Kamu Yönetimi Teşkilatı Bağlamında Türkiye'de Su Yönetimi: Tespitler Ve Öneriler

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 16, 182 - 202, 30.09.2024

Dilek Topcu Mumlu

https://doi.org/10.29064/ijma.1540752

Öz

Kamu yönetiminin yeniden yapılanma seyrine şekil veren özelleştirme, yerelleştirme ve yönetişim stratejilerinin etkisiyle; kamu hizmetlerinin sağlanmasında iktisadi ve idari değişim adımları ülkelerin gündemine alınmıştır. Bu ülkelerden biri Türkiye; değişim adımlarının atıldığı alanlardan biri ise su yönetimidir. Kamu yönetiminde yeniden yapılanma adımları yasal düzenlemelere yansıtılmış, merkezi yönetimlerden yerel yönetimlere yetki devredilmiş, yatırım finansmanın sağlanmasında kamu kaynaklarına ek olarak dış kaynaklı kredi destekleriyle ilerleyen bir su yatırımı ve yönetim sistemi geliştirilmiştir. Su hizmetlerinin sağlanmasında yerel yönetimlere yetki devredilmesi, su yatırımlarının finansmanı için ulus üstü kuruluşlarla iş birliği sağlanması, kamu-özel iş birliği ortaklığına dayalı yatırımların finansmanını sağlamaya elverişli bir yasal zemin oluşturulması Türkiye'de kamu yönetimi teşkilatı bağlamında su yönetiminin çok kademeli ve aktörlü bir yapı olarak şekillenmesinde etkili olmuştur. Normlar hiyerarşisinde yer alan farklı düzenlemelerin etkisiyle şekil alan bu yapı içinde mevcut su yönetiminin sorun tanımları da farklılık göstermektedir. Yasal ve kurumsal sorunlar, finansman, dağıtım ve işletim, su temini, kalitesi ve hijyen sağlama, kuraklık ve taşkın sorunları genel çerçevede ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı, Türk kamu yönetimi teşkilat yapısının su yönetimine yönelik sacayaklarının mevcut durumunu, görev ve yetkilerini tanımlayan mevzuat temeliyle ortaya koymak, Türkiye'de su yönetiminin idari yapılanmasına ilişkin tespitlerde bulunmak ve geleceğine yönelik öneriler sunmaktadır. Çalışmada nitel araştırma yöntemi, doküman ve içerik analizi tekniğinden faydalanılarak; genel çerçevede su yönetiminin yetki ve görevlerini tanımlayan mevzuat incelemesi yapılmıştır. Çalışma, Türkiye'de kamu yönetimi teşkilat yapısı içinde su yönetiminin mevcut durumuna yönelik tespitler ve getirdiği öneriler bakımından özgün değer taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler

Türk Kamu Yönetimi, İdari Teşkilat, Su Yönetimi, Kamu Yönetimi, Yerel Yönetimler

Water Management In Turkey In The Context Of Turkısh Publıc Admınıstratıon: Fındıngs And Recommendatıons

Öz

With the effect of privatization, localization and governance strategies that shape the restructuring process of public administration; economic and administrative change steps in the provision of public services have been put on the agenda of countries. One of these countries is Turkey; one of the areas where change steps have been taken is water management. Restructuring steps in public administration have been reflected in legal regulations, authority has been transferred from central administrations to local administrations, and a water investment and management system has been developed that progresses with external credit supports in addition to public resources in the provision of investment financing. The transfer of authority to local administrations in the provision of water services, cooperation with supranational organizations for the financing of water investments, and the creation of a legal basis suitable for the financing of investments based on public-private partnerships have been effective in shaping water management as a multi-stage and multi-actor structure in the context of public administration organization in Turkey. The problem definitions of the current water management also differ within this structure, which has been shaped by the effect of different regulations in the hierarchy of norms. Legal and institutional problems, financing, distribution and operation, water supply, quality and hygiene, drought and flood problems come to the forefront in the general framework. The purpose of this study is to reveal the current status of the Turkish public administration organizational structure's water management tripods, their duties and authorities, to make determinations regarding the administrative structure of water management in Turkey and to present suggestions for its future. In the study, a review of the legislation defining the authorities and duties of water management was conducted by using the qualitative research method, document and content analysis technique. The study has original value in terms of the suggestions it brings to the current status of water management within the public administration organizational structure in Turkey at the level of legislation.

Anahtar Kelimeler

Turkish Public Administration, Administrative Organization, Water Management, Public Administration, Local Government.

Kaynakça

• Altın, Aytuğ. (2013). Kamu Hizmeti Anlayışında Değişim, Anemon Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, C.1,S.2,ss.101-118.
• Avcı, İlhan. (2019). "Dünya'da ve Türkiye'de Su Politikaları ve Su Yönetimi", İstanbul İnşaat Mühendisler Odası Yayını, S:168, ss.1-12, Erişim: https://istanbul.imo.org.tr/Eklenti/342,sayi168-makale1pdf.pdf?0, Erişim Tarihi: 10.07.2024.
• Aytuğ, Hüseyin Kutay. (2014)."Sürdürülebilir Su Kullanımı Açısından Avrupa Birliği Çevre Politikalarına Türkiye'nin Uyumu", Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, C. 10, S. 2, ss. 1-18.
• Ayrangöl, Zülküf. (2019). Küresel Kamusal Mallar ve Su Hakkı, Ekin Kitapevi, Bursa.
• Çınar, Tayfun. (2009). "Türkiye'de Su Yönetiminin Yapısal Değişimi", İçinde (Ed.) Barış Övgün, Kamu Yönetimi: Yapı, İşleyiş ve Reform, Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın No: 598, Ankara, 2009, ss. 130-46.
• Dalkılıç, Yıldırım, Harmancıoğlu, Nilgün (2008). "Avrupa Birliği Su Çerçeve Direktifinin Türkiye'de Uygulama Olanakları", TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi Bildiriler Kitabı, ss. 415-424.
• Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Faaliyet Raporu, 2022, Erişim: https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetFile/425/Sayfa/759/1107/DosyaGaleri/dsi2022faaliyetraporu.pdf, Erişim Tarihi: 06.07.2024.
• Eğerci, Petek. (2006). Türkiye’nin Avrupa Birliği Su Politikasına Uyum Durumunun Kuramsal ve Yasal Çerçeve Açısından İncelenmesi ve İleriye Yönelik Öneriler, Hacettepe Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Gönüllük, Gökhan. (2019).Türkiye'de Su Yönetiminde Merkez ve Yerel İlişkileri, İstanbul Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Karadağ, Aybike Ayfer.(2008).Türkiye'de Su Kaynaklarına İlişkin Sorunlar Ve Çözüm Önerileri", TMMOB 2. Su Politikaları Kongresi, ss.389-400.
• Kılıç, Seyfi.(2009)."Su Yönetiminde Yeni Yaklaşım: Su Hakkı", H.Ü.İİBF Dergisi, C.27, S. 2, ss: 45-59.
• İlhan, Akgün.(2011).Yeni Bir Su Politikasına Doğru: Türkiye'de Su Yönetimi, Alternatifler ve Öneriler, Sosyal Değişim Derneği Yayını, İstanbul, 2011.
• Pınarcıoğlu Şirin, Nihal: (2022)."Türkiye'de Su Yönetimi", İçinde Günay Gönüllü, Cihan Necmi Günal Su Politikalarında Hak, Güvenlik Ve Yönetişim, Nobel Yayın Evi, ss.65-80.
• Şıltu, Esra & Akça, Lütfi. (2023). "İklim Değişikliği, Türkiye Yeraltı ve Yüzeysel Su Kaynakları",İklim Değişikliği Çerçevesinde Su Kaynaklarının Mevcut Durumu ve Geleceği İçinde, Ed.M. Emin Aydın, A. Duran, Şahin, TÜBA Raporları No:49. Erişim: https://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/raporlar/TUBA-978-625-8352-56-6_ch01.pdf, Erişim Tarihi: 05.06.2024.
• Şirin, Tolga .(2010)."Suyun İnsan Hakkı Olarak Değeri", Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Hukuk Araştırmaları Dergisi, C.16, S.3-4, ss.85-168.
• Tuncer, Azize S.; Nalbanat, Elif ve Rukiye Köroğlu. (2018)."Sürdürülebilir Su Yönetimi ve Uluslararası Sular Konusunda Türkiye'nin Yapmış Olduğu Anlaşmalara Genel Bir Bakış", Uluslararası Su ve Çevre Kongresi, Bursa.
• Topçu, Eral (2009).Bir İnsan Hakkı Olarak Su Hakkı, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Yayımlanmamış, Ankara.
• Turan, Erol & Bayrakdar, Engin. (2020). "Türkiye'nin Su Yönetim Politikaları: Ulusal Güvenlik Açısından Bir Değerlendirme", Uluslararası Politik Araştırmalar Dergisi, C: 6(2), ss.1-19, Erişim: https://dergipark.org.tr/tr/pub/icps/issue/57241/727466, Erişim Tarihi: 11.06.2024.
• TÜSİAD. (2008).Türkiye'de Su Yönetimi: Sorunlar Ve Öneriler, İstanbul, TÜSİAD Yayınları.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı,Değişen İklime Uyum Çerçevesinde Su Verimliliği Strateji ve Eylem Planı, Erişim: https://www.tarimorman.gov.tr/SYGM/Haber/1119/Ulusal-Su-Verimliligi-Icin-Yol-Haritasi-Hazir, Erişim Tarihi:06.06.2024.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü 2024-2028 Stratejik Planı, Erişim: https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetGaleriFile/425/DosyaGaleri/587/dsi20242028_stratejik_plani.pdf, Erişim Tarihi: 10.06.2024.
• T.C. On Birinci Kalkınma Planı (2019-2023) Su Kaynakları Yönetimi ve Güvenliği Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 2018, Erişim: https://www.sbb.gov.tr/ozel-ihtisas-komisyonu-raporlari/, Erişim Tarihi: 10.06.2024.
• Uluırmak, Abdurrahman. (2014).Türkiye'de Su Yönetimi, Ankara Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yeter, Mümtaz. (2017).Türkiye'de Suyun Durumu ve Türkiye'nin Su Yönetimi" Nişantaşı Üniversitesi SBE Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.
• Yıldız, Dursun (2019). "Yeni İdari Yapılanma Sürecindeki Türkiye'nin Su Yönetimi: Mevcut Durum Raporu", Su Politikaları Derneği, Erişim: https://hidropolitikakademi.org/uploads/wp/2019/05/1.pdf, Erişim Tarihi: 10.06.2024.
• Yıldız, Fatih, Dişbudak, Kutay. (2006). "AB Su Çerçeve Direktifi ve Havza Yönetimi Yaklaşımı Bağlamında AB Ortak Tarım Politikalarında Su Yönetimi", Tarım ve Köy işleri Bakanlığı Türk Tarım Dergisi, S.167,ss.64-71.
• 1982 Anayasası, Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.2709.pdf,, Erişim Tarihi: 03.06.2024.
• 1 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Erişim: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/07/20180710-1.pdf, Erişim Tarihi: 10.06.2024.
• 4 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/19.5.4.pdf, Erişim Tarihi: 11.06.2024.
• T.C. Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı Beş Yıllık Kalkınma Planları, Erişim: https://www.sbb.gov.tr/kalkinma-planlari/, Erişim Tarihi: 01.06.2024.
• T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı Mevzuat Listesi, Erişim: https://kms.kaysis.gov.tr/Home/Kurum/24308110, Erişim Tarihi: 10.06.2024.
• 5393 Sayılı Belediye Kanunu, Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5393&MevzuatTur=1&, MevzuatTertip=5, Erişim Tarihi:10.06.2024.
• 5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu, Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5216&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5, Erişim Tarihi: 10.06.2024.
• 5302 Sayılı İl Özel İdaresi Kanunu, Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.5.5302.pdf, Erişim Tarihi: 01.06.2024.
• 6200 Sayılı Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünce Yürütülen Hizmetler Hakkında Kanun, Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuatmetin/1.3.6200.pdf, Erişim Tarihi: 05.06.2024
• 5355 sayılı Mahalli İdare Birlikleri, Erişim: https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=5355&MevzuatTur=1&MevzuatTertip=5, Erişim Tarihi: 03.06.2024.
• 6172 Sayılı Sulama Birlikleri Kanunu, Erişim: https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2011/03/20110322-1.htm, Erişim Tarihi: 06.06.2024.