Evaluation of High School Students’ Reader Self- Efficacy in terms of Various Variables

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 13 - 22, 30.03.2019

Ayşe Derya Eskimen

Öz

The aim of this study is to investigate whether the reader self-efficacy of high school students' has changed depending on
various variables. The data related to the study was collected with the Reader Self-Efficacy Scale developed by Ülper, Yaylı and
Karakaya (2013). The study was carried out with 540 students attending various high schools in the center of Kütahya province
during the fall semester of 2017-2018 academic year. Descriptive statistics were used in data analysis. The data collected through
the questionnaire was expressed by independent sample t test and single factor variance analysis (ANOVA). According to the
results of the study, there was no statistically significant difference between the mean scores of the students' self-efficacy scale
according to their gender. It was observed that the school type variable has differences in favor of students who study in science
high school and that there is no significant difference between parents ' level of education and reader's self-efficacy. Students
who love Turkish language and literature and read books have a significantly higher self-esteem score than students who do
not like reading books. In terms of reading frequency, it was determined that the difference between the reader self-sufficiency
scale scores was against students who did not read or read at all. For this purpose, a significant relationship was found between
the number of books per year and the number of readers ' self-efficacy in favor of the students who read more books. It was
concluded that the average of the reader self-efficacy scores of the students who have library in their home/living places were
higher than those of the students who have not library. In this study, the results and suggestions were presented based on the
obtained findings.

Anahtar Kelimeler

Reading, self-efficacy, reader self-efficacy, Turkish language and literature.

Lise Öğrencilerinin Okur Öz Yeterliklerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi

Öz

Bu araştırmada amaç, liselerde öğrenim gören öğrencilerin okur öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere bağlı olarak değişip
değişmediğini incelemektir. Araştırmaya ilişkin veriler, Ülper, Yaylı ve Karakaya (2013) tarafından geliştirilmiş olan “Okur Öz
yeterlik Ölçeği” ile toplanmıştır. Çalışma, 2017-2018 eğitim öğretim yılı güz döneminde Kütahya ili merkezinde çeşitli liselerde
öğrenim görmekte olan 540 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Verilerin analizinde betimsel istatistikler kullanılmış; anket
aracılığıyla toplanan veriler, bağımsız örneklem t testi ve tek faktörlü varyans analizi (ANOVA) ile anlamlandırılmıştır.
Araştırma bulgularına göre öğrencilerin cinsiyetleri ile okur öz yeterlik ölçeği puan ortalamaları arasında istatistiksel olarak
anlamlı fark bulunamamıştır. Sınıf düzeyleri ile okur öz yeterlik puan ortalamaları arasındaki farkın 9. sınıflar aleyhine olduğu
belirlenmiştir. Okur öz yeterlikleri ile okul türü değişkeninin fen lisesinde öğrenim gören öğrenciler lehine farklılık gösterdiği;
anne-baba eğitim düzeyi ile okur öz yeterlik arasında ise anlamlı fark olmadığı görülmüştür. Türk Dili ve Edebiyatı dersini ve
kitap okumayı seven öğrencilerin okur öz yeterlik ölçeği puan ortalamaları, bu dersi ve kitap okumayı sevmeyen öğrencilerin
puan ortalamalarına göre anlamlı düzeyde daha yüksek bulunmuştur. Kitap okuma sıklığı bakımından ise okur öz yeterlik
ölçeği puan ortalamaları arasındaki farkın hiç okumayan ya da daha az okuyan öğrenciler aleyhinde olduğu tespit edilmiştir.
Buna yönelik olarak yıllık okunan kitap sayısı ile okur öz yeterlikleri arasında da fazla okuyan öğrenciler lehinde anlamlı bir
ilişki tespit edilmiştir. Evinde/yaşanılan yerde kitaplık olan öğrencilerin okur öz yeterlik ölçeği puan ortalamalarının kitaplık
olmayan öğrencilere göre daha yüksek olduğu sonucuna da ulaşılmıştır. Çalışmada, elde edilen bulgulardan hareketle sonuç ve
öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Okuma, öz yeterlik, okur öz yeterlik, Türk Dili ve Edebiyatı.

Kaynakça

• Arslan, A. (2013). Okuma becerisi ile ilgili makalelerde cinsiyet değişkeni. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 2 (2), 251-265.
• Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: a social cognitive theory. Englewood Cliffs, NJ: Prentice-Hall.
• Başaran, M. ve Ateş, S. (2009). İlköğretim beşinci sınıf öğrencilerinin okumaya ilişkin tutumlarının incelenmesi. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29 (1), 73-92.
• Ekici, G. (2008). Sınıf yönetimi dersinin öğretmen adaylarının öğretmen öz-yeterlik algı düzeyine etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 35, 98-110.
• Ekinci, H. (2013). Öğretmen adaylarının özyeterlik algıları: Müzik, resim ve beden eğitimi, Turkish Studies, 8 (3), 189-196.
• Epçapan, C. (2012). Ortaokul öğrencilerinin eleştirel okuma becerileri ile okumaya ilişkin tutumları arasındaki ilişki. Turkish Studies, 7 (4-II), 1711-1726.
• Gökçe, B. (1988). Toplumsal bilimlerde araştırma. Ankara: Savaş Yayınları. Günay, D. (2001). Metin bilgisi. İstanbul: Multilingual Yayınları.
• Gündemir, Y. (2002). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama becerilerinin gelişimlerinin ölçülmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Güneş, F. (2007).Türkçe öğretimi ve zihinsel yapılandırma. Ankara: Nobel Yayıncılık İnnalı, H., Ö. ve Aydın, İ. S. (2014). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin çeşitli değişkenlere göre incelenmesi, Turkish Studies, 9(9), 651-682.
• İşeri, K. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerinin okuma tutumlarının incelenmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 468-487.
• Karakoç Öztürk, B. (2015). Ortaokul öğrencilerinin okur öz yeterlikleri üzerine bir araştırma: Adana ili örneği, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(21), 908-936.
• Karasar, N. (2009). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık. Kayış, A. (2010). SPSS uygulamalı çok değişkenli istatistik teknikleri. (Ş. Kalaycı Ed.). Ankara: Asil Yayın Dağıtım.
• Köseoğlu, E. (2011). İlköğretim 7. sınıf öğrencilerinin okuduğunu anlama düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. Kutluca, T. ve Ekici, G. (2010). Öğretmen adaylarının bilgisayar destekli eğitime ilişkin tutum ve özyeterlik algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education), 38, 177-188.
• Mete, G. (2012). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okuma alışkanlığı üzerine bir araştırma(malatya ili örneği). Dil ve Edebiyat Eğitimi Dergisi, 1(1), 43-66.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2018). Ortaöğretim Türk Dili ve Edebiyatı dersi (9,10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı, http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=353.
• Özbay, M. (2007). Türkçe özel öğretim yöntemleri II (2.baskı), Ankara: Öncü Yayınevi. Sallabaş, M. E. (2008). İlköğretim 8. sınıf öğrencilerinin okumaya yönelik tutumları ve okuduğunu anlama becerileri arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 9 (16), 141–155.
• Senemoğlu, N. (2011). Gelişim, öğrenme ve öğretim kavramdan uygulamaya. Ankara: Pegem Akademi, s. 230. Tavşancıl, E. (2010). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Uçgun, D. (2014). 8. sınıf öğrencilerinin okur öz yeterliklerinin incelenmesi: Niğde ili örneği International Journal of Language Academy, 2(2), 38/47.
• Ülper, H. ve Bağcı, H. (2012). Türkçe Öğretmeni Adaylarının Öğretmenlik Mesleğine Dönük Öz Yeterlik Algıları, Turkish Studies, 7 (2), 1115-1131.
• Ülper, H., Yaylı, D. ve Karakaya, İ. (2013). Okur öz yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 85-100.
• Ünal, M. (2012). 6. sınıf öğrencilerinin okuma tutumlarının okuduğunu anlamaya olan etkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi.
• Ünlü, H., Sünbül, A. M. ve Aydos, L. (2008). Beden eğitimi öğretmenleri yeterlilik ölçeği geçerlilik ve güvenirlik çalışması, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 9, (2), 23-33