Öz
The idea that literature and psychology which are based on human and the issues related to human in all their historical process should be scientifically explored from each other’s perspective was first suggested by Sigmund Freud. Freud used the literary works as materials to examine their writers and protagonists better; consequently, his approach is known as the psychoanalytic criticism since he examined writers’ and protagonists’ earlier lives, dreams and psychologies through these literary works. In this respect, Afanasy Fet’s work, “A Dream” could be considered as a very interesting study theme. Fet, who is not as well-known as L. N. Tolstoy and F. M. Dostoyevsky in Turkey, is one of the poets that belong to the literary approach known as the “Clean Art” in 19.th century Russian literature. The poem named “A Dream” has a special place among A. Fet’s works because of its subject matter and its being one of the “clean art” works. The work is about Lieutenant Losev’s vision he dreamt. The reason for us to choose this work which provided a basis for our study is that dreams have big importance regarding psychology, and they are directly connected to sub conscience. Due to the psychoanalytic approach, the works examined can be understood better, and the hidden factors can emerge. We recognize two different sub consciences in this work that is analyzed with psychoanalytic approach: first, a protagonist who is narrating his dream and feelings (Lieutenant Losev) and then Afanasy Fet whose feelings and psychology are reflected on the work. As a result of our analysis, we could say that Afanasy Fet reflected on Lieutenant Losev with regard to the deductions we get through the methods of psychoanalytic criticism. Since the methods of psychoanalytic criticism have not been given enough places in the studies on Russian Literature in Turkey, we believe that our study will be useful in this field.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aytaç, G. (2009). Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Say Yayınları. Brenner, C. (1998). Psikanaliz-Temel Kavramlar. Ankara: HYB Yayıncılık. Cebeci, O. (2009). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: İthaki Yayınları. Emre, İ. (2006). Edebiyat ve Psikoloji. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Freud, S. (2000). Rüyaların Yorumu-1. Ankara: Öteki Yayınevi. Freud, S. (2000). Rüyaların Yorumu-2. Ankara: Öteki Yayınevi. Freud, S. (1995). Sanat ve Sanatçılar Üzerine. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Öz
Tarihi süreçleri içerisinde insanı ve insanla ilgili konuları temel alan edebiyat ve psikolojinin bilimsel bir bakış açısıyla birbirlerinin çerçevesinden araştırılması gerektiği görüşü ilk olarak Sigmund Freud tarafından ortaya atılmıştır. Freud, edebi eserleri, onların yazar ve kahramanlarını daha iyi araştırmak için bir malzeme olarak kullanmıştır; dolayısıyla kahramanların ve yazarların önceki yaşamları, rüyaları ve ruh hallerini bu eserler üzerinden incelediği için yaklaşımı psikanalitik eleştiri yöntemi olarak bilinmektedir. Türkiye’de L. N. Tolstoy ve F. M. Dostoyevski kadar bilinmeyen şair Afanasiy Fet’in “Rüya” adlı eseri de bu açıdan oldukça ilginç bir çalışma konusu sayılabilir. Fet, 19. yy. Rus edebiyatında “Temiz sanat” olarak bilinen eğilime ait şairlerdendir. “Rüya” adlı şiir, gerek konusu, gerekse de “temiz sanat” eserlerinden olma özelliğiyle, A. Fet’in eserleri arasında özel bir yere sahiptir. Eserin konusu, teğmen Losev’in gördüğü bir rüyayla ilgilidir. Çalışmamızın temelini oluşturan bu eseri seçmemizin sebebi, rüyaların psikoloji açısından oldukça büyük önem teşkil etmesi ve bilinçaltıyla doğrudan bağlantılı olmasıdır. Psikanalitik yorumlar sayesinde ele alınan eserler daha iyi anlaşılabilmekte, gizli kalmış unsurlar ortaya çıkabilmektedir. Psikanalitik yaklaşımla ele almış olduğumuz bu eserde iki farklı bilinçaltı görmekteyiz: öncelikle rüyasını ve duygularını anlatan bir kahraman (teğmen Losev) ve esere duygu ve ruh hali yansımış olan Afanasiy Fet. Çalışmamız sonucunda, psikanalitik eleştiri yöntemiyle edindiğimiz çıkarımlarla Afanasiy Fet’in, teğmen Losev’e yansıdığını söyleyebiliriz. Türkiye’de Rus edebiyatı üzerine yapılan incelemelerde psikanalitik eleştiri yöntemine pek yer verilmemiş olması sebebiyle, çalışmamızın bu alanda faydalı olacağı kanaatindeyiz.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Aytaç, G. (2009). Genel Edebiyat Bilimi. İstanbul: Say Yayınları. Brenner, C. (1998). Psikanaliz-Temel Kavramlar. Ankara: HYB Yayıncılık. Cebeci, O. (2009). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: İthaki Yayınları. Emre, İ. (2006). Edebiyat ve Psikoloji. Ankara: Anı Yayıncılık.
- Freud, S. (2000). Rüyaların Yorumu-1. Ankara: Öteki Yayınevi. Freud, S. (2000). Rüyaların Yorumu-2. Ankara: Öteki Yayınevi. Freud, S. (1995). Sanat ve Sanatçılar Üzerine. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Dili ve Edebiyatı (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 3 Sayı: 1 |
