A STYLISH LOOK AT SOME OF ASAF HÂLET CELEBI'S POEMS WHICH INCLUDES ISLAMIC MYSTISM AND ITS MYSTERIES

Yıl 2022, Cilt: 10 Sayı: 3, 23 - 37, 30.09.2022

Batuhan Şuoruç

https://doi.org/10.29228/ijlet.63430

Öz

Style is the most distinctive feature that allows us to distinguish an author's work from other writers. One of the many elements
that reveal the style is the inner world of the poet. The words, concepts and terms he prefers to use, using the connotation
power of words, conveying the lives of those who determine his inner world or spiritual perspective to life, referring to them
and expressing this in a language unique to him can be considered as the style of the poet.
Asaf Hâlet Çelebi is one of the poets who made literary productions with pure poetry understanding in Turkish literature.
When we look at the poems of the poet, it is seen that he gives wide place to Islamic mystics and mystical terminology. The poet
has developed new uses of his own by expanding the possibilities of the poetic language as much as possible, and has
succeeded in increasing the qualities of the images that come to life in the mind of the reader by using the meanings he
attributes to the words in a multidimensional way.
In this study, we tried to determine and show how Islamic mysticism appeared in some of Çelebi's poems

Anahtar Kelimeler

Asaf Hâlet Çelebi, poem, style, mysticism

ASAF HÂLET ÇELEBİ’NİN İSLAM MİSTİSİZMİNE VE MİSTİKLERİNE YER VERDİĞİ BAZI ŞİİRLERİNE ÜSLUP AÇISINDAN BİR BAKIŞ

Öz

Üslup; bir yazarın, eserine bakıldığında onu diğer yazarlardan ayırmamızı sağlayan en belirgin özelliktir. Üslubu ortaya çıkaran birçok unsurdan biri şairin iç dünyasıdır. Kullanmayı tercih ettiği kelimeler, kavramlar ve terimler, kelimelerin çağrışım gücünden yararlanma yoluna gitmesi, kendi iç dünyasını yahut manevi olarak hayata bakış açısını belirleyen kişilerin hayatlarını şiirine taşıması, onlara telmihte bulunması ve bunları kendisine özgü bir dille ifade etmesi şairin üslubu olarak değerlendirilebilir. Türk edebiyatında saf şiir anlayışıyla edebî üretimler gerçekleştirmiş şairlerden biri Asaf Hâlet Çelebi’dir. Şairin, şiirlerine bakıldığında İslam mistiklerine ve tasavvufî terminolojiye geniş ölçüde yer verdiği görülür. Çelebi, şiir dilinin imkânlarını olabildiğince genişleterek kendisine ait yeni kullanımlar geliştirmiş, kelimelere yüklediği anlamları çok boyutlu bir şekilde kullanarak okurun zihninde canlanan imgelerin niteliklerini artırmayı başarmıştır. Bu çalışmamızda İslam mistisizminin Çelebi’nin bazı şiirlerinde nasıl bir üslupla belirdiğini tespit etmeye ve göstermeye çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Asaf Hâlet Çelebi, şiir, üslup, mistisizm

Kaynakça

• Akıncı, MA. (2019). “Türk şiirinde ilk mistik-Asaf Halet Çelebi”, Mavi Atlas, 7(1), s. 299-308.
• Aktaş, Ş. (2007). Edebiyatta üslup ve problemleri, Akçağ Yayınları, 5. bs., Ankara.
• Ayvazoğlu, B. (2014). He’nin iki gözü iki çeşme bir Asaf Hâlet Çelebi biyografisi, Kapı Yayınları, İstanbul.
• Ayvazoğlu, B. (2021). Aşk estetiği İslâm sanatlarının estetiği üzerine bir deneme, Kapı Yayınları, 6. bs., İstanbul.
• Bakınç, B. (2014). Asaf Hâlet Çelebi’nin şiirlerinin kaynakları, İstanbul Kültür Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• Calvino, İ. (2021). Amerika dersleri - gelecek binyıl için altı öneri, çev. Kemal Atakay, Yapı Kredi Yayınları, 5. bs., İstanbul.
• Cebecioğlu, E. (2014). Tasavvuf terimleri ve deyimleri sözlüğü, Otto Yayınları, 6. bs., Ankara.
• Çelebi, AH. (2018). Bütün şiirleri, Everest Yayınları, 3. bs., İstanbul.
• Çelebi, AH. (2018). Bütün yazıları, haz. Hakan Sazyek, Everest Yayınları, İstanbul.
• Çetin, N. (2019). Şiir çözümleme yöntemi, Akçağ Yayınları, 15. bs., Ankara.
• Çetin, N. (2021). Roman çözümleme yöntemi, Akçağ Yayınları, 17. bs., Ankara.
• Çıkla, S. (2015). Türk Edebiyatında Manzum Poetikalar 1860-1960, Akçağ Yayınları, 2. bs., Ankara.
• Çıkla, S. (2019). Kurmacanın peşinde - hikâye ve roman yazıları, Çolpan Kitap, Ankara.
• Çoban, A. (2014). Edebiyatta üslûp üzerine (sözün tadını dilde duymak), Akçağ Yayınları, Ankara.
• Divlekçi, C. (2007). “Tarihsel Süreç İçerisinde Üslûba İlişkin Tanım Çabaları ve Bir Tanım Denemesi (I)”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XLVIII, S. II, s. 117-133.
• Durmuş, G. (2015). “Asaf Hâlet Çelebi ve Necip Fazıl Kısakürek’in Mansûr başlıklı şiirleri”, Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, Yıl: 3, S. 17, s. 343-354.
• Erözçelik, S. (2018). “Son vezir Asaf’ın şiir dünyasında Nedircik yavruları, bir ipuçlandırma çalışması”, Asaf Hâlet Çelebi, Bütün Şiirleri, haz. Selahattin Özpalabıyıklar, 3. bs., İstanbul.
• https://kuran.diyanet.gov.tr/tefsir/Enbiy%C3%A2-suresi/2541/58-61-ayet-tefsiri (06.06.2022).
• https://kuran.diyanet.gov.tr; (30.05.2022) ve https://kuran.diyanet.gov.tr, (27.06.2022).
• Huyugüzel, ÖF. (2018). Eleştiri terimleri sözlüğü, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Karabulut, M. (2012). “Edebî metinlerde dil ve üslup incelemeleri ve Edip Cansever’in dil ve üslubunda psikolojik unsurlar”, VII. Uluslararası Türk Dili Kurultayı Bildirileri, Ankara, s. 1611-1629.
• Miyasoğlu, M. (1993). Asaf Hâlet Çelebi, Akçağ Yayınları, Ankara.Önal, M. (2008). “Edebî dil ve üslup”, Ankara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, S. 36, s. 23-47.
• Özdenören, R. (2018). Edebiyat ve hayat, İz Yayıncılık, 3. bs., İstanbul.
• Öztürk, YN. (2021). Enel hak isyanı: Hallâc-ı Mansûr (Darağacında Miraç), C. II, Yeni Boyut Yayınları, 8. bs., İstanbul.
• Ulutaş, N. (2008). “Asaf Hâlet Çelebi’nin şiirlerinde tasavvufî tema”, Uludağ Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, Yıl: 9, S. 15, s. 473-495.
• Yavuz, H. (2005). Yazın, dil ve sanat, Boyut Yayınları, 3. bs., İstanbul.
• Yavuz, H., Yılmaz, E. ve Afacan, A. (2016). Yaz sohbetleri, Timaş Yayınları, İstanbul.