Yabancı Dil Olarak Türkçe Öğrenen Öğrencilerin Birden Fazla Anlam Ögesiyle Kurulmuş Kavram İşaretlerini Kullanma Düzeyleri

Yıl 2019, , 267 - 303, 30.12.2019

Nilüfer Serin

https://doi.org/10.29228/ijlet.39440

Öz

Yabancı bir dil öğretilirken o dilin yapısal özellikleri, sözcük yapma yolları özellikle üzerinde durulması gereken bir konudur.
Türkçe yapı itibarıyla kavramları işaretlerken ya kök ve kökenleri kullanır ya bunlara ek getirerek gövde hâline getirir ya da
birden fazla anlam ögesini birleştirmek yoluna gider. Bu durumda Türkçe öğrenenlerin bu tarz yapıların nasıl oluşturulduğunu
keşfetmesi sözcükleri daha kolay öğrenmelerine ve sözcüklerin anlamını tahmin etmelerine yardımcı olacaktır. Bundan yola
çıkılarak bu çalışmada yabancı dil olarak Türkçe öğrenen Bosna Hersekli öğrencilerin yazılı anlatımlarındaki söz varlığını
incelemek ve kavramları işaretlerken daha sık hangi yollara başvurduklarını ortaya çıkarmak, birden fazla anlam ögesiyle
kurulmuş kavram işaretlerini kullanım düzeylerini ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu amaçla Bosna Hersek’te A1, A2 ve B1
düzeyinde Türkçe öğrenen 120 öğrenciye farklı konularda yazılı anlatım çalışmaları yaptırılmıştır. Öğrencilerin yazılı
anlatımlarında kullandığı söz varlığı unsurları kavram işaretleme yollarına göre analiz edilmiş ve birden fazla anlam ögesiyle
kurulmuş kavram işaretlerine ait listeler oluşturulmuş, kullanım sıklıkları belirlenmiştir

Anahtar Kelimeler

Yabancılara Türkçe öğretimi, söz varlığı, kavram işaretleme yolları, birden fazla anlam ögesiyle kurulmuş kavram işaretleri.

Level of Using Word Markers Formed Using Multiple Semantic Components among Learners of Turkish as a Foreign Language

Öz

While teaching a foreign language, particular emphasis should be placed on the structural features of the language and the
ways of word-formation. The word-formation process in Turkish either uses roots and origins of words, derives a new word
from an existing word by adding an affix or compounds multiple semantic components. Learning how these types of structures
are created helps students learn more easily and predict their meaning. Against this background, the aim of this study was to
examine the vocabulary in the writings of Bosnian and Herzegovinian learners of Turkish as a foreign language, to identify
which ways of word formation/marking they use more often, and to find out their level of using word markers formed using
multiple semantic components. To this end, 120 A1-, A2-, and B1-level learners of Turkish in Bosnia and Herzegovina were
assigned writing tasks relating to different subjects. The elements of vocabulary that they used in their written expression were
analysed according to the word-formation/marking methods. Word markers formed using multiple semantic components were
listed and their frequency of use was determined.

Anahtar Kelimeler

: Teaching Turkish to foreigners, vocabulary, ways of word formation/marking, word markers formed using multiple semantic components.

Kaynakça

• Aksan, D. (2004). Dilbilim ve Türkçe yazıları. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları.
• Aksan, D. (2009). Her yönüyle dil ana çizgileriyle dilbilim. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Aksan, D. (2015). Türkçenin sözvarlığı. Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Aksoy, Ö. A. (1981). Atasözleri ve deyimler sözlüğü 1. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları. Alyılmaz, C. (1994). Orhun yazıtlarının söz dizimi. Yayımlanmamış doktora tezi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Alyılmaz, C. (2003). Türkçede fiil deyimleri ve öğretimi üzerine. Türk Dili, 620, 148-156. Alyılmaz, S. (2011). Risâle-i mûze-dûzluk (inceleme-metin-dizin). Ankara: Elik Yayınları.
• Alyılmaz, S. (2013). Güncel Türkçe Sözlük’te yer alan argo nitelikli kavram işaretleri. Prof. Dr. Leylâ Karahan armağanı içinde (s. 165-192). Ankara: Akçağ Yayınları.
• Alyılmaz, S. (2017). Türkçede nesne tekrarlı fiiller. İstanbul: Kesit Yayınları.