OKUL MÜDÜRLERİNİN GÖRÜŞLERİNE GÖRE ÖĞRETMEN LİDERLİĞİ: NİTEL BİR ARAŞTIRMA

Yıl 2019, Cilt: 2 Sayı: 3, 207 - 222, 22.12.2019

Gökhan Savaş

Öz

Bu araştırmanın amacı okul müdürlerinin öğretmen liderliğine ilişkin görüşlerinin incelenmesidir. Mevcut araştırmaya 2018-2019 eğitim öğretim yılında Kastamonu ili merkezinde bulunan ilköğretim kurumları ve

liselerde görev yapan 10 okul müdürü katılmıştır. Nitel araştırma yöntemiyle kurgulanan bu araştırmada veri toplamak amacıyla ilgili kavramsal çerçeveye ve uzman görüşlerine dayalı olarak araştırmacı tarafından

geliştirilen yarı yapılandırılmış görüşme formu kullanılmıştır. Araştırmada katılımcıların seçiminde amaçlı örnekleme yöntemlerinden maksimum çeşitlilik örnekleme ve ölçüt örnekleme yöntemleri kullanılmıştır. Verilerin toplanması sürecinde katılımcılarla birebir görüşmeler yapılmıştır. Veriler içerik ve betimsel analiz yöntemi kullanılarak incelenmiştir. Araştırma sonuçları, okul müdürlerinin öğretmen liderliğine ilişkin farklı tanımlamalar yaptıkları ancak genel olarak diğer öğretmenlere rehberlik etmek ve öğrencileri yönlendirmek hususlarına odaklandıklarını, öğretmen liderliğine yönelik olumlu tutum sergilediklerini ve öğretmen liderliğini en çok etkileyen unsurlar olarak okul müdürü desteği ve okul kültürünü gördüklerini göstermiştir. Ayrıca, mevcut araştırma okul müdürlerinin öğretmen liderliğini daha çok akademik başarı bağlamında ele aldıklarını, okullarında öğretmenlerin daha çok zümre başkanlığı gibi formel liderlik rolleri sergilediklerini ve öğretmen liderliğini destekleme biçimlerinin genellikle rehberlik etmek, mesleki gelişimi desteklemek ve motive etmek olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Okul Müdürü, Liderlik, Öğretmen Liderliği

Kaynakça

• Anderson, K. D. (2004). The nature of teacher leadership in schools as reciprocal influences between teacher leaders and principals. School Effectiveness and School Improvement, 15(1), 97-113.
• Beachum, F. ve Dentith, A. M. (2004). Teacher leader creating cultures of school renewal and transformation. The Educational Forum, 68(3), 276-286.
• Beycioğlu, K. (2009). İlköğretim okullarında öğretmenlerin sergiledikleri liderlik rollerine ilişkin bir değerlendirme: Hatay ili örneği. (Yayımlanmamış Doktora Tezi). İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Beycioğlu, K. ve Aslan, B. (2010). Öğretmen liderliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. İlkoğretim Online, 9(2), 764-775. http://ilkogretim-online.org.tr sayfasından erişilmiştir.
• Beycioğlu, K. ve Aslan, B. (2012). Öğretmen ve yöneticilerin öğretmen liderliğine ilişkin görüşleri: Bir karma yöntem çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 18(2), 191-223.
• Blegen, M. B. ve Kennedy, C. (2000). Principles and teachers, leading together. NASSP Bulletin, 84(616), 1-6.
• Boyd-Dimock, V. ve McGree, K. (1995). Leading change from the classroom: Teachers as leaders. Issues about change, 4(4). http://www.sedl.org/change/issues/issues44.html sayfasından erişilmiştir.
• Buckner, K. G. ve McDowelle, J. O. (2000). Developing teacher leaders: Providing encouragement, opportunities, and support. NASSP Bulletin, 84(616), 35-41.
• Burgess, J. ve Bates, D. (2010) Other duties as assigned: tips, tools and techniques for expert teacher leadership, Alexandria: ASCD.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem.
• Can, N. (2006). Öğretmen liderliğinin geliştirilmesinde müdürün rol ve stratejileri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(2), 349-363.
• Can, N. (2013). Öğretmen liderliği. Ankara: Pegem Akademi.
• Childs-Bowen, D., Moller, G. ve Scrivner, J. (2000). Principals: Leaders of leaders. NASSP Bulletin, 84, 27-34.
• Conley, D. T. (1993). Roadmap to restructuring: Policies, practices and the emerging visions of schooling. Oregon: ERIC.
• Danielson, C. (2006). Teacher leadership that strengthens professional practice. Alexandria VA: ASCD.
• Deal, T. ve Peterson, K. (1999). Shaping school culture: The heart of leadership. San Francisco: Jossey- Bass.
• Erçetin, ޸ Ş. (2001). Yönetimde yeni yaklaşımlar. Ankara: Nobel.
• Frost. D. ve Harris, A. (2003). Teacher leadership: Towards a Research Agenda. Cambridge Journal of Education, 33(3), 479-498.
• Frost. D. ve Durrant. J. (2003). Teacher leadership: Rationale, strategy and impact. School Leadership & Management, 23(2), 173-186.
• Fullan, M. (2011). Change leaders. Learning to do what matters most. San Francisco, CA: Jossey Bass.
• Glesne, C. (2012). Nitel araştırmaya giriş. (Ersoy A. ve Yalçınoğlu P. Çev. Ed.). Ankara: Anı.
• Hargreaves, A. (1994). Changing teachers, Changing times: Teachers' work And culture in the postmodern age. London: Continuum International Publishing Group.
• Harris, A. (2002). Improving schools through teacher leadership. Education Journal, 59, 22-23.
• Harris, A. (2003). Teacher leadership as distributed leadership: Heresy, fantasy or possibility? School Leadership & Management, 23(3), 313-324.
• Harris, A. ve Lambert, L. (2003). Building leadership capacity for school improvement. Philadelphia: Open University.
• Harris, A. (2005). Teacher leadership: More than just a feel-good factor? Leadership and Policy in Schools, 4(3), 201-219.
• Harris, A. ve Muijs, D. (2003). Teacher leadership: Principles and practice. London, UK: National College for School Leadership.
• Harris, A. ve Muijs, D. (2005). Improving schools through teacher leadership. Philadelphia: Open University.
• Harrison, C. ve Killion, R. (2007). Ten roles for teacher leaders. Educational Leadership, 65(1), 74-77.
• Katzenmeyer, M. ve Moller, G. (2009). Awakening the sleeping giant: Helping teachers develop as leaders. California: Corwin.
• Kılınç, A. Ç. ve Recepoğlu E. (2013). Ortaöğretim okulu öğretmenlerinin öğretmen liderliğine ilişkin algı ve beklentileri. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi, 3(2), 175-215.
• Lai, E. ve Cheung, D. (2015). Enacting teacher leadership: The role of teachers in bringing about change. Educational Management Administration & Leadership, 43(5), 673-692.
• Lambert, L. (2003). Leadership capacity for lasting school improvement. Alexandria, Virginia: Association for Supervision and Curriculum Development.
• Leithwood, K. (2003). Teacher leadership: Its nature, development, and impact on schools and students. In M. Brundrett, N. Burton, R. Smith (Eds.), Leadership in education (pp. 103-117). Thousand Oaks, CA: Sage.
• Lichtenstein, B., Uhl-Bien, M., Marion, R., Seers, A., Douglas, J. ve Schreiber, C., (2006). Complexity leadership theory: an interactive perspective on leading in complex adaptive systems. Emerald Complex Organ 8(4):2–12.
• Little, J. W. (2003). Constructions of teacher leadership in three periods of policy and reform activism. School Leadership & Management, 23(4), 401-419.
• Muijs, D. ve Harris, A. (2003). Teacher leadership - improvement through empowerment? An overview of the literature. Educational Management, Administration and Leadership, 31(4), 437-448.
• Muijs, D. ve Harris, A. (2006). Teacher led school improvement: Teacher leadership in the UK. Teaching and Teacher Education, 22(8), 961-972.
• Murphy, J. (2005). Connecting teacher leadership and school improvement. California: Corwin.
• Reeves, D. B. (2008). Reframing teacher leadership to improve your school. Alexandria, VA: ASCD.
• Sergiovanni, T. J. (2001). Leadership: What is in it for schools? New York: Routledge & Falmer.
• Şama, E. ve Kolamaz, C. (2011). Destekleyici ve geliştirici liderlik özellikleri ile örgütsel bağlılık arasındaki ilişki. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 9(2), 313-342.
• Şişman, M. (2014). Öğretim liderliği. Ankara: Pegem Akademi.
• Wallace, M. (2002). Modeling distributed leadership and management effectiveness: Primary school senior management teams in England and Wales. School Effectiveness and School Improvement, 13(2), 163-186.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2011). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Seçkin: Ankara.
• York-Barr, J. ve Duke, K. (2004). What do we know about teacher leadership? Findings from two decades of scholarship. Review of Educational Research, 74(3), 255-31.