Rektör ve rektör yardımcılarının liderlik özelliklerinin uygulamadaki rolleri

Yıl 2023, , 124 - 136, 31.08.2023

Ayşe Sena Özdemir

https://doi.org/10.52848/ijls.1326999

Öz

Bu araştırma, yükseköğretim yönetiminin en üst düzeyinde yer alan rektör ve rektör yardımcılarının liderlik özelliklerinin yükseköğretim kurumlarının işleyiş ve yönetiminde nasıl farklılıklar oluşturduğunu incelemeyi hedeflemektedir. Liderlik, eğitimde liderlik, yükseköğretimde liderlik ve rektörlerin liderlik özellikleri konuları bu bağlamda detaylı bir şekilde ele alınmıştır. Araştırmada, nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tercih edilerek, rektör ve rektör yardımcılarının liderlik özellikleri ve bu özelliklerin nasıl ve nerede kullanıldığına odaklanılmıştır. Yükseköğretimde akademik liderlik, bu liderlik tarzının özellikleri ve etkileri detaylı bir şekilde incelenmiştir. Elde edilen veriler, liderliğin ve özellikle yükseköğretimdeki liderlik yaklaşımlarının daha iyi anlaşılmasına katkı sağlamakla birlikte, rektör ve rektör yardımcılarının liderlik özelliklerinin yükseköğretim kurumlarının başarısı üzerindeki etkisini açıklığa kavuşturmayı amaçlamaktadır. Araştırma sonuçlarının yükseköğretim alanındaki literatüre yeni perspektifler kazandırması ve akademik yöneticilerin liderlik becerilerinin geliştirilmesine katkı sağlaması beklenmektedir. Bu çalışmanın yükseköğretim yönetimine dair daha iyi anlayış sağlayarak karar alıcıların ve eğitimcilerin etkili liderlik stratejilerini benimsemesine yardımcı olması, üniversitelerin daha verimli ve başarılı bir şekilde işlemesine katkı sağlaması hedeflenmektedir. Böylece araştırma, yükseköğretim alanındaki alan yazınını zenginleştirerek sektördeki liderlik uygulamalarını güçlendirmeyi amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, Eğitim, Yükseköğretim, Rektör, Rektör yardımcısı

The roles of leadership qualities of rectors and vice rectors in practice

Öz

This research aims to examine how the leadership characteristics of individuals serving in the highest levels of higher education management, such as rectors and vice rectors, create differences in the functioning and administration of higher education institutions. Leadership, educational leadership, leadership in higher education, and the leadership qualities of rectors are extensively explored in this context. The research adopts a qualitative approach, employing document analysis as the chosen method to investigate the leadership qualities of rectors and vice rectors and how and where they are utilized in higher education. The study delves into the concept of academic leadership and explores its features and effects in higher education. By shedding light on the impact of leadership, particularly in the higher education context, the research aims to clarify the role of rectors and vice rectors in the success of higher education institutions. The findings of this research are expected to contribute new perspectives to the existing literature in higher education and aid in the development of leadership skills among academic administrators. The ultimate goal is to enhance the understanding of higher education management, leading decision-makers and educators to adopt effective leadership strategies that can lead to more efficient and successful universities. As a result, this research seeks to enrich the higher education literature and strengthen leadership practices in the sector.

Anahtar Kelimeler

Leadership, Education, Higher Education, Rector, Vice Rector

Kaynakça

• Akbaba, A., & Erenler, E. (2008). Otel işletmelerinde yöneticilerin liderlik yönelimleri ve işletme performansı ilişkisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, s. 21-36.
• Aykan, E. (2002). Girişimcilik ve girişimcilerin liderlik davranışları. Kayseri.
• Battal, N., & Sahan, H. H. (2002). Balıkesir üniversitesi necatibey eğitim fakültesinde düzenlenen yönetici eğitimi kursunun değerlendirilmesi. Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, s. 22-33.
• Bender, P. U. (1997). Leadership from within. Toronto: Stoddart Publishing.
• Bolman, L. G., & Gallos, J. (2010). Reframing academic leadership. San Francisco: Jossey- Bass.
• Bossert, S., Dwyer, D., Rowan, B., & Lee, G. (1982). The İnstructional management role of the principal. Educational Administration Quarterly, s. 34-64.
• Corbin, J., & Strauss, A. (2008). Basics of Qualitative research: Techniques and procedures for developing grounded theory. San Jose: Sage.
• Çelik, C., & Sünbül, Ö. (2008). Liderlik algılamalarında eğitim ve cinsiyet faktörü: mersin ilinde bir alan araştırması. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, s. 49-66.
• Çivilidağ, A. (2018). Üniversitede rektör adaylarının liderlik davranışlarının ve liderlik stillerinin rektörlük seçimleri bağlamında incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 2018, 15.
• Doğramacı, İ. (2007). Türkiye'de ve dünyada yükseköğretim yönetimi. Ankara: Meteksan A.Ş.
• Durmaz, A. (2017). Akademik liderlerin gelişimi. Electronic Journal of Vocational Colleges, s. 8-14.
• Erçetin, Ş. Ş. (2000). Lider sarmalında vizyon. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Erçetin, Ş. Ş. (2001a). Personel visions of the rectors in the Turkish universities for the new millenium. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, s. 1-10.
• Erçetin, Ş. Ş. (2001b). Biz akademisyenler geleceğin yükseköğretim kurumlarını yaratmaya hazır mıyız? Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi. 2001, 25.
• Eren, E. (1998). Örgütsel davranış ve yönetim psikolojisi. İstanbul: Beta Yayınları.
• Ervay, S. (2006). Academic leadership in America's public schools . NASSP Bulletin, s. 77-86.
• Firestone, W. A. (1996). Leadership: Roles or functions? J. C. Kenneth Leithwood içinde, International handbook of educational leadership and administration (s. 395-418). New Jersey: Springer.
• Hacıtahiroğlu, K. (2012). Verimlilikte liderin rolü. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 9(1).
• Harman, G. (2002). Academic Leaders or corporate managers: Deans and heads in australian higher education, 1977 to 1997. Higher Education Management and Policy, s. 53-70.
• Harris, A., & Muijs, D. (2005). Improving schools through teacher leadership. Berkshire: Open University Press. İbicioğlu, H., Özmen, H., & Taş, S. (2009). Liderlik Davranışı ve toplumsal norm ilişkisi: Ampirik bir çalışma. Süleyman Demirel Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, s. 1-23.
• İmamoğlu, A. F., & Yerlisu, T. (2003). Spor eğitimi veren yükseköğretim kurumlarında görev yapan yöneticilerin yöneticilik ve liderlik becerilerinin değerlendirilmesi. Gazi Beden Eğitimi ve Spor Bilimleri Dergisi, s. 61-71.
• Karip, E. (1998). Dönüşümcü liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, s. 443-465.
• Karsantık, İ. (2019). Yükseköğretimde akademik liderlik, yükseköğretim kültürü ve akademik kimlik arasındaki ilişkilerin incelenmesi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi.
• Kerr, C. (1984). Strengthening leadership in colleges and universities: A report of the commission on strengthening presidential leadership. Washington DC: The Association of Governing Boards of Universities and Colleges.
• Korkut, H. (1992). Üniversite akademik yöneticilerinin liderlik davranışları . Amme İdaresi Dergisi, s. 159-174. Kotter, J. P. (1990). What leaders really do. Harvard Business Review, s. 103-111.
• Mandell, B., & Pherwani, S. (2003). Relationship between emotional ıntelligence and transformational leadership style: A gender comparison. Journal of Business and Psychology, 17, 387-404.
• Northcraft, G. B., & Neale, M. (1990). Organizational behavior: A management challenge. USA: Dryden Press.
• Ören & Armağan S. (2006). Günümüzün liderlik profili: Transformasyonel (dönüştürücü) liderlik: Antalya bölgesinde bulunan beş yıldızlı otel işletmelerinde bir araştırma. Antalya: Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006.
• Öz, H., & Baloğlu, N. (2021). Yükseköğretim Kurumlarında akademik liderlik ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 22(1), 410-445.
• Rowley, D. J. ve Sherman, H. (2003). The special challenges of academic leadership. Management Decision, 41(10), 1058-1063.
• Sathye, M. (2004). Leadership in higher education: A qualitative study. Qualitative Social Research, 5(3), 1-11.
• Şimşek, A. (2006). Duygusal zekânın, ana-baba tutumunun ve doğum sırasının tercih edilen liderlik tarzına etkisi. Ankara.
• Turan, S. (2020). Liderlik Nedir. K. Yılmaz içinde, Liderlik: Kuram- Araştırma- Uygulama (s. 1-6). Ankara: Pegem A Yayıncılık.
• Üniversitelerde Akademik Teşkilat Yönetmeliği. (1982, 02 18). T.C Cumhurbaşkanlığı Mevzuat Bilgi Sistemi: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=10127&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5
• Wach, E. (2013). Learning about Qualitative Document Analysis.
• Yukl, G. (2013). Leadership in organizations. India: Pearson Education.