OSMAN HAMDİ BEY’İN RESİMLERİNDE TİNSELLİK

Yıl 2020, Cilt: 5 Sayı: 11, 245 - 254, 31.12.2020

Serdal Yerli

Öz

Osman Hamdi Bey, eserlerine yapılagelen oryantalizm eleştirilerine karşılık, çeşitli karşı çıkışlarda
bulunmaktadır. Bu görüşler uzun yıllardır birçok araştırmacı tarafından dile getirilmekle beraber
Osman Hamdi Bey resimlerindeki tinsel boyutun eser analizi yapılarak çözümlenmesi, konunun
somutlaştırılmasına katkı sağlayıp, dolayısıyla daha açık anlaşılmasına imkân tanıyacaktır.
Çalışmanın yöntemi, Erwin Panofsky’nin üç aşamalı sanat eleştirisi metoduna dayalıdır. Bu yöntem
kullanılarak sanatçının üç eseri, hocası Jean Leon Gerome’un benzer içerikli üç eseri ile karşılaştırmalı
jaraştırmacıların görüşlerine de yer verilerek ortaya konmaya çalışılmıştır.
Osman Hamdi Bey, teknik olarak hocası oryantalist ressam Jean Leon Gerome’un etkisi altında kalmış
ve oryantalist tarzda eserler üretmiştir. Bununla beraber Osman Hamdi, Türk kültürü ve Türk insanı
hakkındaki özgün fikirlerini, hayallerini, kendine has bir tinsellik ile oluşturmuştur. Son nefesine
kadar, çalışmalarını üzerinde yaşadığı coğrafyanın kültür varlıklarını korumaya ve hayalini kurduğu
çağdaş yenilikçi topluma odaklayan bir sanatçının eserlerinde tinselliğin olmadığını söylemek ve
onu basitçe Oryantalist olarak tanımlamak haksızlık olacaktır.
Osman Hamdi Bey’in eserlerinde, kurgulamalardaki imgeler, renk ve fırça kullanımı, figür seçimleri
ve onlara yüklenen anlam bir araya gelerek kendisine has bir tinsellik oluşturduğu görülmektedir.
Oryantalist sanatçı olarak tanımlanan Osman Hamdi Bey’in, renk kullanımında, Mimozalı Kadın
resminde kullandığı Zincifre kırmızısı örneğinde olduğu gibi, duygu yoğunluğunu Oryantalizme
göre yüksek seviyede tuttuğu görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Çağdaş Türk Resim Sanatı, Osman Hamdi Bey, Portre, Oryantalizm

SPIRITUALITY IN OSMAN HAMDI’S PICTURES

Öz

There are various opposition to the orientalism criticisms made to Osman Hamdi Bey's works. Although these opinions have been expressed by many researchers for many years, it is thought that analyzing the spiritual dimension in Osman Hamdi Bey's paintings by analyzing the work will contribute to the concretization of the subject and therefore to a clearer understanding. The method of the study is based on Erwin Panofsky's three-step art criticism method. Using this method, three works of the artist were analyzed in comparison with three works of his teacher, Jean Leon Geromen, and the non-Orientalist spirituality in Osman Hamdi Bey's works was tried to be revealed by including the views of important researchers. Osman Hamdi Bey is technically under the influence of his teacher, the orientalist painter Jean Leon Gerome, and although he has made works in an orientalist style, he is an artist who has original ideas and dreams about Turkish culture and Turkish people and has been able to transfer them to his paintings with a unique spirituality. It would be unfair to say that there is no spirituality in the works of an artist who has devoted his works to the preservation of the cultural assets of the geography on which he lived and to the contemporary innovative society he dreams of, and to define a plain orientalist.

Anahtar Kelimeler

Modernity Turkish Painting Art, Osman Hamdi Bey, Portrait, Orientalism

Kaynakça

• Abdülmelik, E. (2007). “Krizdeki Oryantalizm”. Oryantalizm Tartışma Metinleri. Aytaç Yıldız (Ed.). s. 39-77. Ankara: Doğu-Batı.
• Bilir, T. (2019). Oryantalist Tabloların Vazgeçilmez Dekoratif Unsuru Olarak Çiniler. Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi Dergisi.
• Cezar, M. (1971). Sanatta Batı’ya Açılış ve Osman Hamdi. İstanbul: Türkiye İş Bankası.
• Duben, İ. (2016). İpek Duben Yazı Ve Söyleşileri 1978-2010. Erişim adresi: https://saltonline.org/ media/files/ipek_duben_yazi_ve_soylesileri-1978-2010-scrd.pdf
• Germaner, S. İnankur, Z. (1989). Oryantalizm ve Türkiye. İstanbul: Türk Kültürüne Hizmet Vakfı Sanat.
• Kuvvetli, F. (2018). Görünenin Ötesinde Osman Hamdi Bey, İstanbu: Çağatay Anadol Kitap Yayınevi Ltd.
• Köse, M., Küçük, M. (2015). Oryantalizm ve “Öteki” Algısı, Sosyal ve Kültürel Araştırmalar Dergisi, Cilt: I, Sayı: 1, ss. 107-127.
• Münsel, A. M. (1960). Osman Hamdi Bey, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Cilt: XXIV. Sayı:94
• Özdilim, H. (2011). Batılılaşma Sürecinde Çok Yönlü Bir Kişilik: Osman Hamdi Bey, Artist Modern.
• Panofsky, E. (2012). İkonoloji Araştırmaları. Orhan Düz (Çev.). İstanbul: Pinhan.
• Süphandağı, İ. (2004). Batı ve İslam Arasında Oryantalizm. İstanbul: Gelenek.
• Turani, A. (2010). Dünya Sanat Tarihi, İstanbul: Remzi.
• Yetkin, S. K. (2009), Başlangıçtan Bugüne Çağdaş Türk Resim Sanatı Tarihi, Tiglat Yayınları, C:1, s.150-151. https://islamansiklopedisi.org.tr/osman-hamdi-bey (Erişim Tarihi: 10.12.2020).