BİST TİCARET ENDEKSİNDE BULUNAN FİRMALARIN FİNANSAL BAŞARISIZLIKLARININ ALTMAN MODELLERİ İLE TAHMİNİ

Yıl 2024, , 270 - 281, 30.10.2024

Gültekin Topaloğlu

https://doi.org/10.17130/ijmeb.1487123

Öz

Edward I. Altman 1968 yılında firmaların finansal başarısızlıklarını tahmin etmek için Z Skor modelini geliştirmiştir. 1983 yılında Altman 𝑍− Skor modelinin halka açık olmayan firmalar içinde uygulanabilirliğini sağlamak üzere Z Skor modelinde değişiklik yaparak, 𝑍′ Skor modelini geliştirmiştir. 1993 yılında Altman 𝑍′− Skor modelini geliştirerek halka açık olan ve olmayan firmalar açısından uygulanabilir olması için 𝑍′′ Skor modelini geliştirmiştir. Bu çalışmanın amacı, Edward I. Altman tarafından geliştirilen 𝑍′ ve 𝑍′′ modellerini kullanarak, BIST Ticaret Endeksinde bulunan firmalar üzerine bir uygulama yapmaktır. Ayrıca literatür kapsamında yapılan incelemede Altmana ait modellerin birlikte kullanılarak modeller arası değerlendirilme yapılmadığından çalışmanın diğer çalışmalardan ayrışacağı düşünülmektedir. Uygulama kapsamında endekste yer alan firmaların 2017 – 2022 yılları arasındaki sahip oldukları finansal oranlar ilgili yılların mali tablolarından alınarak gerekli hesaplamalar yapılmıştır. Çalışmada endekste yer alan 23 firmadan 17 firmanın verisine ulaşılmış olup uygulama ilgili firmalar üzerine gerçekleştirilmiştir. Uygulamada elde edilen değerler Altman Skor modellerinde yer alan katsayılar ile çarpılarak her bir firmanın yıllara ait Skor değerleri elde edilmiş ve finansal başarısızlıkları tahmin edilmeye çalışılmıştır. Çalışma sonucunda, endekste bulunan 17 firmadan 𝑍′- Skor modeline göre 3 firmanın iflas etme riskinin yüksek olduğu, 𝑍′′ modelinde ise 17 firmadan 7 firmanın iflas etme riskinin yüksek olduğu tahmin edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

İflas, Finansal Başarısızlık, Altman Z- Skor

PREDICTION OF FINANCIAL FAILURES OF COMPANIES IN THE BIST TRADE INDEX WITH ALTMAN MODELS

Öz

Edward I. Altman developed the Z-Score model in 1968 to predict the financial failures of companies. In 1983, Altman modified the Z Score model and developed the Z' Score model to ensure its applicability to non-public companies. In 1993, Altman developed the Z' Score model to make it applicable to publicly traded and non-public companies. The aim of this study is to make an application on the companies in the BIST Trade Index, using the Z' and Z'' models developed by Edward I. Altman. In addition, in the literature review, it is thought that the study will differ from other studies because Altman's models are used together and no inter-model evaluation is made. Within the scope of the application, the financial ratios of the companies included in the index between 2017 and 2022 were taken from the financial statements of the relevant years and the necessary calculations were made. In the study, data of 17 companies out of 23 companies in the index were accessed and the application was carried out on the relevant companies. By multiplying the values obtained in practice with the coefficients in the Altman Score models, the Score values of each company for the years were obtained and their financial failures were tried to be predicted. As a result of the study, it was estimated that 3 companies out of 17 companies in the index had a high risk of bankruptcy according to the 𝑍′′- Score model, and 7 companies out of 17 companies had a high risk of bankruptcy according to the Z'' model.

Anahtar Kelimeler

Bankruptcy, Financial Failure, Altman Z-Score

Kaynakça

• Alareeni B., & Branson J. (2013). Predicting listed companies’ failure in jordan using Altman models: A case study. International Journal of Business and Management. 8 (1): 113-126
• Altman, E. I. (1968). Financial ratios, discriminant analysis and the prediction of corporate bankruptcy. The Journal of Finance, 23(4), 589-609.
• Altman, E. I. (1983) Corporate financial distress, A complete guide to predciting, avoiding and dealing with bankruptcy, John Wiley & Sons.
• Altman, E. I., & Hotchkiss, E. (1993). Corporate financial distress and bankruptcy. New York: John Wiley & Sons. 1998, 105-110.
• Arslantürk Çöllü, D., Akgün, L., & Eyduran, E. (2019). Karar ağacı algoritmalarıyla finansal başarısızlık tahmini: Dokuma, giyim eşyası ve deri sektörü uygulaması. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(2), 225-246.
• Beaver, H. W. (1966). Financial ratios as predictors of failure, Journal of Accounting Research, 71-111.
• Brigham, E. F., & Ehrhardt, M. C. (2010). Financial management theory and practice. USA: South western cengage learning.
• Büyükarıkan, U., & Birkan B. (2014). Bilişim sektöründe faaliyet gösteren firmaların finansal başarısızlık tahmin modelleri ile incelenmesi. Akademik Bakış Dergisi, 160-172.
• Chava, S., & Jarrow, R. A. (2004). Bankruptcy prediction with industry effects. Review of Finance, 8(4), 537-569.
• Deakin, E. B. (1972). A discriminant analysis of predictors of business failure. Journal of Accounting Research, 10(1), 167-179.
• Dizgil, E. (2017). Hisse senedi fiyatını etkileyen işletme düzeyi faktörler: BİST kobi sanayi işletmelerinde yer alan işletmeler üzerine bir uygulama. Javstudies, 265-276.
• Fidan, E. M. (2021). BİST’te işlem gören tekstil, giyim eşyası ve deri sektörü işletmelerinin Altman-Z Skor yöntemi ile finansal başarısızlık tahmini. İşletme Araştırmaları Dergisi, 13(3), 1945–1969.
• Grice, J. S., & Ingram, R. W. (2001). Tests of the generalizability of altman's bankruptcy prediction model. Journal of Business Research, 54(1), 53-61.
• Huang, W., Lal, K. K., Nakamori, Y., Wang, S., & Yu, L. (2007). Neural neworks ın finance and economics forecasting. International Journal of Information Technology & Decision Making, 6(1), 1113-1140.
• Hussain, F., Iqtidar, A., Shakir, U. & Madad, A. (2014). Can Altman Z-Score model predict business failures in pakistan? “evidence from textile companies of Pakistan. Journal of Economics and Sustainable Development. 5(13), 110-115.
• İçerli, M. Y., & Akkaya, G. C. (2006). Finansal açıdan başarılı olan işletmelerle başarısız olan işletmeler arasında finansal oranlar yardımıyla farklılıkların tespiti. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 413-421.
• Kamu Aydınlatma Platformu (KAP) (2024), https://www.kap.org.tr/tr/Endeksler
• Kulalı, İ. (2016). Altman Z-Score modelinin bist şirketlerinin finansal başarısızlık riskinin tahmin edilmesinde uygulanması. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 12(27), 283-292.
• Ohlson, J. A. (1980), Financial ratios and the probabilistic prediction of bankruptcy. Journal of Accounting Research, 18(1), 109-131.
• Öcek, C., Beyaz, F. S., & Karadeniz, E. (2022). Restoran zincirlerinin finansal başarısızlık riskleri ve Covid-19’un etkisi. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 33, 65-76
• Rim, E. K., & Roy, A. B. (2014). Classifying manufacturing firms in lebanon: An application of Altman’s model. Procedia – Social and Behavioral Sciences. 109, 11-18.
• Salehi, M., & Abedini, B. (2009). Financial distress prediction in emerging market: Empirical evidences from Iran. Business Intelligence Journal, 2(2), 398-409.
• Selimoglu, S., & Orhan, A. (2015). Finansal başarısızlığın oran analizi ve diskriminant analizi kullanılarak ölçümlenmesi: BIST’de işlem gören dokuma, giyim eşyası ve deri işletmeleri üzerine bir araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 66, 21-40.
• Shi, Y., & Li, X. (2019). An overview of bankruptcy prediction models for corporate firms: A systematic literature review. Intangible Capital, 15(2), 114-127.
• Yakıcı, Ayan, Tuba & Nurdan Değirmenci. Firma finansal başarısızlık öngörüsü için bir lojistik regresyon modeli. UİİİD-IJEAS (2018): 77-88.
• Yang, C. H., Liao, M. Y., Chen, P. L., Huang, M. T., Huang, C. W., Huang, J. S. & Chung, J. B. (2009). Constructing financial distress prediction model using group method of data handling technique. In 2009 International Conference on Machine Learning and Cybernetics (Vol. 5, pp. 2897-2902). IEEE.
• Terzi, S. (2011). Finansal rasyolar yardımıyla finansal başarısızlık tahmini: gıda sektöründe ampirik bir araştırma. Çukurova Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15(1), 1-18.