Traditional Influences on Character Creation of Absurd Plays and Sabahattin Kudret Aksal

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 3, 251 - 263, 30.09.2018

İpek Özalp Didem Ardalı Büyükarman

Öz

The Absurd Theater, which emerged in the West at the end of the 1950s and remained influential until the 1970s, has also influenced the Turkish theater. Although the Absurd theater writers who have taken their place in the theater literature as a result of historical events, artistic and philosophical thoughts had not written a manifesto, they had presented an opinion. The Absurd theater has found its place in the Turkish theater in the 1960s. Turkish playwrights who wrote absurd plays were not only influenced by the West. Experiences at the social and individual levels influenced the Absurd Turkish theater. It was also observed that the characteristics of the absurd theater were not far from the traditional Turkish theater. In this study, this process is discussed in three phases. At the introduction, the similar and differentiating aspects of the absurd theatre and the traditional theatre have been given and then the character creation processes have been evaluated. In order to exemplify, the absurd plays of Sabahattin Kudret Aksal, one of the writers of 1960 generation, have been evaluated and the traditional lines in these plays have been identified. Aksal's plays titled Kahvede Şenlik Var, Kral Üşümesi, Sonsuzluk Kitabevi, Bay Hiç and Önemli Adam have been discussed in terms of absurd theater and character creation. Evaluations have been based on the common aspects of Traditional Turkish theater and absurd theater. In the conclusion, in line with these assessments, it has been revealed the path followed by Aksal in creating his play characters.

Anahtar Kelimeler

Absurd, traditional Turkish theatre, theatre, Sabahattin Kudret Aksal

Absürt Oyunların Karakter Yaratımında Geleneksel Etkiler ve Sabahattin Kudret Aksal

Öz

Batı’da 1950’li yılların sonunda ortaya çıkan ve 1970’li yıllara kadar varlığını sürdüren Absürt tiyatro, Türk tiyatrosunu etkilemiştir. Tarihsel olaylar, sanatsal ve felsefi düşünce sonucu tiyatro yazınında kendine yer bulan Absürt tiyatro yazarları bir manifesto yazmasalar da bir görüş birliği ortaya koymuşlardır. Absürt oyunlar yazan Türk oyun yazarların ise salt Batı etkisinde kaldığı söylenemez. Bu yazarlar Absürt Tiyatro’nun yanı sıra geleneksel Türk tiyatrosundan da beslenmişlerdir. Bu çalışma üç aşamada ele alınmıştır. Giriş kısmında absürt tiyatro ve geleneksel tiyatronun benzer ve ayrılan özellikleri verilmiş, ardından karakter yaratım süreçleri değerlendirilmiştir. Örneklendirmek adına 1960 kuşağı yazarlarından olan Sabahattin Kudret Aksal’ın absürt oyunları değerlendirilip bu oyunların içinde yer alan geleneksel çizgiler belirlenmiştir. Aksal’ın Kahvede Şenlik Var, Kral Üşümesi, Sonsuzluk Kitabevi, Bay Hiç ve Önemli Adam oyunları absürt tiyatro ve karakter yaratımı açısından ele alınmıştır. Değerlendirmeler, Geleneksel Türk tiyatrosunun ve absürt tiyatronun kesiştiği noktalar temel alınarak gerçekleştirilmiştir. Sonuç kısmında bu değerlendirmeler doğrultusunda Aksal’ın oyun kişilerini oluştururken nasıl bir yol izlediği ortaya konmuştur.

Anahtar Kelimeler

Absürt, Geleneksel Türk Tiyatrosu, tiyatro, Sabahattin Kudret Aksal

Kaynakça

• Aksal, S. K. (1998). Oyunlar evin üstündeki bulut’tan önemli adam’a. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• And, M. (1969). Geleneksel Türk tiyatrosu (kukla-karagöz-ortaoyunu). Ankara: Bilgi Yayınevi.
• Çalışlar, A. (1995). Tiyatro ansiklopedisi. Ankara: Kültür Bakanlığı.
• Dinç, B. D. (2005). Sabahattin Kudret Aksal tiyatrosu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Emeksiz, A. (2001). Orta oyunu kitabı. İstanbul: Kitabevi.
• İpşiroğlu, Z. (1996). Uyumsuz tiyatroda gerçeklik. İstanbul: Mitos-Boyut Yayıncılık.
• Keser, G. (2007). Sabahattin Kudret Aksal’ın tiyatroları ve tiyatroculuğu. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Nutku, Ö. (1972). Dünya tiyatrosu tarihi (XVIII. yüzyıl sonundan günümüze kadar) cilt II. Ankara: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• Pekman, Y. (2010). Çağdaş tiyatromuzda geleneksellik. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınları.
• Şener, S. (2015). Dünden Bugüne Tiyatro Düşüncesi. Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Şener, S. (1972). Çağdaş Türk tiyatrosunda insan (1923-1972). Ankara: Ankara Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Yayınları.
• Yüksel, A. (1997). Çağdaş Türk tiyatrosunda on yazar. İstanbul: Mitos-Boyut Yayınevi.