Yapısal, Eleştirel ve Eğitsel Yönlerden İlk Gençlik Dönemi Eseri: Küçük Kara Balık

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 14 - 32, 30.06.2023

Busegül Can Aliye Uslu Üstten

https://doi.org/10.29228/ijlet.69773

Öz

Okuma sadece okul dönemiyle sınırlı olmayan, bireyin hayatı boyunca kullanacağı bir eylemdir. Okuma kültürü edinmiş bireyler yetiştirmenin önemi burada ortaya çıkmaktadır. Okuma kültürü olan bireyler yetiştirebilmek için kitapların bazı özellikleri taşıması gerekmektedir. Konu, izlek, plan, iletiler, karakterler, dil ve anlatımı kapsayan iç yapı özellikleri; büyüklük, kâğıt, kapak/cilt, sayfa düzeni, harfler, resimleri kapsayan dış yapı özellikleri, temel eğitim ilkelerini ve eleştirel düşünme becerilerinin olduğu kitaplar nitelikli sayılmaktadır. Bu özelliklerle birlikte kitabın çocuğa görelik ilkesine de uygun olması gerekmektedir. Bu araştırmanın amacı, Samed Behrengi’nin Küçük Kara Balık adlı çocuk kitabını iç yapı- dış yapı özellikleri, temel eğitim ilkeleri ve eleştirel düşünme becerileri açısından çocuğa görelik ilkesi göz önünde bulundurularak incelemektir. Araştırmada “betimsel çözümleme” tekniği kullanılmıştır. Yapılan incelemeler sonucunda Küçük Kara Balık adlı çocuk kitabının iç yapı- dış yapı özellikleri, temel eğitim ilkeleri ve eleştirel düşünme becerileri açısından nitelikli ve çocuğa görelik ilkesine uygun olduğu belirlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Çocuk edebiyatı, Temel eğitim ilkeleri, Eleştirel düşünme becerileri

The First Youth Work in Terms of Structural, Critical and Educational Ways: Küçük Kara Balık

Öz

Reading is not a skill that should be limited to the school period, but an action that an individual will use throughout its life. The importance of raising individuals who have acquired a reading culture emerges here. In order to raise individuals with a reading culture, books must have some features. Internal structure features including subject, theme, plan, messages, characters, language and expression and external structure features such as size, paper, cover/ vol, page layout, letters, pictures and books which have basic educational principles and critical thinking skills are considered qualified. Along with these features, the book must also comply with the principle of child relativity. The aim of this research is to examine Samed Behrengi’s children book named “Küçük Kara Balık” in terms of internal structure features, external structure features and basic education principles and critical thinking skills, also considering the principle of relativity to the child. In the research, “descriptive analysis” technique was used. As a result of the examinations, it has been determined that the children book named “Küçük Kara Balık” is qualified in terms of internal structure features, external structure features, basic education principles, critical thinking skills and is suitable for the principle of relativity to the child.

Anahtar Kelimeler

Children's literature, Critical thinking, Critical thinking skills

Kaynakça

• Başoğlu, N., & Mutlu, B. (2012). İlköğretim Türkçe ders kitaplarında yer alan metinlerin eleştirel düşünme eğitimine uygunluğu. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 983-998.
• Behrengi, S. (2020). Küçük Kara Balık. İstanbul: Can Çocuk.
• Canlı, S., & Aslan, C (2018). Çetin Öner’in “Gülibik” adlı çocuk romanının yapısal ve eğitsel ilkeler açısından incelenmesi. İlköğretim Online (elektronik), 812-833.
• Demiray, K. (1975). Türkçe çocuk edebiyatı. İstanbul: MEB Devlet Kitapları.
• Erşahan İspirt, K. (2019). Michael Ende’nin çeviri çocuk edebiyatı kitaplarının çocuk edebiyatına uygunluğu ve çocuk edebiyatının temel ögeleri bakımından incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, Kütahya.
• Flew, A. (2008). Dosdoğru düşünmenin yolu: eleştirel akıl yürütmeye giriş (H. Gündoğdu, Çev.). Ankara: Liberte Yayınları.
• Gönen, M., Uludağ, G., Tanrıbuyurdu, E., & Tüfekçı̇, E. (2014). 0-3 yaş çocuklarına yönelik resimli çocuk kitaplarının özelliklerinin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 126-139.
• Güleryüz, H. (2006). Yaratıcı çocuk edebiyatı. Ankara: Pegem A. Yayınları.
• Kanmaz, F. E. (2019). Eleştirel düşünme becerisi edindirme bağlamında çocuk ve gençlik kitaplarının incelenmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kanmaz, F. E., & Aslan, C. (2022). Eleştirel düşünme becerisi edindirme bağlamında çocuk ve gençlik kitaplarının incelenmesi. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 55(2), 421-446.
• Kıldan, A. O., & Bilgici, B. G. (2011). Okulöncesi eğitim alan çocukların ebeveynlerinin çocuk kitabı seçme ölçütlerine ilişkin görüşlerinin belirlenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 192, 105-120.
• Nosich, G. (2016). Eleştirel düşünme rehberi (B. Aybek, Çev.). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Paul, R., & Elder, L. (2016). Kritik düşünce, yaşamınızın ve öğrenmenizin sorumluluğunu üstlenmek için araçlar. (E. Aslan & G. Sert, Çev.). Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Ruggiero, V. R. (2017). Eleştirel Düşünme İçin Bir Rehber (Ç. Dedeoğlu, Çev.) İstanbul: Alfa Yayınları.
• Sever, S. (2012). Çocuk ve edebiyat (6.Baskı). İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Sever, S. (2019). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. İzmir: Tudem Yayıncılık.
• Sever, S., Dilidüzgün, S., Neydim, N., & Aslan, C. (2007). İlköğretimde çocuk edebiyatı. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Sever, S., Dilidüzgün S., Öztürk, A. & Adıgüzel, H. Ö. (2013). Okulöncesinde çocuk edebiyatı. Zeliha G. (Ed.). Eskişehir Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Şahinel, S. (2015). Eleştirel düşünme. (Ö. Demirel, Ed.). Eğitimde yeni yönelimler (ss.123- 136). Ankara: Pegem Akademi.
• Türk Dil Kurumu. (t.y). Eleştiri. İçinde Güncel Türkçe sözlük. Erişim tarihi: Mart 27, 2023, https://sozluk.gov.tr/
• Yalçın, A., & Aytaş, G. (2012). Çocuk edebiyatı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.