Emrullah Efendi: Glokal Liderlik Bağlamında Çözümleme

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 40 - 52, 08.04.2022

Ayşegül İçten Ağaç

https://doi.org/10.52848/ijls.745394

Öz

Belirsizliğin ve karmaşıklığın hâkim olduğu günümüz dünyasında geleneksel yönetim anlayışları artık
sorgulanmaya başlanmıştır. Özellikle 1980 sonrası okula dayalı yönetim yaklaşımının filizlenmesiyle sadece
kendine verilen buyrukları uygulamakla sınırlandırılmış yöneticiler amaç, hedef ve strateji geliştirme konusunda
yetersiz kalmıştır. Bu yüzden eğitim örgütlerine yön verecek liderlere olan ihtiyaç gün geçtikçe artmaktadır. Alan
yazında farklı liderlik tarzları bulunmasına rağmen hızla değişen şartlara karşı küresel ve yerel beklentileri
dengeleyici kapasitesi glokal liderliği eğitimde önemli yere taşımaktadır. Günümüz koşullarına benzer biçimde
çalkantılı bir dönem olarak nitelendirilen II. Meşrutiyet dönemi ve bu dönemde iki defa Millî Eğitim Bakanlığı
yapmış olan Türk eğitim hayatının önemli şahsiyetlerinden Emrullah Efendi’nin liderliği glokal liderlik
çerçevesinde incelenerek geçmiş liderlik deneyimlerinin bugüne ışık tutması amaçlanmıştır. Doküman tarama
yönteminden yararlanılarak tarihsel bir perspektifle gerçekleştirilen bu çalışmayla. Emrullah Efendi’nin eğitim
felsefesinde, yönetim anlayışında ve uygulamalarında glokal özellikler olduğu görülmüştür. Emrullah Efendi’nin
liderlik çözümlemesiyle glokal liderliğin, ülkemiz eğitim sisteminde etkili sonuçlar oluşturabileceği genel
sonucuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Liderlik, glokal lider, Emrullah Efendi

Emrullah Efendi: Analysis in the Context of Glocal Leadership

Öz

In today's world where uncertainty and complexity dominate, traditional management approaches have begun to
be questioned. Especially with the burgeoning of school-based management approach after 1980, administrators
who were limited to only applying the commands given to them were insufficient in developing goals, objectives
and strategies, and the need for leaders to guide educational organizations increased day by day. It is thought that
the glocal leadership approach, which adopts a policy that balances the global and local expectations required by
uncertain conditions, has an important place in education. It is aimed to shed light on the past leadership
experiences by examining the leadership of Emrullah Efendi, one of the important figures of Turkish education
life, who served as the Ministry of National Education twice in this period, and the leadership of the Second
Constitutional Monarchy, which was turbulent and uncertain, similar to today's conditions. With this study, which
was carried out with the document analysis method, it was seen that Emrullah Efendi's management approach had
glocal characteristics. With the analysis of past experiences, it has been concluded that glocal leadership can be
effective in our country's education system.

Anahtar Kelimeler

Emrullah Efendi, glocal leadership, leadership

Kaynakça

• Adair, J. E. (2002). Inspiring leadership-learning from great leaders. Thorogood Publishing.
• Aydın, M. (2014). Çağdaş eğitim denetimi (6. Baskı). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Akbaşlı, S., Erçetin, Ş.,Yüce, H. (2019). İlkokul öğretmenlerinin glokal liderlik davranışlarını gösterme düzeyleri. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 14(20), 54-74.
• Altun, Y . (2001). Kaos ve yönetim. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 28, 451-469.
• Balcı, A. (2011). Eğitim yönetiminin değişen bağlamı ve eğitim yönetimi programlarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 36(162), 196-208.
• Brooks, J. S., & Normore, A. H. (2010). Educational leadership and globalization: literacy for a glocal perspective. Educational policy, 24(1), 52-82.
• Buluç, B. (2016). (Ed. N. Güçlü). Eğitim yönetiminde liderlik: teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi Yayınları. Bursalıoğlu, Z. (2011). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranış. Ankara: PEGEM Akademi.
• Bayraktaroğlu, S. ve Özdemir,Y. (2007). İnsan kaynaklarında yaşanan dönüşümler. M. Kurt ve S. Bayraktaroğlu (Ed.), Türkiye'de işletmecilikte yeni persfektifler. Gazi Kitabevi, Ankara.
• Castells, M. (2005). Enformasyon çağı: ekonomi, toplum ve kültür: cilt 1: ağ toplumunun yükselişi. İstanbul Bilgi Üniversitesi.
• Çelik, D. (1997). Eğitim yönetiminde vizyoner liderlik . Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 12(12), 465-474 . https://dergipark.org.tr/tr/pub/kuey/issue/10383/127045
• Demirkan, S. (2017). Akış ve dönüşüm metaforunun eğitim örgütlerine yansıması. Düzce Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 7(1), 71-87.
• Dönmez, B., & Sı̇ncar, M. (2008). Avrupa Birliği sürecinde yükselen ağ toplumu ve eğitim yöneticileri. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(24), 1-19.
• Erçetin, Ş. Ş. (2000). Lider sarmalında vizyon. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
• Erçetin, Ş. Ş., Potas, N., Açıkalın, Ş. N., & Kısa, N. (2011). Multidimensional glocal leadership scale. Middle-East Journal of Scientific Research, 314-318.
• Erçetin, Ş. Ş., Açıkalın, N., Yılmaz, N., & Kısa, M. (2017). Glocal leadership behaviors of managers working in private ınstitutions. Polish Journal Of Management Studies, 16(12), 74-87.
• Ereş, F. (2019). Eğitimde politika planlama ve ekonomi. Ankara: Pegem. Ergun, M. (1990). Türk eğitim sisteminin batılılaşmasını belirleyen dinamikler. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 17, 453-457.
• Ergün, M. (1996). İkinci Meşrûtiyet devrinde eğitim hareketleri (1908-1914). Ankara: Pegem Akademi. Ergün, M. (2017). Emrullah Efendi: hayatı, görüşleri, çalışmaları. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 30(1-2).
• Ertük, A. (2012). Kaos Kuramı: yönetim ve eğitimdeki yansımaları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 20(3), 849-868.
• Gök, Ö. (2014). Üniversite yöneticilerinin glokal liderlik ve uygulamalarına ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Eğitim Yönetimi Teftişi Planlaması ve Ekonomisi.
• Güçlü, N. (2018). Eğitim Yönetiminde liderlik: teori, araştırma ve uygulama. Ankara: Pegem Akademi Yayınları, 01-16.
• Hamarat, E. (2019). 21. yüzyıl becerileri odağında Türkiye’nin eğitim politikaları. Seta Analiz, Erişim: https://www.setav.org/analiz-21-yuzyil-becerileri-odaginda-turkiyenin-egitim-politikalari, 15.12.2021.
• Hoy, W. K., & Miskel, C. G. (2010). Educational administration theory, research, and practice. (S. Turan, Çev.). Nobel Yayınevi.
• İpek, D. (2008). Maarif nazırı Emrullah Efendi'nin eğitim anlayışı ve uygulamaları. Ankara: MEB.
• Li, C. (2010). Open leadership: how social technology can transform the way you lead (1st Edition). Press by A Wiley Imprint, USA: San Francisco.
• Milli Eğitim Bakanlığı (2018). 2023 Eğitim vizyonu. Erişim: https://www.gmka.gov.tr/dokumanlar/ yayinlar/2023_E%C4%9Fitim%20Vizyonu.pdf ,15.12.2020
• Okur, H. (2001). Bir entellektüel eğitim lideri olarak Emrullah Efendi (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Osman Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı Eğitim Yönetimi, Teftişi,Planlaması ve Ekonomisi, Eskişehir.
• Özdilek, K. (2019). Öğretmen algılarına göre viyoner liderlik ile yetenek yönetimi arasındaki ilişkide pozitif psikolojik sermayenin aracılık rolü (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü: İzmir.
• Petrov, G. (2019). Beyaz zambaklar ülkesinde. İstanbul: Maviçatı.
• Polat, M., & Arabaci, İ. B. (2014). Eğitimde açık liderlik ve sosyal ağlar. Zeitschrift für die Welt der Türken/Journal of World of Turks, 6(1), 257-275.
• Polat, M., & Arabacı, B. (2015). Emrullah Efendi ve Satı Bey’den günümüze: eğitimde yenileşme. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 35-43.
• Sahlberg, P. (2018). Eğitimde Finlandiya modeli. İstanbul: Metropolis.
• Sönmez, K. (2017). Türkiyede yönetim becerileri ve liderlik (2. Baskı). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Ülken, H. (1992). Türkiye’de çağdaş düşünce tarihi. İstanbul: Ülken Yayınları.
• Türk Dil Kurumu. (2021). Türkçe sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayını.
• Yıldız, G., & Balaban, Ö. (2007). Örgütlerde post-modern dönüşümler. M.Kurt (Ed.), Türkiye’de işletmecilikte yeni persfektifler içinde (pp. 27-50). Ankara: Gazi Kitapevi.