami, kütle kompozisyonu olarak temsil ettiği “Allah’ın Evi” adlandırmasına binaen arzın merkezi olarak tasarlanmaktadır. Minare, elif harfine yüklenen anlamı ile tevhidi inancın vahdet-i vücut anlatısını, kubbe, arşın bir yansıması ve İslam’ın sembolü olan hilâli, revaklı düzen aleniliği sembolize etmektedir. Mimari yapıtın tasarım aşamasında devreye giren bu sembolik anlatı; yapı elamanları, oylumlar ve süsleme ile kütle kompozisyonunda nihayete eren değişik amillerle desteklenmektedir. Mimarinin bu anlatı dili, bazen çizgisel hatlarda, bazen panoramik bakışta, bazen basit bakı ile bazen derinlemesine ve ayrıntılara gizlenmiş olarak görülebilmektedir. Mimari yapıtın sembolik anlatısının görülerek açıklanması, bir yandan onun eşyadan farklılığını ortaya koyarken, diğer yandan da eserin beğenilirliğini artırmaktadır.
Architecture, which is generalized as building art, is shaped by the fact that form follows function. The emergence of the architectural form and the secret meaning is it has different symbolic narratives in every civilization. Since the artist is a part of the culture of the society in which he lives, every volume he presents in architecture; it has an internal meaning from its own belief, tradition, social structure and experience. Central symbolism, expressing unification and integration, is the most decisive narrative of Islamic art of construction. This symbolic narrative, starts from the creation of the city, continues until the most detailed elements of the works. The Islamic city is shaped around the mosque architecture, which is the most decisive symbol of religion, and is formed from global lines by adapting to the shape of the world. The radial arrangement which scattered from the center of the mosque reminds us of God's eternal light. The mosque is designed according to the function of “God's House”, which represents as a mass composition. The minaret symbolizes the wahdet-i body narrative of monotheism, the dome, a reflection of the throne, and the crescent, portico order publicity, which is the symbol of Islam. This symbolic narrative that came into play at the design stage of the architectural work; the structural elements are supported by sizes and different agents that ultimately end up in decoration and mass composition. This narrative language of architecture can be seen sometimes in linear lines, sometimes in a panoramic view, sometimes with a simple look, sometimes hidden in depth and in details. While the symbolic narrative of the architectural work is seen and explained, it demonstrates its difference from the goods on the one hand and increases its appreciation on the other.
Islamic architecture symbolic narrative symbolism remz exemplary
Birincil Dil | Türkçe |
---|---|
Bölüm | Araştırma Makalesi |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 31 Temmuz 2020 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2020 Cilt: 5 Sayı: 10 |