Türk Maarifi Hakkında Rapor Hazırlanması Sürecinde Atatürk’ün Sergilediği Liderlik Türleri

Yıl 2024, , 100 - 112, 31.08.2024

Melek Çıbık

https://doi.org/10.52848/ijls.1494649

Öz

Liderlik her alanda önemli bir konu olma özelliğini barındırması nedeniyle çok fazla tanımlaması olan bir kavramdır. En basit haliyle örgüt üyelerini etkilemek olarak tanımlanabilen liderliğin günümüzde birçok türü vardır. Her dönem, kendine özgü özelliklerle yeni liderlik tarzlarının ortaya çıkmasına zemin hazırlamıştır. Ancak Mustafa Kemal Atatürk vizyoner, glokal gibi yeni liderlik tarzlarını yansıtan düşünce ve uygulamalarıyla diğer liderlerden farklılaşması ve her döneme hitap edebildiği görülmektedir. Bu çalışmanın amacı Mustafa Kemal Atatürk’ün Türk Eğitim Sistemini yeniden oluştururken sergilediği liderlik özelliklerini vizyoner ve glokal liderlik bakış açısıyla ele almaktır. Bu doğrultuda öncelikle John Dewey’in davet edilme sebepleri ve Türkiye Cumhuriyeti’nin eğitim sisteminin savaş sonrasındaki durumunu ele alan araştırmalar incelenmiş, yabancı uzman davet edilmesinin neden önemli olduğu üzerine yapılan çalışmalar taranmıştır. Nitekim John Dewey’in Türkiye’ye davet edilmesinde, ondan alınan tavsiyelerin uygulamaya geçirilme çabasında Atatürk’ün sergilediği vizyoner ve glokal liderlik özelliklerinin birçoğunun gözlemlenebildiğine ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türk Maarif Raporu, Glokal Liderlik, Vizyoner Liderlik, Atatürk

Types of Leadership Exhibited by Atatürk During the Preparation of The Report on Turkish Education System

Öz

Leadership is a concept that has many definitions because it is an important subject in many fields. There are many types of leadership today, which we can simply define as influencing organizational members. Each period has prepared the ground for the emergence of new leadership styles with their own unique characteristics. However, it is seen that Mustafa Kemal Atatürk differs from other leaders with his thoughts and practices that reflect new leadership styles such as visionary and glocal and can appeal to all periods. The aim of this study is to discuss the leadership characteristics exhibited by Mustafa Kemal Atatürk while re-creating the Turkish Education System from a visionary and glocal leadership perspective. In this regard, first of all, the reason for inviting John Dewey and the research on the post war situation of the education system of the Republic of Turkey were examined, and the studies on why it was important to invite foreign experts were scanned. As a matter of fact, it has been found that many of the visionary and glocal leadership characteristics exhibited by Atatürk can be observed in the invitation of John Dewey to Turkey and in the effort to put into practice the recommendations received from him.

Anahtar Kelimeler

The Report on Turkish Education, Glocal Leadership, Visionary Leadership, Atatürk

Kaynakça

• Akbaşlı, S., Erçetin, Ş. Ş., & Harun, Y. (2019). İlkokul öğretmenlerinin glokal liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. OPUS International Journal of Society Researches, 14(20), 54-74.
• Altunya, N. (2020). John Dewey’nin Türk eğitim sistemine etkileri. Ünder, H. ve Aslan, C.(Haz.), John Dewey: Demokrasi ve eğitim kitabının 100. yılı (s.43-48). Ankara Üniversitesi Yayınları.
• Ata, B. (2001). 1924 Türk basını ışığında Amerikalı eğitimci John Dewey'in Türkiye seyahati. Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(3).
• Azak, M., Demirhan, M., Çevik, Y., Yazıcı, Ş., Kılınç, M. B., & Zehir, N. (2023). Vizyoner liderliği konu alan lisansüstü tezlerin incelenmesi. Socrates Journal of Interdisciplinary Social Studies, 9(32), 42-56.
• Bayar, F. (2008). Küreselleşme kavramı ve küreselleşme sürecinde Türkiye. Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, 32(4), 25-34.
• Bozaslan, B. M., & Çokoğullar, E. (2015). Osmanlı’dan Cumhuriyet’e modern eğitimin inşasi: Devletin kurtarılmasından devletin kurulmasına. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(3), 309-329. https://dergipark.org.tr/tr/pub/gaziuiibfd/issue/28305/300791
• Çelik, D. D. V. (1995). Eğitim yöneticisinin vizyon ve misyonu. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 1(1), 47-53. https://dergipark.org.tr/en/pub/kuey/issue/10394/127186
• Çelik, V. (1997). Eğitim yönetiminde vizyoner liderlik. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 12(12), 465-474.
• Dayıoğlu Öcal, S., & İşcan, S. (2020). Milli Eğitim Bakanlığı 2023 Eğitim Vizyonu Belgesi ve Dewey’nin Türkiye Maarifi Hakkında Raporu: Belge analizi [2023 Educational Vision Document of the Ministry of Education and Dewey’s Report on Turkish Education System: Document Analysis]. Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 8(5), 1505-1518. https://doi.org/10.18506/anemon.683068
• Doğan, S. (1999). Yöneticilik ve vizyona dayalı liderlik. Ersan, E. (2020). Vizyoner liderlik özellikleriyle Mustafa Necati Bey. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(Özel Sayı-1), 58-64.
• Göçer, Ş. N. (2020). Glokal liderlik özellikleri: Halil Fikret Kanat örneği. Uluslararası Liderlik Çalışmaları Dergisi: Kuram ve Uygulama, 3(Özel Sayı-1), 51-57.
• Gök, Ö. (2014). Üniversite yöneticilerinin glokal liderlik ve uygulamalarına ilişkin görüşleri [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Hacettepe Üniversitesi.
• Göksel, B. (1985). Atatürk’ün eğitim hakkında görüşleri ve Misak-ı Maarif. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 1(3), 921-958.
• Korkmaz, C. (2021). Küryerel (glokal) liderlik: Eğitim bağlamında sistematik bir alanyazın taraması. Milli Eğitim Dergisi, 50(232), 421-450. https://doi.org/10.37669/milliegitim.741585
• Ortak, Ş. (2004). Atatürk dönemi eğitim politikalarında yabancı uzman raporlarının etkileri [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Atatürk Üniversitesi.
• Özden, Y. (2005). Eğitimde yeni değerler: Eğitimde dönüşüm. Pegem Akademi.
• Türkmen, B. (2021). Atatürk'ün eğitime verdiği önem ve İnebolu'da eğitim durumu. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 15(44), 701-709.
• Ünder, Ü., & Aslan, C. (2020). John Dewey: Demokrasi ve eğitim kitabının 100. yılı. Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Yangil, F. M., & Başpınar, N. Ö. (2022). Mustafa Kemal Atatürk'ün liderlik tarzının sürdürülebilir liderlik açısından değerlendirilmesi. Kırklareli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 11(2), 323-350.