Examining Turkish Textbooks in Terms of Theme Teaching

Yıl 2023, Cilt: 11 Sayı: 2, 33 - 51, 30.06.2023

Feride Ugan Murat Ateş

https://doi.org/10.29228/ijlet.69208

Öz

In this study, it is aimed to examine the secondary school Turkish textbooks in terms of theme teaching. Textbooks-5th Grade Anıttepe, 6th-7th-8th Grades MEB, 6th Grade Ata and 7th Grade Özgün Turkish Textbooks-were analysed using the document analysis method. As a result of the investigations, it was concluded that the activities related to theme teaching in the examined textbooks show a distribution in accordance with the compulsory and optional themes determined in the Turkish curriculum, the compulsory and elective themes determined in the program are included at every grade level, the activities do not show a homogeneous distribution in terms of language skills, listening skill is a skill that is neglected in activities, the direct text-based activities related to the theme are mostly aimed at reading/comprehension basic skills, the activities give the impression of being the same despite the fact that the activities related to speaking and writing skills allow to be answered independently from the text, the instructions in the activities are generally clear and understandable, activities can be developed in terms of functionality, each of the activities prepared in the context of the theme is in accordance with the subject suggestions that may develop around the main theme, the activities are suitable for the acquisitions in terms of basic language skills in the Turkish curriculum.

Anahtar Kelimeler

Turkish textbook, Theme, Theme Teaching, Turkish Teaching

Türkçe Ders Kitaplarının Tema Öğretimi Açısından İncelenmesi

Öz

Bu çalışmada, ortaokul Türkçe ders kitaplarının tema öğretimi açısından incelenmesi amaçlanmıştır. Ders kitapları-5.Sınıf Anıttepe, 6-7-8. Sınıflar MEB, 6.Sınıf Ata ve 7.Sınıf Özgün Türkçe Ders Kitapları- doküman analizi yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Yapılan incelemeler sonucunda incelenen ders kitaplarındaki tema öğretimine ilişkin etkinliklerin Türkçe programında belirlenen zorunlu ve seçmeli temalara uygun birer dağılım gösterdiği, programda belirlenen zorunlu ve seçmeli temalara her sınıf seviyesinde yer verildiği, etkinliklerin dil becerileri anlamında homojen bir dağılım göstermediği, dinleme becerisinin etkinliklerde ihmâl edilen bir beceri olduğu, temaya ilişkin doğrudan metne dayalı etkinliklerin daha çok okuma/anlama temel becerisine yönelik olduğu, konuşma ve yazma becerisine ilişkin etkinliklerin metinden bağımsız cevaplandırılmaya imkân sunmasına rağmen etkinliklerin birbirinin aynısı izlenimi verdiği, etkinliklerdeki yönergelerin genel anlamda açık ve anlaşılır olduğu, etkinliklerin işlevsellik noktasında geliştirilebileceği, tema bağlamında hazırlanan etkinliklerin her birinin ana tema etrafında gelişebilecek konu önerilerine uygunluk halinde olduğu, etkinliklerin Türkçe öğretim programında yer alan temel dil becerileri açısından kazanımlara uygun olduğu sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe ders kitabı, Tema, Tema Öğretimi, Türkçe Öğretimi

Kaynakça

• Akyol, Ş. (2010). İlköğretim 6. Sınıf Türkçe Ders Kitaplarında Yer Alan Sevgi Temasının Değerler Eğitimi Açısından İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çanakkale.
• Alkış Küçükaydın, M. (2013). İlköğretim 3. sınıf Türkçe ders kitapları ve öğretmen kılavuz kitabının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına uygunluk düzeyi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Arı, G. (2010). Türkçe ders kitaplarında fiziksel ve biçimsel görünüm. H. Ülper (Editör), türkçe ders kitabı çözümlemeleri (s. 39-52). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Akyol, H. (2010). Dil bilgisi ve imlâ. L. Küçükahmet, (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu: Türkçe (2. baskı) içinde (s.17). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Bircan, M. A. (2014). İlkokul 1. sınıf Türkçe öğrenci çalışma kitabı ve kılavuz kitabının yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına uygunluk düzeyi. Yüksek Lisans Tezi, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Canpolat, Ö. (2019). 5. sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin tema ve konu uygunluğunun öğretmen görüşlerine göre incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzincan.
• Ceyhan, E. ve Yiğit, B. (2004). Konu alanı ders kitabı incelemesi. Ankara: Anı Yayıncılık.
• Çerçi, A. (2013). Konuşma eğitiminin telaffuz vurgu ve tonlama konularının dinleme destekli öğretimi. Doktora Tezi, Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
• Çerçi, A. ve Derman, S. (2016). Türkçe dersi etkinliklerine yönelik tutum ölçeği geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Anadili Eğitimi Dergisi, 4(4), 461-473.
• Çevik, A. & Güneş, F. (2017). Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 272-286
• Çomak, G. (2009). İlköğretim kurumlarının 6. sınıflarında okutulan yeni müfredata uygun Türkçe ders kitaplarının şekil ve içeriği, öğretmen kılavuz kitaplarında önerilen sorular üzerine bir inceleme. Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Demirel Ö. ve Kıroğlu K. (2006). Konu alanı ders kitabı incelemesi (2. baskı). Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Güneş F. (2002). Ders kitaplarının incelenmesi. Ankara: Ocak Yayınları.
• Hayırsever, F. (2010). Sosyal bilgiler ders, öğretmen kılavuz ve öğrenci çalışma kitaplarının sosyal bilgiler öğretim programında kazandırılması hedeflenen 51 temel beceriler açısından değerlendirilmesi. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Karataş, A. G. (2019). Yabancı dil olarak Türkçe öğreten öğretim elemanlarının etkinlik algıları ve etkinlik geliştirme/uygulama durumlarına yönelik bir inceleme. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Gaziantep Üniversitesi.
• Kılıç, A. ve Seven, S. (2002). Konu alanı ders kitabı incelemesi (2. baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Millî Eğitim Bakanlığı, (2005). İlköğretim Türkçe dersi (1-5. Sınıflar) öğretim programı ve kılavuzu. Ankara: Devlet Kitapları Müdürlüğü Basım Evi.
• MEB (2019). Türkçe Dersi öğretim programı (İlkokul ve Ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. Sınıflar). Ankara: Millî Eğitim Bakanlığı Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı.
• Özbay, M. (2014). Türkçe özel öğretim yöntemleri II (6. baskı). Ankara: Öncü Kitap Basımevi.
• Sarıkaya, B. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarındaki etkinliklerin incelenmesi. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, 64, 563-580.
• Şahan, N. ve Çerçi, A. (2018). Türkçe dersi etkinliklerine yönelik algı ölçeği geliştirilmesi: geçerlilik ve güvenirlik çalışması. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 7(1), 411-430.
• Şen, Ü. (2008). 6.sınıf Türkçe ders kitaplarındaki metinlerin ilettiği değerler açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Eğitimi ve Öğretimi Sempozyumu, KKTC.
• Tekeli Yıldızhan, N. (2010). İlköğretim 4. ve 5. sınıf sosyal bilgiler dersi öğretmen kılavuz kitabının öğretmen görüşleri doğrultusunda değerlendirilmesi. Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Tertemiz, N., Ercan, L. ve Kayabaşı, Y. (2011). Ders kitabı ve eğitimdeki önemi. L. Küçükahmet, (Ed.), Konu alanı ders kitabı inceleme kılavuzu (3. baskı) içinde (s.34). Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Türk Dil Kurumu. (TDK). (2011). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Türkçe Dersi Öğretim Programı. (2019). MEB, Ankara.
• Yıldırım, A., & Simsek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayınları.