JOHN BALDESSARİ'NİN SAKLI KATMANLARI

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 11, 233 - 243, 31.12.2020

Şemsi Altaş

Öz

Resim sanatı, çağlar boyunca belirli düzlemler üzerinde dönüşüm yaşamıştır. Resmin düzlemi, her dönem farklı amaçlar doğrultusunda şekillenmiştir. Bu amaçlar doğrultusunda imgeler kimi zaman duvara, kimi zaman ise tuval ya da başka bir düzlemin üzerine yapılmıştır. Fakat bazı çalışmalarda ise imge, farklı katmanların arkasında kalmıştır. Görünmeyen imge, saklı katmanların bir parçası haline dönüşmüştür. Bu bağlamda baktığımızda Raphaelle Peale, Rene Magritte, Howard Kanovitz, John Baldessari, Heide Fasnacht gibi sanatçılar farklı şekillerde saklı katmanlar yaratmışlardır. Fakat Baldessari, özellikle fotoğraf temelli çalışmalarındaki saklı katmanlarıyla sanatta imgenin anlamsal ve felsefi yerini sorgulayarak diğer sanatçılardan ayrılmaktadır. Farklı biçimlere sahip yüzeyler imgenin görünürlüğünü ortadan kaldırmıştır. İmgenin görünürlüğüne set çeken katmanlar, izleyicisini farklı bir yapıt okumaya mecbur bırakmıştır. Böylece sanatçının saklı katmanları çalışmalarını kavramsal bir aşamaya taşımış ve fikir kavramını ön plana çıkarmıştır. Bu çalışma, John Baldessari’nin saklı katmanlarına yeni bir bakış açısıyla bakmayı amaçlamıştır. Görünen ve görünmeyen katmanların ardındaki gerçekliğe ilişkin yeni ihtimaller ortaya koyulmuştur. Söz konusu ihtimallerin altını doldurmak ve saklı katmanlara ilişkin bakış açısını literatüre kazandırmak adına bu çalışma önemlidir. Bu amaç ve önem doğrultusunda John Baldessari’nin bazı fotoğraf temelli çalışmaları incelenmiştir. Söz konusu çalışmaların özellikle saklı kalan bazı kısımlarına ışık tutulmuş ve yapıta farklı bir açıdan bakmayı mümkün kılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Baldessari, Düzlem, İmge, Yüzey, Resim

JOHN BALDESSARI’S HIDDEN LAYERS

Öz

Painting has transformed on certain levels throughout the ages. The plane of the painting has been shaped for different purposes in each period. For these purposes, images are sometimes made on the wall and sometimes on canvas or another plane. However, in some studies, the image remained behind different layers. The invisible image has become part of the hidden layers. In this context, artists such as Raphaelle Peale, Rene Magritte, Howard Kanovitz, John Baldessari, Heide Fasnacht have created hidden layers in different ways. However, Baldessari differs from other artists by questioning the semantic and philosophical place of the image in art, especially with its hidden layers in his photography-based works. Surfaces with different shapes have removed the visibility of the image. The layers blocking the visibility of the image have forced the viewer to read a different work. Thus, the hidden layers of the artist carried his works to a conceptual stage and brought the concept of idea to the fore. This study aimed to look at the hidden layers of John Baldessari from a new perspective. New possibilities for reality behind visible and invisible layers have been revealed. This study is important in order to underline these possibilities and to bring the perspective of the hidden layers to the literature. In line with this purpose and importance, some photo-based works of John Baldessari were examined. Particularly hidden parts of these works have been shed light on and made it possible to look at the work from a different angle.

Anahtar Kelimeler

Baldessari, Plane, Image, Surface, Picture

Kaynakça

• Altaş, Ş. (2017). Görünen Tarafın Görünmeyeni (Cornelıs Norbertus “Resmin Ters Tarafı” Eseri Üzerine). Sanat Yazıları, 37, s. 199-208.
• Baudrillard, J. (2012). Neden Her Şey Hala Yok Olup Gitmedi?. (O. Adanır, Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi.
• Danto, A. (2012). Sıradan Olanın Başkalaşımı. (Ö. Ejder, E. Berktaş, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Danto, A. (2014). Sanatın Sonundan Sonra. (Z. Demirsü, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Doğan, S. (2018). Postmodern Sanatta ‘Zaman’ın Parçalanması. Social Sciences Studies Journal, s. 5816 - 5827.
• Gökyaran, E. (2003). Dünyanın Teni. Zeynep Direk (Ed.). Başkası ve Aşkınlık bölümü içerisinde. İstanbul: Metis Yayınları.
• Judovitz, D. (1995). Unpacking Duchamp: Art in Transit. Berkeley: University of California Press. Erişim: 17.04.2020. Erişim: http://bit.do/fMaHP
• Leppert, R. (2009). Sanatta Anlamın Görüntüsü. (İ. Türkmen, Çev.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları. May, R. (2015). Yaratma Cesareti. (A. Oysal, Çev.). İstanbul: Metis Yayınları.
• Mundy, J. Lost Art: John Baldessari. Tate. Erişim: 08.12.2019. http://bit.do/fj4nw
• Miles, C. (2008). Nine to five John Baldessari. Tate. Erişim: 08.12.2019. http://bit.do/fj4yN
• Özeskici, D. (2019). Sanatta Fikirsel, Anlamsal, Biçimsel ve Estetik Değişimler: Marcel Duchamp’ın, Mıchael Borremans’ın ve John Baldessari’nın Eser Analizleri. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. s. 91-99.
• Perniola, M. (2015). Sanat ve Gölgesi. (E. Gen, Çev.). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Ruşan, T., C., Ayranpınar, S., K. (2020). Moda-Giyim Tasarımında Trompe L’oeil. Akdeniz Sanat. 14, (26), s. 215-230.
• Sarup, M. (2017). Post-yapısalcılık ve Postmodernizm. (A. Güçlü, Çev.). Ankara: Pharmakon Yayınevi.
• Sayın, Z. (2003). Mithat Şen ve Beden Yazısı I. İstanbul: İthaki Yayınları.
• Sayın, Z. (2013). İmgenin Pornografisi. İstanbul: Metis Yayınları.
• Wölfflin, H. (2015). Sanat Tarihinin Temel Kavramları. (A. Cemal, Çev.). İstanbul: Hayalperest Yayınevi.