Reduplications as a Word-Formation Method

Yıl 2018, Cilt: 6 Sayı: 3, 499 - 503, 30.09.2018

Yasemin Çürük

Öz

Reduplication is a common style of expression in the World languages. Turkish is also one of the languages commonly used these reduplications. For this reason, reduplications have been studied for many times. These studies are generally syntactic because reduplications are syntactic construction that reinforcing meaning. However, there are also some examples in which the reduplications became stereotyped and lexicalise or those that emerged directly. In this case, the reduplications become morphological. But what really matters is whether the new word constructs should be regarded as a reduplication or a subtype of compound words. Because the structure of the reduplicated words is similar to the structure of the compound words. For this reason, in this study it will be evaluated whether the reduplications that contribute to the derivation of new words will be handled under a compound word heading.

Anahtar Kelimeler

Reduplication, word-formation, syntax, morphology, Turkish

Sözcük Türetme Yöntemi Olarak İkileme

Öz

İkilemeler, pek çok dünya dilinde olduğu gibi Türkçede de sıkça kullanılan bir anlatım biçimidir. Bu nedenle ikilemeler üzerine pek çok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalar genel olarak sözdizimseldir. Çünkü ikilemeler sözdizimsel yapılardır ve anlamı pekiştirme görevine sahiptirler. Ancak ikilemelerin kalıplaşıp yeni sözcük oluşturduğu veya doğrudan ortaya çıkan örnekler de dilimizde mevcuttur. Bu durum bu zamana kadar sözdizimsel bakımdan ele alınmış olan ikilemelerin biçimbilimsel bakımdan da incelenebileceğini gösterir. Bu çalışmada yeni sözcük ortaya koyan yapılar ikileme olarak mı alınmalı yoksa birleşik sözcüklerin alt türü olarak mı değerlendirilmelidir sorularına odaklanılacaktır. Yeni sözcük oluşturan ikilemelerin yapısı ile birleşik sözcüklerin yapısı benzer olduğundan bu çalışmada yeni sözcük türetmeye katkı sağlayan ikilemelerin, birleşik sözcük başlığı altında ele alınıp alınmayacağı konusu değerlendirilecektir.

Anahtar Kelimeler

İkileme, sözcük türetimi, sözdizimi, biçimbilim, Türkçe

Kaynakça

• Ağca, M. (2017). Türkçede Bir Söz Türetim Yöntemi ve Gramatikal İşaretleyici Olarak Yineleme. Türkbilig, 2017/34: 89-104
• Aktan, B. (2010). “Divanü Lügâti’t-Türk’te İkilemeler”, Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Türkiyat Araştırmaları Dergisi, 28 (Güz), 1-12
• Caferoğlu, A. (2015). Eski Uygurca Sözlüğü. 3. Baskı. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Çürük, Y. (2017). Türkçede Birleşik Sözcükler: İsimler. Basılmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Yeni Türk Dili Bilim Dalı.
• Derleme Sözlüğü (1962-1982). Cilt I-XII. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ergin, M. (1972). Türk Dil Bilgisi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları.
• Gökdayı, H. (2008). Türkçede Kalıp Sözler. Bilig Kış / 2008 sayı 44: 89-110.
• Hatipoğlu, V. (1971). Türk Dilinde İkileme. Ankara: TDK Yayınları: 328.
• Korkmaz, Z. (2007). Gramer Terimleri Sözlüğü. Ankara: TDK Yayınları.
• Ölmez, Z. K. (1997), Kutadgu Bilig’de İkilemeler (1), Türk Dilleri Araştırmaları 7 (1997): 19-40
• Topaloğlu, A. (1989). Dilbilgisi Terimleri Sözlüğü. İstanbul: Ötüken Yayınları: 207.