Türkiye’de Korunan Alanların Tanımlanmasında ve Sınıflandırılmasında Yaşanan Sorunlara İlişkin Çözüm Önerileri

Yıl 2022, , 53 - 60, 25.02.2022

Abdullah Yinanç , Kamil Sönmez

https://doi.org/10.29064/ijma.1035202

Cited By: 1

Öz

Çalışmada ülkemizdeki koruma mevzuatları ve bu mevzuatlar çerçevesinde; bir koruma alanının (eş zamanlı olarak) hem milli park, hem sit, hem özel çevre koruma bölgesi, hem de uluslararası sözleşmeler gereği korunması gereken doğal ve kültürel miras veya alan statüsüne sahip olabilme özelliği ile farklı bu koruma yapısı/yapılarından kaynaklanan durumlar ortaya konulmakta, örnekler üzerinden değerlendirmeler yapılmaktadır. Bu doğrultuda öncelikle; yerli yada yabancı herkesin çok iyi bildiği, Pamukkale Doğal ve Kültürel Miras, Özel Çevre Koruma Bölgesi ve Sit alanı, Uzungöl Tabiat Parkı, Özel Çevre Koruma Bölgesi ve Sit alanı, Nemrut Dağı Milli Park, Doğal ve Kültürel Miras ve Sit alanı alansal örneklerimiz arasında yer almaktadır. Mevcut çalışmada korunması gerekli bu alanların bir bütün olduğu ve bu bütünlük içerisinde korunması gerektiği düşüncesinden hareketle, birden fazla koruma statüsüne sahip bu alanların, kaynak değerleri dikkate alınarak yeni bir mevzuat düzenlemesine konu edilmesi gerektiği düşünülmüştür. Doğal ve kültürel mirasın önemine binaen öncelikle tanımlanması, sınıflandırılması ve yönetimine ilişkin sorunların tespit edilmesi için hem mevzuat, hem de literatür taraması yapılmış olup, bu konuda görev alan kurum, kuruluş ve kurulların görev alanları ve uygulamaları irdelenerek yaşanan sorunların tespiti yapılmıştır. Çalışmanın yöntemi ise; mevcut mevzuat uygulamalarının devlet kurumları, kamu nitelikli kurum ve kuruluşların maruz kaldığı açmazlar, bunların uygulamaya yansıması, yöneten-yönetilen yani hizmet veren-hizmet alan ilişkisindeki sorunların çözümlenmesine yönelik yeni yaklaşımların ve çözüm önerilerinin ortaya konulması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çevre Yönetimi, Korunan Alan, Sit, Milli Park, Özel Çevre Koruma Bölgesi

Suggestions for Solutions to the Problems in Defining and Classification of Protected Areas in Turkey

Öz

In the study, within the framework of the protection legislation in our country and these legislations; The characteristics of a protected area (simultaneously) to have the status of a national park, a site, a special environmental protection zone, and a natural and cultural heritage or area that must be protected in accordance with international conventions, and the situations arising from these different protection structure(s), are revealed, Evaluations are made on examples. In this direction, first of all; Pamukkale Natural and Cultural Heritage, Special Environmental Protection Area and Protected Area, Uzungöl Nature Park, Special Environmental Protection Area and Protected Area, Mount Nemrut National Park, Natural and Cultural Heritage and Protected Area, which everyone knows very well, local or foreign, are among our areal examples. takes. In the current study, considering that these areas that need to be protected are a whole and that they should be protected within this integrity, it was thought that these areas with more than one protection status should be subject to a new legislation, taking into account their resource values. Based on the importance of natural and cultural heritage, both legislation and literature were reviewed in order to determine the problems related to the definition, classification and management of the natural and cultural heritage. The method of the study is; It is aimed to present new approaches and solution proposals for the solution of the problems in the relationship between the manager-managed, that is, the service provider-service recipient, the dilemmas that state institutions, public institutions and organizations are exposed to, and their reflection in practice

Anahtar Kelimeler

Environmental Management, Protected Area, Site, National Park, Special Environmental Protection Area

Kaynakça

• Berndt, T. J. (2002). Friendship quality and social development. Current Directions in Psychological Science, 11, 7-10.
• Kernis, M. H., Cornell, D. P., Sun, C. R., Berry, A., Harlow, T., & Bach, J. S. (1993). There's more to self-esteem than whether it is high or low: The importance of stability of self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology, 65, 1190-1204.
• Wegener, D. T., & Petty, R. E. (1994). Mood management across affective states: The hedonic contingency hypothesis. Journal of Personality and Social Psychology, 66, 1034-1048.
• Çevre ve Orman Bakanlığı (2003). Enviromental Resources Management&Med Consult, nihai strateji: biyolojik çeşitliliğin sürdürülebilir kullanımı ve doğa koruma için yasal çerçevenin akılcı hale getirilmesi. Türkiye Sonuç Raporu. Ankara.
• Çevre ve Sürdürülebilir Kalkınma Tematik Paneli (2013). Vizyon ve Öngörü Raporu, Ankara, ss 7.
• Doğal Sit Alanları ve Taşınmaz Tabiat Varlıklarının Bulunduğu Alanların Arkeolojik, Kentsel, Kentsel-Arkeolojik, Tarihi Sit Alanları ve Tescilli Taşınmaz Kültür Varlıkları ile Bunların Koruma Alanları ve Etkileşim-Geçiş Sahasının Bulunduğu Alanlar İle Çakıştığı Yerlerde Uygulanacak Esaslara İlişkin Protokol. 01.10.2012.
• Sönmez, K. (2005). Doğal ve kültürel varlıklar yönetimi ve koruma politikaları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü. Ankara.
• T.C. Kültür Bakanlığı & Dünya Bankası, Türkiye Toplumsal Gelişim ve Kültür Mirası Projesi, Pamukkale Sit Alanı Yönetim & Sunum Planı, Final Raporu, Akan Mimarlık, Ağustos 2002, Ankara, ss 53-55.
• T.C. Kültür Bakanlığı & Dünya Bankası. Türkiye Toplumsal Gelişim ve Kültür Mirası Projesi. Pamukkale Sit Alanı Yönetim & Sunum Planı. Final Raporu (2002). Akan Mimarlık. Ankara.
• T.C. Kültür Bakanlığı (1996). Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Yüksek Kurulu İlke Kararları. Ankara.
• T.C. Kültür Bakanlığı (1996). Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü Taşınmaz Kültür ve Tabiat Varlıkları Mevzuatı. Ankara.
• T.C. Resmî Gazete, 11.08.1983. Çevre Kanunu. Sayı: 18132.
• T.C. Resmî Gazete, 25.12.2014. Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği, Sayı: 29186.
• T.C. Resmî Gazete, 27.11.2015. Alan Yönetimi ile Anıt Eser Kurulunun Kuruluş ve Görevleri ile Yönetim Alanlarının Belirlenmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik. Sayı: 26006.
• T.C. Resmî Gazete, 29.06.2011. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının Teşkilat ve Görevlerine Dair Kanun Hükmünde Kararname, Sayı: 27984.
• T.C. Resmî Gazete. 08.08.1999. Arkeolojik Mirasın Korunmasına İlişkin Avrupa Sözleşmesi (Gözden Geçirilmiş)'nin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında Kanun. Sayı: 23780.
• T.C. Resmî Gazete. 11.08.1983. Milli Parklar Kanunu. Sayı: 18132.
• T.C. Resmî Gazete. 12.03.1982. Turizmi Teşvik Kanunu. Sayı: 17635.
• T.C. Resmî Gazete. 14.02.1983. Dünya Kültürel ve Doğal Mirasının Korunmasına Dair Sözleşme. Sayı: 17959.
• T.C. Resmî Gazete. 21.07.1983. Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Kanunu. Sayı: 18113
• Tarihi Kentler Birliğinin 2863 Sayılı Koruma Yasasında Değişiklik için Bakanlık Çalışması Hakkındaki Görüş ve Önerileri. (2003).
• www.https://kvmgm.ktb.gov.tr (Erişim: 15.12.2020).
• www.https://mevzuat.gov.tr (Erişim: 18.05.2021).
• www.https://tvk.csb.gov.tr (Erişim: 26.05.2021).
• www.tarihikentlerbirligi.org, (Erişim: 26.12.2020).
• www.https://tarimorman.gov.tr (Erişim: 09.10.2021).
• www.https://teftis.ktb.gov.tr (Erişim: 12.06.2021)