ATIK YUMURTA KABUKLARININ 1150 OC’DE SERAMİK SIR BÜNYELERİNDE KULLANIMI

Yıl 2022, Cilt: 7 Sayı: 15, 39 - 51, 31.12.2022

Beyza Nur Kum Mine Poyraz

Öz

Yüzlerce yıldır farklı pek çok alanda kullanılan seramik, şekillendirilip kurutularak fırınlandıktan
sonra, gıdaya uygunluğu ve mukavemetinin artması için sırlanmaktadır. Sır farklı hammaddeler
kullanılarak hazırlanan reçetelerle oluşturulan camsı bir bileşiktir. Sır reçetelerinin tesadüfî gelişimler
sonucu ortaya çıktığı bilinmektedir. Sır bünyesini oluşturan malzemelerin büyük bir çoğunluğu
organik olarak doğada bulunan hammaddelerden oluşmaktadır. Günümüzde artan üretim, tüketim
alışkanlıkları nedeniyle doğal kaynakların bilinçsiz kullanımı hammaddelerin azalmasına neden
olmuş, bu sebeplede yapılan geri dönüşüm uygulamaları da son derece önem kazanmıştır.
Günümüzde seramik endüstrisinde geri dönüşüm uygulamalarına rastlanmakta, yapılan atıkların yeniden
değerlendirilmesi sektörde önemli bir katmadeğer sağlamaktadır. Yapılan araştırmada yumurta
kabuklarının sır bünyesinde kullanılarak, bünye içinde etkileri araştırılmış, atık yumurta kabukları
kullanılarak bir geri dönüşüm uygulaması planlanmıştır.
Yumurta, insan vücudunun ihtiyaç duyduğu besin öğelerini içermesi açısından gıda malzemesi
olarak, gündelik hayatımızda büyük bir yere sahiptir. Günlük yaşantımızda yüksek oranda tüketilen
yumurtanın, kabuklarınından yüksek oranda atık oluşmaktadır. Yumurta kabuklarının farklı deneylerden
geçerek tarım alanında gübreleme yöntemi olarak kullanılmakta olup aynı zamanda tıbbi
ve kozmetik alanlarda da kullanıldığı bilinmektedir. Yumurta kabuğunun içerisinde yüksek oranda
bulunan (% 94-97 arasında) Kalsiyum Karbonat olduğu düşünülerek sır bünyesinde hammadde
olarak kullanılması ile artistik sırlar uygulanabileceği düşünülmüştür.
Araştırmada yumurta kabuğunun etkilerini ve renklendirici olarak kullanılabilirliği araştırılmıştır.
Belirli oranda yumurta kabuğu ve ergitici kullanılarak, 1150 oC’de seramik fırınında pişirimleri
gerçekleştirilen denemelerin sonuçları gözlemlenmiştir. Çalışmanın amacında kullanılan yumurta
kabuklarının atıklarının değerlendirilmesi ele alınmış olup seramik sırları ile yapılan çalışmalara ve
literatüre katkı sağlanması hedeflenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Seramik, Sır, Atık, Yumurta, Kabuk

USE OF WASTE EGG SHELLS IN CERAMIC GLAZE AT TEMPERATURE 1150OC

Öz

Ceramic, which has been used in many different fields for centuries, is glazed after being shaped,
dried and fired to becomeits suitability for food and strength. Glaze is a glassy compound created
with recipes prepared using different raw materials. It is known that glaze recipes emerged as a result
of random developments. The majority of the materials that make up the glaze structure are organic
raw materials found in nature. Unconscious use of natural resources due to increasing production
and consumption habits has led to a decrease in raw materials, and therefore, recycling practices have
gained importance.
Today, recycling applications are encountered in the ceramic industry, and the re-evaluation of the
wastes gives an importantadded value to the certificate. In the research, the effects of using egg shells
in glaze on the body were investigated and a recycing application was planned by using waste egg
shells.
Egg has a great place in our daily life as a food material in terms of containing the nutrients needed
by the human body. Eggs, which are consumed at a high rate in our daily life, produce a high amount
of waste in their shells. Egg shells are used as a fertilization method in agriculture by passing through
different experiments, and it is also known to be used in medical and cosmetic fields. Considering
that the mineral richness in the egg shell is high, it is thought that artistic glazes can be applied by
using it as a raw material in the glaze.
In this research, the effects of egg shell and its use as a colorant were investigated. The results of the
experiments, which were fired in a ceramic kiln at 1150oC using a certain amount of eggshell and
fluxes, were observed. In the aim of the study, the evaluation of the wastes of the egg shells used is
discussed and it is aimed to contribute to the studies and literature with ceramic glazes.

Anahtar Kelimeler

Seramik, Sır, Atık, Yumurta, Kabuk

Kaynakça

• ARCASOY, A. (1988). Marmara Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Seramik Ana Sanat Dalı, Seramik Teknolojisi (2. Baskı) içinde (162-170) İstanbul.
• ÇALIŞKAN GÜNEŞ, (2015). Yedi Sanat, Tasarım ve Bilim Dergisi, 14. Renk Veren Oksitlerle Geliştirilen ‘Stoneware’ Sır Araştırmaları. 136.
• GENÇ, S. (1993). Kristal Sırların Araştırılması ve Sır İçinde Kristal Nüvelerin Geliştirilmesi (1200oC). Yayımlanmış Sanatta Yeterlik Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• HUSSAİN, A. (2009). Dielectric Properties and Microwave Assisted Separation Of Eggshell And Membrane, Mc Gill University Ste Anne De Bellevue, Quebec, Canada.
• KARAGÖZ, B. (2011). Yumurta Kabuğu, Antep Fıstığı Kabuğu, Fındık Kabuğu, Pirinç Kabuğu ve Zeytin Çekirdeğinden Hazırlanan Adsorbanların Adsorpsiyon Performansları. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Martin-Rios, C., Demen-Meier, C., Gössling, S., Cornuz, C. (2018). Food waste management innovations in the foodservice industry. Waste Management, 79, 196–206. doi: 10.1016/j.wasman. 2018.07.033.
• MEB, (2014). Hayvan Yetiştiriciliği, Yumurta. Ankara.
• SARI, H. S. (2010). Düşük Dereceli (750 °C – 1020 °C) Kromatlı Sırlar. Yayımlanmış Yüksek Lisans Tezi.Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• SEVİM, K. (2006). 1200°C Sıcaklıkta Gelişebilen Bakır Kırmızısı Sırlar. Yayımlanmış Sanatta Yeterlik Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• TAÇYILDIZ, E. (2010). Temmoku Sırlarının Araştırılması. Yayımlanmış Sanatta Yeterlik Tezi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• T.C. TARIM VE ORMAN BAKANLIĞI, (2021). Tarım Ürünleri Piyasaları Tavuk Yumurtası. Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü.