SUN OF KARAKUM - I

Yıl 2015, Cilt: 3 Sayı: 1, 444 - 465, 30.04.2015

Unal Zal

Öz

After the collapse of the Soviet Union, new researches often appeared on the Turkic dialects and literature. In many studies, we observe lots of poets and authors who had been living under the Soviet regime with the works criticizing or praising the relevant regime. Among those there are some who regarded praising as a compulsory routine, as well as some others expressing their real feelings regarding with the issues. During the post-independence era, some poets and writers often came across with frustrations as they had the idea to compensate for the years that was lost in the past in a short time, and as a result they imagined creating a new World that would make people happy soon before independence with all aspects. It is possible to see the works which are written about the time when they experienced the conflict of dream and the reality after independence. In his works before and after the collapse of the Soviet Union, Ak Welsapar is one of the writers and poets, whose works clearly penned the dream and reality conflict. This study will focus on the life of Ak Welsapar, who lived during the Soviet Union and appeared as one of the profound representatives of Turkmen literature, also his novels he wrote abroad before and after independence. In addition, on the basis of such works, we will comment on the Turkmen language, culture and the literature, and stress on the author’s conflict of dream and truth before and after independence life, and on the causes of such feelings.

Anahtar Kelimeler

Soviet Union, Turkish dialects, Ak Welsapar, novels

KARAKUM GÜNEŞİ - I

Öz

Sovyetler Birliği’nin yıkılmasından sonra Türk lehçeleri ve edebiyatları üzerine yapılan araştırmalar her geçen gün artmaktadır. Yapılan birçok araştırmada Sovyet rejimini tecrübe eden birçok şair ve yazarın, mevcut rejimi öven veya eleştiren eserler kaleme aldığı görülmektedir. Bunlar içerisinde o dönemki rejime yönelik övgülerini dile getirenlerin bir kısmı bu işi mecburiyet karşısında yaparken bazıları da bu konudaki var olan samimi düşüncelerini dile getirmiştir. Bağımsızlık sonrasında ise bir kısım şair ve yazarlar, geçmişteki kayıp yılları kısa zamanda telafi etmek düşüncesiyle, bağımsızlık öncesi hayal ettikleri ve insanı her yönüyle mutlu ede¬cek olan yeni bir dünyayı hemen kurmak istediklerinden dolayı çoğu zaman hayal kırıklıkları yaşamışlardır. Onların yaşadıkları bu hayal ve hakikat çatışmasını bağımsızlık sonrası kaleme aldıkları eserlerinde görmek mümkündür. Sovyetlerin yıkılmasından önce ve sonra kaleme aldığı eserlerinde hayal ve hakikat çatışması çok net bir şekilde görülen yazar ve şairlerden biri de Ak Welsapar’dır. Bu çalışmada Sovyetler Birliği döneminde yetişen ve günümüz Türkmen edebiyatının yurtdışındaki önemli temsilcilerinden biri olan Ak Welsapar’ın hayatı ile bağımsızlık öncesi ve sonrası yazdığı romanları üzerinde durulacaktır. Yine bu eserlerden hareketle Türkmen dili, kültürü ve edebiyatı hakkında bazı değerlendirmeler yapılacak, yazarın bağımsızlık öncesi ve sonrası yaşadığı hayal ve hakikat çatışması ile bunların sebepleri üzerinde durulacaktır.

Anahtar Kelimeler

Sovyetler Birliği, Türk lehçeleri, Ak Welsapar, roman

Kaynakça

• Welsapar, Ak. (1984). Gavunkelle, Magaryf Neşhirýaty, Aşgabat. _____________ (1988). Ahal Aýak Astynda, Türkmenistan Neşriýaty, Aşgabat.
• _____________ (1988). Aýpi Hakyndaky Rowaýat, Sovetskiy Pisatel Neşriýaty, Moskova. _____________ (1990). Böwsülen Tümlük, Sovet Edebiýaty Dergisi 11-12, Aşgabat. _____________ (1991). Eğri Kılıç, Ýaşlyk Dergisi 11-12, Aşgabat.
• _____________ (1992). Tilkiler Tiresinin Ary, Aşhabat Dergisi 1, Aşgabat. _____________ (1996). Mülli Tahyryñ Hudaýlygy, Grafiska Huset i Luleå, İsveç.
• _____________ (2004). Böwsülen Tümlük, Gün Neşriýat, Stockholm. _____________ (2002). Kepjebaş, Författares Bokmaskin, Stockholm. [Türkmence] _____________ (2005). Kobra, Pf “selena”, Tula. [Rusça]
• _____________ (2011). Kobra, Bokförlaget Tranan, Stockholm. [İsveççe] _____________ (2014). Kobra, Gün Neşriýaty, Stockholm. [Türkçe]