Öz
Words and concepts are inseperable components of language education. Examining words and concepts gives information about language development and education. Lexical development in mother tongue occurs by means of spoken and written texts children are exposed to. Types of these texts can be diversified. This study is aimed to categorize concepts in children’s stories and to reach principle findings about lexical hierarchy and education. It’s mainly based on indirect observation, content analysis, category analysis and frequency analysis so as to determine conceptual and sub-conceptual categories in children’s stories. Data of the study consist of 20 stories for 5;0+ year-old-children. Lexical data were analysed/categorised according to Clark (2003). Major findings of the study: There are nouns, verbs, adjectives, adverbs, pronouns, prepositions, set phrases, exclamations, echo-words and specific names in the stories. Specific names, idioms and proverbs are out of the limitations. In this way, there are 4606 words in database, 1629 of which are nouns, the most used category. There are totally 1306 verbs. So the category of verbs is the second most used category. Studies determining the concepts and vocabulary in written texts for children are important in terms of children's literature and corpus studies. It’s expected to contribute to literature.
Anahtar Kelimeler
Conceptual categories lexical classification vocabulary short stories
Kaynakça
- Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Okan ile Karakaçan. İstanbul: Nurdan Yayınları. Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Mırnav ile Kanarya. İstanbul: Nurdan Yayınları. Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Can ile Aslan. İstanbul: Nurdan Yayınları. Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Sibel ile Tarçın. İstanbul: Nurdan Yayınları.
- Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Yavru Kanguruların Macerası. İstanbul: Nurdan Yayınları. Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Kerem ile Sevimli Yunus. İstanbul: Nurdan Yayınları. Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Kerem’in Rüyası. İstanbul: Nurdan Yayınları.
Öz
Sözcüklerin ve kavramların ana dili eğitiminde birbirinden ayrılmaz parçalar olduğu yadsınamaz. Sözcüklerin ve kavramların incelenmesi, dil gelişimine ilişkin bilgiler vermektedir. Bu bağlamda ana dili eğitiminde ve dil gelişiminde kullanılmakta olan metinlerin içerdiği kavramsal yapılar incelenmektedir. Sözcük ve kavramlarla ilgili olarak alanyazınında kavram alanlarına ilişkin sınıflamalardan biri Clark (2003) tarafından yapılan kavram alanı sınıflamasıdır. Bu çalışmada Clark (2003)’ın yaptığı bu sınıflamadan yararlanılmıştır. Ana dilde temel sözvarlığının gelişimi, edinim sürecinde çocukların karşı karşıya kaldığı sözlü ve yazılı metinlerle gerçekleşmektedir. Bu metinlerin türleri çeşitlilik gösterebilmektedir. Bu çerçevede çalışmanın amacı, çocuklar için hazırlanan yazılı eğitim materyallerinden biri olan öykü kitaplarındaki kavramları, kavram alanlarına göre sınıflandırmak ve bu sınıflamalara dayanarak eğitim ortamına aktarılabilecek bulgulara ulaşmaktır. Çalışmada dolaylı gözlem, içerik çözümlemesi ve kategori analizi yöntemleri kullanılmış; bulguların çözümlenmesinde ise frekans ve yüzde analizi yapılarak kavram ve alt kavramların sıklık ve yüzdeleri saptanmıştır. Veri tabanını 5 yaş ve üzeri çocuklar için hazırlanmış toplam 20 öykü kitabından toplanan sözcükler oluşturmaktadır.
Çalışmanın veri tabanından elde edilen temel bulgulara göre tüm veri tabanında ad, eylem, sıfat, belirteç, adıl, bağlaç, ilgeç, kalıpsöz, ünlem, yansıma ve özel ad ulamları içerisinde ele alınan sözcük türlerine rastlanmıştır. Özel adlar, atasözleri ve deyimler çalışmanın sınırlılıkları dışında bırakılmış, diğer sözcükler kavram alanlarına göre ulamlarına ve alt ulamlarına ayrılarak sınıflandırılmıştır. Buna göre sınıflandırılan toplam 4606 sözcük yer almaktadır. Bunlardan 1629 tanesi ad ulamı içerisine girmektedir. Eylem ulamı, 1306 sıklık ile en çok kullanılan ikinci ulam olmuştur. Ad ulamı içerisinde 18, eylem ulamı içerisinde 2, sıfat ulamı içerisinde 3 alt ulam saptanmıştır. Çocuklar için hazırlanan yazılı metinlerdeki söz varlığının ve kavram alanlarının saptanması özellikle çocuk edebiyatı ve derlem çalışmaları açısından önemli görülmektedir. Çalışmanın, bu alanda yapılacak diğer çalışmalara, çocuk yazınına ilişkin sözvarlığı çalışmalarına ve sözcük temelli diğer sıklık çalışmalarına katkıda bulunması beklenmektedir.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Okan ile Karakaçan. İstanbul: Nurdan Yayınları. Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Mırnav ile Kanarya. İstanbul: Nurdan Yayınları. Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Can ile Aslan. İstanbul: Nurdan Yayınları. Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Sibel ile Tarçın. İstanbul: Nurdan Yayınları.
- Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Yavru Kanguruların Macerası. İstanbul: Nurdan Yayınları. Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Kerem ile Sevimli Yunus. İstanbul: Nurdan Yayınları. Tüzüner, Ç. ve Oy, A. (2009). Kerem’in Rüyası. İstanbul: Nurdan Yayınları.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Türk Dili ve Edebiyatı (Diğer) |
| Bölüm | Araştırma Makalesi |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 3 Sayı: 1 |
