Edebi Bir Eserde İki Görünüşlü Fiillerin Kullanımı (Y. İ. Zamyatin’in “Biz” Romanı Üzerine Bir Değerlendirme)

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 2, 379 - 392, 30.06.2020

Sevda Polat

https://doi.org/10.29228/ijlet.39752

Öz

Birçok Slav dilinde olduğu gibi Rus dilinde de görünüş kategorisi konu başlığı (Rus. Kategoriya vida) en önemli dil bilgisi
konularından biridir. Görünüş, fiillerin tipik bir özelliği olup Rusçada yer alan tüm fiillerde bulunur ve fiil kategorileri arasında
yer alır. Bu fiil kategorisi, zaman içindeki eylemin akışını ve eylemin tamamlanıp tamamlanmadığıyla ilişkisini tanımlar. Aynı
zamanda fiilleri cümle içindeki görevine göre bitmiş ve bitmemiş olarak ikiye ayırır. Fiiller, ön ek veya son ek alarak ya da farklı
formlara dönüşerek bir çift bitmiş veya bitmemiş görünüş çifti oluşturur. Ancak, tüm fiiller görünüş çifti oluşturmaz. Çifti
olmayan fiiller kendi aralarında tek görünüşlü ve iki görünüşlü olarak ikiye ayrılmaktadır. Sadece bitmiş veyahut sadece
bitmemiş görünüşe sahip olan fiiller tek görünüşlü fiillerdir. Rusça söz varlığının önemli bir bölümünü oluşturan iki görünüşlü
fiiller hem bitmiş hem de bitmemiş durum anlamını taşıyabilirler. Bu makalede, Rusça dil bilgisi konuları içinde yer alan görünüş
kategorisi hakkında bilgi verilecek ve iki görünüşlü fiiller ele alınacaktır. İki görünüşlü fiiller, sadece metin içinde yer aldıklarında
kendini bitmiş veya bitmemiş olarak belli etmektedirler. Bu makalenin amacı edebi eserlerde iki görünüşlü fiillerin kendine özgü
özelliklerinin tanımlanmasıdır. Bu amaç için Rus yazar Yevgeniy Zamyatin' in “Biz” (Rus. Mı) eseri ele alınmıştır. Eserde
kullanılan iki görünüşlü fiillerin geçtiği paragraflar incelenmiş ve hangi durumlarda bitmiş hangi durumlarda ise bitmemiş
görünüşte kullanıldığı anlatılmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Rusça, Fiil, Görünüş, Bitmiş ve Bitmemiş Görünüş, İki Görünüşlü Fiil.

Kaynakça

• Bulanin, L. L. (1976). Trudnıye voprosı morfologii. Posobiye dlya uçiteley. Moskva: Prosveşeniye. Çertkova, M.Y. ve Çang, Pey-Çi. (1998). Evolyutsiya dvuvidovıh glagolov v sovremennom russkom yazıke. Russian Linguistics Vol. 22, No. 1,13-34
• Dietrich, A. P. (2001). Dictionary of linguistic terms. İstanbul: Multilingual Yabancı Dil Yayınları. Gorobets, E. A. (2008). Dvuvidovıye glagolı v sovremennom russkom yazıke: problema statusa i klassifikatsii. Yayımlanmış doktora tezi. Kazan Devlet Üniversitesi. Kazan.
• Korkmaz, Z. (2017). Türkiye Türkçesi Grameri Şekil Bilgisi. Ankara: Türk Dil Kurumları Yayınları.
• Muçnik, İ. P. (1971). Grammatiçeskiye kategorii glagola i imeni v sovremennom russkom literaturnom yazıke. Moskva: Nauka.
• Naumova, İ. A. (2014). Morfologiya prosrom yazıkom. Erişim adresi Versiya 2.3 / 11.12.14 / www.goldrussian.ru
• Ojegov, S. İ. ve Şvedova, N. Y. (2001). Tolkovıy slovar' russkogo yazıka. Moskva: Azbukovnik